Bài giảng môn Toán 11 - Phép tịnh tiến

BÀI SOẠN: 
Ngày soạn: 03/03/2006 _ Đối tượng học sinh: Khá giỏi _ Lớp:11
(Trong điều kiện lớp học có trang bị camera kỹ thuật số, máy vi tính, màn hình 53 inch)
Mục tiêu
Học sinh nắm được định nghĩa và các tính chất của phép tịnh tiến.
Công tác chuẩn bị của giáo viên và học sinh
Về phía giáo viên
Soạn 9 slide Powerpoint
Slide 1: Tựa bài học 
Slide 2: Bài toán mở đầu
Slide 3: Định nghĩa phép tịnh tiến
Slide 4: Biểu thức tọa độ
Slide 5: Định lý
Slide 6: Dựng ảnh của một điểm qua phép tịnh tiến bằng thước và compa
Slide 7: Hệ quả 1
Slide 8: Hệ quả 2
Slide 9: Giải quyết bài toán mở đầu
Về phía học sinh
Sách, vở và các dụng cụ để vẽ hình (thước, compa, )
Phương pháp dạy học
Gợi mở, vấn đáp, phát hiện vấn đề
Diễn giảng, trình bày
Tiến trình bài học và dự kiến các hoạt động
(Mỗi hoạt động ứng với một slide trình chiếu)
Hoạt động 1
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Quan sát hình vẽ
Nêu nhận xét 
Giới thiệu bài mới 
Hoạt động 2
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Chép bài toán vào vở
Suy nghĩ hướng giải quyết
Nêu bài toán thực tế
Hỏi: Làm thế nào để giải quyết được vấ đề trên?
Hoạt động 3
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Ghi bài
HS đứng tại chỗ trả lời:
Phép tịnh tiến hoàn toàn xác định khi biết vecto tịnh tiến của nó.
Gọi một HS trả lời 
Cho vecto cố định
Với một điểm M, ta luôn tìm được điểm M’ sao cho: 
Ta nói: Phép tịnh tiến vecto biến M thành M’ hay M’ là ảnh của M qua phép tịnh tiến theo vecto 
Hỏi: Phép tịnh tiến hoàn toàn xác định khi nào?
Bài tập củng cố định nghĩa? 
Hoạt động 4
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Nêu hướng giải quyết: Ta tìm biểu thức liên hệ giữa tọa độ (x’,y’) và (x,y) qua phép tịnh tiến theo (a,b)
Trả lời: 
Từ đó đi đến biểu thức tọa độ
Trả lời cho : M’(4,1)
Yêu cầu HS tìm câu trả lời cho 
Tổng quát: Trong mp tọa độ Oxy, cho vecto (a,b) và điểm M(x,y) tùy ý. Tìm tọa độ ảnh M’(x’,y’) của M(x,y) qua phép tịnh tiến theo vecto (a,b)
Hỏi: Định nghĩa phép tịnh tiến cho ta điều gì?
Hoạt động 5
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Trình bày lời giải vào tập
Đi đến nhận xét quan trọng cần thiết cho hoạt động 6
Chiếu lên màn hình định lý
Yêu cầu HS chứng minh: 
Chiếu lời giải trong tập của HS
Hoạt động 6
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Từ nhận xét ở HĐ5, nêu ra cách dựng ảnh của một điểm qua phép tịnh tiến
Hỏi: Làm thế nào để dựng ảnh của một điểm cho trước qua phép tịnh tiến khi biết vecto tịnh tiến ? 
Hoạt động 7
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Yêu cầu HS chứng minh HQ1 
 (Xem như bài tập về nhà)
Hoạt động 8
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
HS đứng tại chỗ trả lời:
Khi vecto có giá song song với d
Chiếu lên màn hình slide 8
Hỏi: Khi nào thì ảnh của đường thẳng d qua phép tịnh tiến theo vecto (là chính đường thẳng d ?
Hoạt động 9
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Giả sử .Khi đó và là ảnh của d qua phép tịnh tiến theo 
Trình bày lời giải vào tập
Các HS khác nêu nhận xét và ghi bài 
Chuyển bài toán thực tế về bài toán thuần túy toán học
Hỏi: Giả sử đã dựng được đoạn PQ. Dự đoán vị trí của hai điểm P,Q ?
Hỏi: Dựng d’ như thế nào?
Gợi ý: Qua 2 điểm xác định một đường thẳng. Từ đó suy ra cách dựng d’
Chiếu lời giải trong tập của HS