Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự

Tiết 36: Ngôi kể và lời kểtrong văn tự sự Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện. Khi người kể xưng “tôi” thì đó là kể theo ngôi thứ nhất. Khi người kể giấu mình, gọi sự vật bằng tên của chúng, kể như “người ta kể ”, thì gọi là kể theo ngôi thứ ba . I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1. Ngôi kể I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1. Ngôi kể - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện - Ngôi kể thứ nhất thứ ba Đoạn 1 Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: -Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. (Em bé thông minh) I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1. Ngôi kể -Người kể gọi các nhân vật bằng chính tên của chúng - Người kể giấu mình, có mặt ở khắp mọi nơi Kể theo ngôi thứ ba I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1. Ngôi kể Đoạn 2 Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ.Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí) - Người kể xưng “tôi” Kể theo ngôi thứ nhất  Ngôi kể quyết định lời kể I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 1. Ngôi kể Đoạn 3 	 Đọc đoạn văn và phát hiện các ngôi kể ? 	Nhận xét về cách sử dụng các ngôi kể ấy? “Xuân đi dạy học đã ba năm nay, anh được các bạn đồng nghiệp và các em học sinh quý mến. Xuân đang trên đường về nhà. “ Sao hôm nay mình lại không tự kiềm chế được và đã mắng các em hơi quá lời như vậy…” 	 (Phạm Hổ, Văn miêu tả và kể chuyện) 2. Vai trò của ngôi kể  Ngôi kể thứ nhất ưu: Dễ bộc lộ cảm xúc Hạn chế : Mang tính chủ quan  Ngôi kể thứ ba ưu: Kể tự do, linh hoạt Hạn chế : Khó bộc lộ cảm xúc Ghi nhớ: SGK trang 89 I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn : “Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất đẻ khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.” (Tô Hoài) II. Luyện tập Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn: “Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn.Thanh định thần nhìn rõ: Con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cáI đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.” (Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan) II. Luyện tập Bài tập 3 :Dùng ngôi thứ nhất kể lại nội dung bức tranh II. Luyện tập II. Luyện tập Bài tập 3 :Dùng ngôi thứ nhất kể lại nội dung bức tranh Ngôi kể Thứ nhất Người kể xưng “tôi” Thứ ba Gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng Người kể tự dấu mình đi Ưu : Tiện cho việc bộc lộ cảm xúc Hạn chế : Mang tính chủ quan Ưu : Kể linh hoạt, tự do Hạn chế : Khó bộc lộ cảm xúc Bài tập về nhà Làm bài tập 3,4,5 (trang 90) Viết một đoạn văn tự sự nội dung tuỳ chọn (5 đến 7 câu) trong đó dùng ngôi kể thứ ba xen kẽ ngôi kể thứ nhất