Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 32 - Danh từ (tiết 15)

I.Đặc điểm của danh từ : 1)Hãy xác định danh từ trong cụm danh từ in đậm dưới đây:Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con … (Em bé thông minh) - Danh từ trong cụm từ in đậm là: Con trâu. 2)Xung quanh danh từ trong cụm danh từ nói trên có những từ nào? Danh từ Cụm danh từ 2)Xung quanh danh từ trong cụm danh từ nói trên có những từ nào? - Trong cụm danh từ đã nêu, đứng trước danh từ trung tâm là từ “ba”, đứng sau danh từ trung tâm là từ “ấy” 3)Tìm các danh từ khác trong câu đã dẫn. Danh từ chỉ người như: - Danh từ chỉ vật như: Chỉ người Khái niệm Chỉ vật vua. làng, thúng, con, gạo, trâu. Chỉ vật 4) Từ những ví dụ trên, có thể rút ra kết luận danh từ là những từ thường dùng để chỉ người, chỉ vật, hiện tượng, khái niệm,… 5) Đặt câu với các danh từ vừa tìm được. + Nhà vua trực tiếp ban thưởng cho những tướng lĩnh có công. + Ngôi làng nằm sát mép bờ sông. II. Danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật Xem xét ví dụ sau để nắm được đặc điểm của danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật: - ba con trâu - một viên quan - ba thúng gạo - sáu tạ thóc 1)Nghĩa của các từ in đậm có gì khác các danh từ đứng sau ? danh từ đứng trước chỉ đơn vị và nhóm danh từ đứng sau chỉ sự vật. 2) Hãy thay các từ con, viên, thúng, tạ trong ví dụ trên bằng các từ khác tương tự, rồi nhận xét về ý nghĩa tính đếm, đo lường của các cụm danh từ. Trường hợp nào ý nghĩa tính đếm, đo lường thay đổi, trường hợp nào không? Ba con trâu – ba chú trâu Một viên quan – một ông quan Đơn vị tính đếm ,đo lường không đổi Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên Ba thúng gạo – ba rá gạo Sáu tạ thóc – sáu cân Đơn vị tính đếm , đo lường thay đổi Danh từ chỉ đơn vị quy ước 3) Hai câu sau đây, câu nào đúng, câu nào sai? Vì sao? (1) Nhà có ba thúng gạo rất đầy. (2) Nhà có sáu tạ thóc rất nặng. vì: “tạ” là đơn vị cân đong quy ước, chính xác nên không thể dùng với ý nghĩa đánh giá (rất nặng) được. Còn “thúng” là từ chỉ đơn vị tính đếm ước chừng thì có thể dùng với ý nghĩa đánh giá (đầy) được. 3) Hai câu sau đây, câu nào đúng, câu nào sai? Vì sao? (1) Nhà có ba thúng gạo rất đầy. (2) Nhà có sáu tạ thóc rất nặng. III. Luyện tập 1. Hãy liệt kê một số danh từ chỉ sự vật mà em biết. Đặt câu với một trong các danh từ ấy. Ví dụ: xe máy, sách, bút, bàn, bảng,… Quyển sách này rất hay. 2. Liệt kê các danh từ chỉ đơn vị tự nhiên và đặt câu với một trong các danh từ ấy: a) Chuyên đứng trước danh từ chỉ người, ví dụ: ông, vị, cô, … b) Chuyên đứng trước danh từ chỉ đồ vật, ví dụ: cái, bức, tấm, … Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên chuyên đứng trước danh từ chỉ người: viên, ngài, cu, bé,… (Năm nay bé An nhà tôi lên ba tuổi.) - Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên chuyên đứng trước danh từ chỉ đồ vật: chiếc, quyển, quả,… (Chiếc bút máy của em viết rất tốt.) 3. Liệt kê các danh từ theo yêu cầu sau và đặt câu với một trong các danh từ ấy: Chỉ đơn vị quy ước chính xác, ví dụ: b) Chỉ đơn vị quy ước ước chừng, ví dụ: - Danh từ chỉ đơn vị quy ước chính xác: ki-lô-mét, yến, lạng,… (Nhà tôi cách trường hai ki-lô-mét.) - Danh từ chỉ đơn vị quy ước ước chừng: vốc, nhúm, khoảnh,… (Bà tôi trồng rau cải ở khoảnh vườn sau nhà.) 5.Lập danh sách các danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật trong bài chính tả trên : mét, lít, ki-lô-gam, … nắm, mớ, đàn, … - Các danh từ chỉ đơn vị: em, que, con, bức,… - Các danh từ chỉ sự vật: Mã Lương, cha mẹ, bút, núi, củi, đất, cỏ, sông,… 5.Lập danh sách các danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật trong bài chính tả trên : VỀ NHÀ Học bài và chuẩn bị bài mới : NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