Bài giảng Ngữ văn 10 - Ca dao hài hước (tiết 1)

TẬP THỂ LỚP 10A3 XIN NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔNhững biện pháp nghệ thuật nào thường được sử dụng trong ca dao yêu thương tình nghĩa? Hiệu quả?Sự lặp lại theo mô thức mở đầu- Sử dụng các hình ảnh đã thành biểu tượng - Nhiều BPNT như ẩn dụ, so sánh, hoán dụđược lấy từ cuộc sống đời thường- Thường sử dụng thể lục bát, lục bát biến thểTiết 29: Đọc văn: Ca dao  hài hước(tiết 1)I. Tìm hiểu chungCa dao hài hước có những tiểu loại nào ? Phân biệt ?- Có 2 tiểu loại:1. Vài nét về ca dao hài hước+ Ca dao tự trào, giải trí+ Ca dao châm biếm, phê phán.2. Văn bảnBài 1: Ca dao tự tràoBài 2 , 3 , 4: Ca dao hài hước, châm biếmII. Đọc - hiểu chi tiết văn bản1. Bài ca dao số 1* Lời chàng trai (Dẫn cưới):Dẫn: voi – trâu – bò lễ vật toàn thứ to lớn, sang trọng (Toan: cách nói giả định, mong muốn thực hiện được )Nhưng: + Voi > Lí do giải thích thật lôgic, hợp lí, khéo léo- Cuối cùng: thú bốn chân con chuột béo 	Lối nói khoa trương, phóng đại, giảm dần (voi –> trâu –>bò -> chuột) + cách nói đối lập (hành động - việc làm); lập luận hài hước, hóm hỉnh, thông minh (miễn là có thú bốn chân) Qua lời dẫn cưới, em thấy chàng trai là người như thế nào?  Chứng tỏ: chàng trai là người nông dân nghèo nhưng giàu tình cảm, chân thành, chu đáo; rất vui tính, hóm hỉnh và thông minh.* Lời cô gái (Thách cưới):Củ toMột nhà khoai lang:Củ nhỏCủ mẻCủ rím, củ hàLối nói đối lập, giảm dần, giọng nói hài hước: Lời thách cưới hồn nhiên, vô tư, thanh thản đến lạ thường.Là người đảm đang, tháo vát, giàu lòng cảm thông, chia sẻ; có tình cảm đậm đà; thông minh, dí dỏm và rất đáng yêu.Tinh thaàn vui veû, laïc quan tröôùc caùi ngheøo vaø taâm hoàn cao ñeïp cuûa ngöôøi bình daân xöa: ñaët tình nghóa cao hôn cuûa caûi.  Qua lời dẫn cưới, thách cướicủa đôi nam nữ, ta thấy vẻ đẹp và triết lí sống nào của người bình dân xưa ?2. Bài ca dao số 2 , 3:Điểm chung: Đều là lời nói của người vợ Mang tính độc thoại.Nhằm mục đích: châm biếm, phê phánNét riêng: Bài 2: Làm trai cho đáng sức trai Khom lưng chống gối > < ngồi bếp- sờ đuôi mèo Lối nói đối lập: châm biếm, mỉa mai loại đàn ông lười nhác, ươn hèn, vô tích sự, không có chí lớn.III. Tổng kết1. Giá trị nội dungTriết lí nhân sinh cao đẹp: yêu đời, lạc quan; trọng tình nghĩa hơn của cải  Bài học: Tránh những thói hư tật xấu mà con người thường mắc phải. Người đàn ông không chỉ cần phải có sức trai mà còn cần phải có chí lớn, có hoài bão, là chỗ dựa vững chắc cho gia đình.2. Giá trị nghệ thuậtPhóng đại, tương phản, đối lập- Hư cấu, dựng cảnh tài tình, khắc hoạ nhân vật bằng những nét điển hình với những chi tiết hài hước, gây cười.- Dùng ngôn ngữ đời thường mà hàm chứa ý nghĩa sâu sắc. Ghi nhớ: sgk / 92LUYỆN TẬP Tìm một số bài ca dao tự trào; hài hước nhằm phê phán những thói hư, tật xấutrong xã hộiEm là “con gái nhà giàu”Cha mẹ thách cưới ra màu xinh saoCưới em trăm tấm lụa đàoMột trăm hòn ngọc,28 ngôi sao trên trờiCưới em chín chĩnh mật ongMười cót xôi trắng, mười nong xôi vòCưới em tám vạn trâu bòBảy vạn dê lợn, chín vò rượu tămLá đa mặt nguyệt đêm rằmRăng nanh thằng Cuội, râu cằm Thiên LôiGan ruồi, mỡ muỗi cho tươiXin anh chín chục con dơi goá chồngThách thế mới thoả tấm lòngChàng mà lo được thiếp cùng theo chân.Cưới em có cánh con gàCó dăm sợi bún, có vài hạt xôiCưới em còn nữa anh ơiCó một đĩa đậu, hai môi rau cầnCó xa dịch lại cho gầnNhà em thách cưới có ngần ấy thôiHay là nặng quá anh ơiĐể em bớt lại một môi rau cầnLàm trai cho đáng nên trai Một trăm đám cỗ chẳng sai đám nàoLàm trai cho đáng nên traiVót đũa cho dài ăn vụng cơm conChồng người đi Hán về HồChồng em ngồi bếp rang ngô cháy quầnChồng người lội suối trèo đèoChồng em cầm đũa đuổi mèo quanh mâmTrân trọng cảm ơn quý thầy cô đã tham dự Xin tạm biệt !