Bài giảng Môn Ngữ Văn lớp 6 - Chỉ từ

I. CHỈ TỪ LÀ GÌ ? 1/ Tìm hiểu ví dụ sgk - Ví dụ 1 sgk/136,137 1/ Các từ in đậm trong những câu sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào ? Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi.Viên quan ấy đã đi nhiều nơi,đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người lỗi lạc. Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng. Ông vua nọ, viên quan ấy làng kia, nhà nọ Bổ sung cho danh từ có tác dụng định vị sự vật trong không gian nhằm tách biệt sự vật này với sự vật khác Ví dụ 2 sgk/137 2/ So sánh các từ và cụm từ sau, từ đó rút ra ý nghĩa của các từ in đậm ông vua / ông vua nọ viên quan / viên quan ấy làng / làng kia nhà / nhà nọ Ông vua nọ, viên quan ấy, Làng kia, nhà nọ = >được cụ thể hóa ,được xác định rõ ràng trong không gian Ông vua, viên quan, làng, nhà => Thiếu tính xác định Ví dụ 3 sgk/137 3/ Nghĩa của các từ ấy, nọ trong những câu sau có điểm nào giống và điểm nòa khác với các trường hợp đã phân tích ? Hồi ấy, ở Thanh Hóa có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận.Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ ( Sự tích Hồ Gươm ) Viên quan ấy Nhà nọ Hồi ấy đêm nọ Định vị về không gian Định vị về thời gian Chỉ từ là gì ? 2/ Ghi nhớ Chỉ từ: chỉ vào sự vật để định vị sự vật trong không gian, thời gian Chỉ từ II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ TRONG CÂU 1/ Tìm hiểu ví dụ - Ví du 1sgk/ 137 1/ Trong các câu đã dẫn ở phần 1, chỉ từ đảm nhận chức vụ gì ? Ngày xưa có ông vua nọ sai…. -Viên quan ấy đi nhiều nơi…. -…đi qua cánh đồng làng kia… Hai cha con nhà nọ Hồi ấy,…. - Một đêm nọ Ông vua nọ Viên quan ấy Cánh đồng làng kia cha con nhà nọ Làm phụ ngữ trong cụm DT hồi ấy Một đêm nọ Làm trạng ngữ trong câu Ví dụ 2 sgk /137,138 2/ Tìm các chỉ từ trong những câu dưới đây.Xác định chức vụ của chúng trong câu a/ Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa,song nhất định thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn. b/ Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng, chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giày a/ Đó Làm chủ ngữ trong câu b/ đấy = > làm trạng ngữ trong câu 2/Ghi nhớ Chỉ từ thường giữ chức vụ gì trong câu ? Chỉ từ giữ nhiệm vụ : làm chủ ngữ Làm phụ ngũ trong cụm DT Làm trạng ngữ III. LUYỆN TẬP 1/ Bt 1sgk/ 138 1/ Tìm chỉ từ trong những câu sau.Xác định Ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy. a/ Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi.Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại.Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên Vương. b/ Đấy vàng, đây cũng đồng đen Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ. c/ Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương. d/ Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng. a/ a/ (hai thứ bánh) ấy b/ Đấy, đây Làm chủ ngữ trong câu c/ Nay =>làm trạng ngữ trong câu d/ đó Làm trạng ngữ trong câu =>làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ 2/Bt 2 sgk/138,139 2/ Thay các cụm từ in dưới đây bằng những từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như Vậy a/Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc ( Sóc Sơn).Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi….. b/ Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa thiêu cháy một làng, cho nên làng bị thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy. a/ thay bằng : đến đấy b/ thay bằng :làng ấy, đó => Tránh lặp từ 3/ Bt 3 sgk/ 139 3/ Có thể thay các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không ? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình…. Chiều hôm đó,chờ Thạch Sanh…, rồi bảo -Đêm nay….thì về. +> => Không thay được. Vì chúng giúp cho người nghe định vị các các sự vật ,thời điểm ấy trong thời gian vô tận NHẮC LẠI : Chỉ từ là gì ? - Chỉ từ thường giữ nhiệm vụ gì trong câu? IV. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC Chuẩn bị bài mới: luyện tập kể chuyện tưởng tượng