Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 77 - Sông nước Cà Mau

Tiết 77 Tiết 77 Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : 1)Tỏc giả: Em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả Đoàn Giỏi ? Đoàn Giỏi (1925 – 1989). Bút danh: Nguyễn Hoài, Nguyễn Phú Lễ, Huyền Thư Quê: Tiền Giang Thường viết về thiên nhiên và con người Nam Bộ. Đoàn Giỏi cùng gia đình. Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : 1)Tỏc giả: Em hãy nêu xuất xứ của đoạn trích “ Sông nước Cà Mau” ? 2)Tỏc phẩm: Trích chương XVIII - Truyện “Đất rừng phương Nam”. Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : Đoạn trích được kể theo ngôi kể nào ? Nêu tác dụng của cách sử dụng ngôi kể này ? II- Đọc – tìm hiểu văn bản : * Ngôi kể : - Ngôi kể thứ nhất Thấy được cảnh quan của một vùng sông nước Cực Nam Tổ quốc qua cái nhìn và cảm nhận hồn nhiên, tò mò của một đứa trẻ thông minh Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : Tìm hiểu Bố cục đoạn trích ? II- Đọc – tìm hiểu văn bản : * Ngôi kể : * Bố cục : 4 phần 1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau 2, Miêu tả cảnh kênh rạch, sông nước Cà Mau 3, Đặc tả cảnh dòng sông Năm Căn 4, Cảnh chợ Năm Căn Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thỡ sụng ngũi, kờnh rạch càng bủa giăng chi chớt như mạng nhện. Trờn thỡ trời xanh, dưới thỡ nước xanh, chung quanh mỡnh cũng chỉ một toàn một sắc xanh cõy lỏ. Tiếng rỡ rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mựa, cựng tiếng súng rỡ rào từ biển Đụng và vịnh Thỏi Lan ngày đờm khụng ngớt vọng về trong hơi giú muối – thứ õm thanh đơn điệu triền miờn ấy ru ngủ thớnh giỏc, càng làm mũn mỏi và đuối dần đi tỏc dụng phõn biệt của thị giỏc con người trước cỏi quang cảnh chỉ lặng lẽ một màu xanh đơn điệu. Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : Thảo luận Câu 1: Qua cái nhìn và cảm nhận của bé An, cảnh Sông nước cà Mau hiện lên như thế nào ? Câu 2 : Cảnh được miêu tả qua những giác quan nào ? Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thỡ sụng ngũi, kờnh rạch càng bủa giăng chi chớt như mạng nhện. Trờn thỡ trời xanh, dưới thỡ nước xanh, chung quanh mỡnh cũng chỉ một toàn một sắc xanh cõy lỏ. Tiếng rỡ rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mựa, cựng tiếng súng rỡ rào từ biển Đụng và vịnh Thỏi Lan ngày đờm khụng ngớt vọng về trong hơi giú muối – thứ õm thanh đơn điệu triền miờn ấy ru ngủ thớnh giỏc, càng làm mũn mỏi và đuối dần đi tỏc dụng phõn biệt của thị giỏc con người trước cỏi quang cảnh chỉ lặng lẽ một màu xanh đơn điệu. Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :  Địa hỡnh: Sụng ngũi, kờnh rạch chi chớt  Quang cảnh: Cả một vùng trời, nước, cây lá -> Một thế giới xanh bát ngát. Âm thanh:Tiếng rỡ rào của rừng, súng, giú Thị giỏc Thớnh giỏc Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : Một vùng trời nước bát ngát xanh, kênh rạch chằng chịt Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : d2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : …Ở đõy, người ta gọi tờn đất, tờn sụng khụng phải bằng những danh từ mĩ lệ, mà cứ theo đặc điểm riờng biệt của nú mà gọi thành tờn. Chẳng hạn như gọi rạch Mỏi Giầm, vỡ hai bờn bờ rạch mọc toàn những cõy mỏi giầm cọng trũn xốp nhẹ, trờn chỉ xũa ra độc một cỏi lỏ xanh hỡnh chiếc bơi chốo nhỏ; gọi kờnh Bọ Mắt vỡ ở đõy tụ tập khụng biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chỳng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đỏm mõy nhỏ, ta bị nú đốt vào da thịt chỗ nào là chỗ đú ngứa ngỏy nổi mẩn đỏ tấy lờn; gọi kờnh Ba Khớa vỡ ở đú hai bờn bờ tập trung toàn những con ba khớa, chỳng bỏm đặc sệt quanh cỏc gốc cõy ( Ba Khớa là một loại cũng biển lai cua, càng sắc tớm đỏ, làm mắm xộ ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon). Cũn như xó Năm Căn thỡ nghe núi ngày xưa trờn bờ sụng chỉ độc cú một cỏi lỏn năm gian của những người tới đốn củi hầm than dựng nờn, cũng như Cà Mau là núi trại đi theo chữ tức khơ mõu, tiếng Miờn nghĩa là “nước đen”. Rạch Mái Gầm Kênh Bọ Mắt Kênh Ba Khía Xã Năm Căn Ở vựng Cà Mau, người ta gọi tờn đất, tờn sụng, kờnh rạch theo cỏch nào? A. Theo những danh từ mĩ lệ; B. Theo những thúi quen trong đời sống; C. Theo cỏch của cha ụng để lại; D. Theo đặc điểm riờng biệt của nú mà gọi thành tờn. Mang tính địa phương Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : d2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : Rạch Mái Gầm Kênh Bọ Mắt Kênh Ba Khía Xã Năm Căn Mang tính địa phương Đoạn văn trên sử dụng những phương thức biểu đạt nào ? Miêu tả + Thuyết minhvề cảnh quan, tập quán, phong tục một vùng sông nước Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : d2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : