Bài giảng Ngữ văn 10 - Bài học: Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ THĂM LỚP DỰ GIỜCA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨAI. VÀI NÉT VỀ CA DAO:1. Khái niệm:Dựa vào phần tiểu dẫn, hãy trình bày những hiểu biết của em về ca dao? (Khái niệm, nội dung, nghệ thuật)Ca dao là thể thơ dân gian- thể hiện tư tưởng tình cảm của người bình dân xưa2. Nội dung: - Ca dao than thân- Ca dao yêu thương tình nghĩa- Ca dao hài hước3. Nghệ thuật:- Thể loại: chủ yếu là lục bát- Ngôn ngữ: Trong sáng, đậm chất dân gian- Diễn đạt: giàu hình ảnh: so sánh, ẩn dụ, công thức Dựa vào ví dụ sau, hãy nêu mối quan hệ giữa ca dao dân ca?* VD1: Con cò bay lả bay la Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng* VD2: Con cò (cò) bay lả (lả) bay la Bay từ (là từ) cửa phủ bay ra (là ra)cánh đồng* Ca dao: là lời thơ dân gian* Dân ca: Ca dao - kết hợp với làn điệu và diễn xướngII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:1. Đọc: 2. Tìm hiểu văn bản: a. Bài ca dao số 1 Thân em như tấm lụa đàoPhất phơ giữa chợ biết vào tay ai* Bài ca dao số 1 cô gái ví mình như tấm lụa đào, hãy cảm nhận về hình ảnh đó? Cô khẳng định gì về bản thân?* “Tấm lụa đào” được đặt vào không gian chợ búa (kết hợp với từ láy “phất phơ”) nói lên điều gì?* Thân em: Tấm lụa đào: Đẹp, quý báu → tự hào về giá trị của bản thânPhất phơ giữa chợ: món hàng → chua chát, âu lo, buồn Than về thân phận trôi dạt, bấp bênh, phụ thuộcb. Bài ca dao số 2 Cô gái trong bài CD số 2 lại chọn hình ảnh củ ấu gai để nói về mình- dân gian đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì làm nổi bật sự khác biệt đó?CỦ ẤU GAIThân emCủ ấu gaiĐối lập, ẩn dụNgoài- đen- hình thức- xấu- thô mộcTrong- trắng-nội dung- đẹp- thuần khiếtTừ cách nói trên cô gái than thở điều gì?vì sự thua thiệt về nhan sắcvì giá trị của bản thân không được biết đến Cô gái thanTừ sự nhận thức về bản thân cô gái đã chủ động nhắn gửi điều gì ở 2 câu cuối của bài CD?EM Ngọt bùi Thuần khiếtTấm lòng giàu yêu thương, vừa thủy chung, thơm thảo Chủ động được kết bạn, giao duyênHÌNH ẢNH CÔ THÔN NỮTheo em bài ca dao thể hiện triết lý gì của dân gian khi nhìn nhận, đánh giá về con người và sự việc? Tìm câu tục ngữ thể hiện điều đó? Bài học về nhìn nhận, đánh giá con người cần có tấm lòng, toàn diện, nhiều chiều.c.Bài ca dao số 3THẢO LUẬN NHÓMNhóm 1: Cảm nhận về không gian tâm tình? Cách xưng hô biểu hiện tình cảm gì?Nhóm 2: Đại từ “Ai” phiếm chỉ đối tượng nào? Giọng điệu, tâm trạng của nhân vật trữ tình?Nhóm 3: Cách hiểu của em về những hình ảnh thiên nhiên trong bài CD? Nêu ẩn ý thể hiện ở các từ “sánh với, chằng chằng”?Nhóm 4: Theo em đây là CD than thân hay CD yêu thương tình nghĩa?KẾT QUẢ THẢO LUẬNNhóm1: * Không gian tâm tình- thiên nhiên quen thuộc- chốn sẽ chia. * Xưng hô: mình- ta (đôi lứa) ngọt ngào, thân thương, trìu mến.Nhóm2: * Đại từ “ai”- đó là đối tượng ngăn cản hạnh phúc, tình yêu. * Giọng điệu: ngậm ngùi, chua xót vì lỡ duyênKẾT QUẢ THẢO LUẬNNhóm 3:Hiện tại: Mặt trăng- mặt trờiSao hôm- sao maiVời vợi, muôn trùng Sao vượt- chờ trăngChờ đợi, bền bỉ, khắc khoải‘Sánh với, chằng chằng’ Song hành, khăng khít, không suy chuyểnNhóm 4: * CD than thân- than thở vì duyên kiếp lỡ làng * CD yêu thương, tình nghĩa- vì thể tình yêu vô cùng mãnh liệt, vững bền, thủy chung, sâu sắcTrèo lên cây khế nửa ngày, Ai làm chua xót lòng này khế ơi ! Trái yêu thương tưởng chín rồi, Nào hay ngon ngọt vẫn vời vợi xa..... 4. Củng cố: Điểm chung của ba bài ca dao: - Nghệ thuật? - Nội dung? 5. Dặn dò: - Học thuộc các bài ca dao - Soạn bài tiếp theo: + Tâm trạng của cô gái? + Tìm hiểu hình ảnh chiếc cầu trong ca dao?XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH