Bài giảng môn Sinh học - Tiết 12: Cơ chế xác định giới tính

CHƯƠNG II - NHIỄM SẮC THỂTIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHGiải thích vì sao bộ NST đặc trưng của những loài sinh sản hữu tính lại được duy trì ổn định qua các thế hệ cơ thể?TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHI. Nhiễm sắc thể giới tính.TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHI. Nhiễm sắc thể giới tính.Các em quan sát H.8.2 bộ NST ruồi giấm: Nêu những điểm giống và khác nhau của bộ NST ở ruồi đực và ruồi cái? XXXY2n = 8TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHBộ NST ở ngườiCác em quan sát H.12.1: Cặp NST nào là cặp NST giới tính? Sự khác nhau về cặp NST giới tính ở nam và nữ?So sánh điểm khác nhau giữa NST thường và NST giới tính ?SO SÁNHNST GIỚI TÍNHNST THƯỜNGSỐ LƯỢNGHÌNH DẠNGCHỨC NĂNGChỉ có 1 cặpCó nhiều cặp-Có thể tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY)-Các cặp NST giới tính ở cá thể đực và cái khác nhau.- Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng.- Các cặp NST thường ở cá thể đực và cái hoàn toàn giống nhau. Mang gen quy định giới tính và tính trạng liên quan đến giới tính Mang gen quy định các tính trạng thườngTIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHXXXY2n = 86A+XX6A+XY44A+XX44A+XY2n = 46Cặp NST giới tính có đặc điểm gì?TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHI. Nhiễm sắc thể giới tính.Cặp NST giới tính: - NST giới tính mang gen quy định giới tính hoặc tính trạng liên quan đến giới tính.Tương đồng là XX. Không tương đồng là XYTIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHI. Nhiễm sắc thể giới tính.II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính.H.12.2 Cơ chế NST xác định giới tính ở ngườiQuan sát H.12.2 trả lời các câu hỏi:1.Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân? 2.Sự thụ tinh giữa trứng và tinh trùng mang NST giới tính nào tạo ra hợp tử phát triển thành con trai hay con gái? 3.Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh là xấp xỉ 1:1? Tại sao tỉ lệ bé trai và bé gái lúc sơ sinh xấp xỉ 1:1 nhưng về già cụ bà lại nhiều hơn cụ ông?44A + XY44A+XXG22A +X22A +Y22A +X 44A+XY44A + XXPBỐMẸPSơ đồ cơ chế NST xác định giới tính ở ngườiF2n2n n n n2n2nCON TRAICON GÁITIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHTrình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người?Vậy giới tính được xác định theo cơ chế nào?TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHI. Nhiễm sắc thể giới tính.II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính. Tính đực, cái được quy định bởi cặp NST giới tính.- Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và được tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh. TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHI. Nhiễm sắc thể giới tính.II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính.III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính. Sự phân hóa giới tính chịu ảnh hưởng của những nhân tố nào? Dùng Metyl testosteron (hoocmôn sinh dục) tác động vào cá vàng cái có thể làm cá cái biến thành cá đực (về kiểu hình) cặp NST giới tính là không đổi.Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới 280 C sẽ nở thành con đực, trên 320C thì nở thành con cáiTIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHI. Nhiễm sắc thể giới tính.II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính.III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính.- Ảnh hưởng của môi trường trong do rối loạn tiết hoocmôn sinh dục -> biến đổi giới tính.- Ảnh hưởng của môi trường ngoài, nhiệt độ, nồng độ CO2 , ánh sáng.TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHThầu dầu trồng trong ánh sáng cường độ yếu thì số hoa đực giảmCá rô phi đơn tínhDùng hoocmôn mêtyl testostêrôn tác động vào lúc trứng cá rô phi mới nở -> 90% phát triển thành cá đực tuy cặp NST giới tính là không đổi.Gây đột biến tạo ra giống cá rô phi siêu đực YY, cho lai với cá cái XX: XX x YY -> 100% XY (100% là cá rô phi đực)Sự hiểu biết về cơ chế xác định giới tính có ý nghĩa như thế nào trong sản xuấtTIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHI. Nhiễm sắc thể giới tính.II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính.III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính.- Ảnh hưởng của môi trường trong do rối loạn tiết hoocmôn sinh dục -> biến đổi giới tính.- Ảnh hưởng của môi trường ngoài, nhiệt độ, nồng độ CO2 , ánh sáng.- Chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực, cái phù hợp với mục đích sản xuất. 44A + XY44A+XXG22A +X22A +Y22A +X 44A+XY44A + XXPBỐMẸPFCON TRAICON GÁITIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHĐiền vào chỗ trống hoàn thành sơ đồ cơ chế xác định NST giới tính ở người?12345Cơ chế xác định giới tính TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHNhiễm sắc thể giới tínhCơ chế NST xác định giới tínhCác yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tínhCó 1 cặp NST giới tính Cặp tương đồng XX ở cái. Không tương đồng XY ở đựcMang gen quy định giới tính và tính trạng liên quan giới tínhSự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh. Các yếu tố của môi trường trong: hoocmôn sinh dục và môi trường ngoài: nhiệt độ, ánh sáng.. TIẾT 12 CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHDẶN DÒHọc bài theo câu hỏi SGKLàm bài tập 3,4,5- Xem trước bài 13, ôn lại các phép lai của MenđenTÀI LIỆU THAM KHẢOSách giáo khoa sinh học 9 – Nguyễn Quang Vinh (Tổng chủ biên)Lí thuyết và bài tập sinh học 9 – PGS.TS Trịnh Nguyên GiaoBài giảng sinh học 9 – Trần Hồng Hải-Sách giáo viên sinh học 9 – Nguyễn Quang Vinh (Tổng chủ biên)Chuẩn kiến thức kĩ năng môn sinh học – Ngô Văn Hưng (chủ biên)Wedsi: Violet