Con ba khía Kênh rạch cà mau Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : d2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : d3, Dòng sông Năm Căn : Dòng sông Năm Căn hiện lên như thế nào qua lời miêu tả của nhân vật ? Dũng sụng Năm Căn mờnh mụng, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đờm như thỏc, cỏ nước bơi hàng đàn đen trũi nhụ lờn hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu súng trắng. Thuyền xuụi giữa dũng con sụng rộng hơn ngàn thước, trụng hai bờn bờ, rừng đước dựng lờn cao ngất như hai dóy trường thành vụ tận. Cõy đước mọc dài theo bói, theo từng lứa trỏi rụng, ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lờn lớp kia ụm lấy dũng sụng, đắp từng bậc màu xanh lỏ mạ, màu xanh rờu, màu xanh chai lọ,… lũa nhũa ẩn hiện trong sương mự và khúi súng ban mai. Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : d 2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : d 3, Dòng sông Năm Căn : Nước đổ ầm ầm, cá bơi từng đàn Rừng đước cao ngất như bức tường thành Mầu xanh nối tiếp , sương mù khói sóng - > Cảnh thật hùng vĩ rừng đước Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : d2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : d3, Dòng sông Năm Căn : Nước đổ ầm ầm, cá bơi từng đàn Rừng đước cao ngất như bức tường thành Mầu xanh nối tiếp , sương mù khói sóng Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : d2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : d3, Dòng sông Năm Căn : d4, Chợ Năm Căn : Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : d1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau : d2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : d3, Dòng sông Năm Căn : d4, Chợ Năm Căn : Chợ Năm Căn nằm sỏt bờn bờ sụng, ồn ào, đụng vui, tấp nập. Vẫn là cỏi quang cảnh quen thuộc của một xúm chợ vựng rừng cận biển thuộc tỉnh Bạc Liờu, với những tỳp lều lỏ thụ sơ kiểu cổ xưa nằm bờn cạnh những ngụi nhà gạch văn minh hai tầng, những đống gỗ cao như nỳi chất dựa bờ, những cột đỏy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buụn dập dềnh trờn súng… Nhưng Năm Căn cũn cú cỏi bề thế của một trấn “anh chị rừng xanh” đứng kiờu hónh phụ phang sự trự phỳ của nú trờn vựng đất cuối cựng của Tổ quốc. Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sụng; những lũ than hầm gỗ đước sản xuất loại than củi nổi tiếng nhất của miền Nam; những ngụi nhà bố ban đờm ỏnh đốn măng- sụng chiếu rực trờn mặt nước như những khu phố nổi, và nơi đõy người ta cú thể cập thuyền lại, bước sang gọi một mún xào, mún nấu Trung Quốc hoặc một đĩa thịt rừng nướng ướp kiểu địa phương kốm theo vài cỳt rượu, ngoài ra cũn cú thể mua từ cõy kim cuộn chỉ, những vật dụng cần thiết, một bộ quần ỏo may sẵn hay một mún nữ trang đắt giỏ chẳng hạn, mà khụng cần phải bước ra khỏi thuyền. Chợ năm căn Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : 1, Cảnh Sông nước Cà Mau : 2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi : 3, Dòng sông Năm Căn : 4, Chợ Năm Căn : Nét độc đáo, đặc sắc của chợ Năm Căn ? Nằm sát bờ sông, đông vui tấp nập Thuyền buôn dập dềnh trên sóng Sự hoà hợp giữa các dân tộc : Việt – Hoa – Miên Học sinh trao đổi - > Nét sinh hoạt độc đáo, mang bản Sắc riêng của người dân vùng sông nước Nam bộ Mua bán tấp nập – Trên bến dưới thuyền Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : 3.Tổng kết : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : Trình bày cảm nhận của em về nội dung, nghệ thuật của đoạn trích “ Sông nước Cà Mau ? Nội dung Nghệ thuật Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hoang dã, hùng vĩ. - Chợ Năm Căn là hình ảnh Cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo của vùng đất tận cùng của Tổ quốc - Bức tranh sông nước Cà Mau hiện lên vừa bao quát, vừa cụ thể là kết quả của sự cảm nhận trực tiếp, tinh tế và vốn hiểu biết phong phú của tác giả Tiết 77 Sông nước cà mau Sông nước cà mau Tiết 77 I- Giới thiệu chung : III- Tổng kết : II- Đọc – tìm hiểu văn bản : IV- Luyện tập : Cảm nhận của em về vùng đất phía Nam của Tổ quốc sau khi học xong đoạn trích “ Sông nước Cà Mau ? Một số hình ảnh về Sông nước cà mau Một số hình ảnh về Sông nước cà mau Một số hình ảnh về Sông nước cà mau Tổ quốc tụi như một con tàu Mũi thuyền ta đú – mũi Cà Mau Những dũng sụng rộng hơn ngàn thước Trựng điệp một màu xanh lỏ đước Đước thõn cao vỳt, rễ ngang mỡnh Trổ xuống nghỡn tay, ụm đất nước! Tổ quốc tụi như một con tàu Mũi thuyền xộ súng – mũi Cà Mau. (Xuõn Diệu - Mũi Cà Mau) hướng dẫn học sinh học bài - Tìm đọc tác phẩm : Đất rừng phương Nam Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về đất mũi Cà Mau – Vùng đất cực Nam của Tổ Soạn : Bức tranh của em gái tôi