Bài giảng Ngữ văn 10 - Cảnh ngày hè - Trường THPT C Hải Hậu

NhiÖt nhiÖt chµo mõng ngµy nhµ gi¸o ViÖt Nam 20-11-2008Tr­êng THPT C H¶i HËuGi¸o viªn : §µo ThÞ Thanh Hoµi cảnh ngày hè (B¶o kÝnh c¶nh giíi – bµi 43)- NguyÔn Tr·i -I-Tiểu dẫn 1- Tác giả ( 1380- 1442) Nhà thơ nhà văn kiệt xuất, danh nhân văn hoá thế giới, có nhiều đóng góp to lớn cho sự phát triển của văn hoá, văn học dân tộc 2- Tác phẩm “ Quốc âm thi tậpa- Xuất xứ Sáng tác khi Nguyễn Trãi ở ẩn tại Côn Sơn( Hình ảnh Côn Sơn- Hải Dương )Quèc ©m thi tËp( 254 bµi )V« ®Ò ( Kh«ng cãtùa ®Ò)M«n th×lÖnh( Thêi tiÕt)M«n th×méc( C©y cá) M«n cÇm thó( Thó vËt)b - Cấu trúc c - Nội dung - Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Lí tưởng nhân nghĩa - Tình yêu thiên nhiên và con người - Khát vọng về cuộc sống thanh bình hạnh phúc c - Nghệ thuật : Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn Đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ ca tiếng Việt3- Bài thơ “ Bảo kính cảnh giới “-43- Thuộc phần Vô đề Ngôn chí( Nói chí hướng) Vô đề Mạn thuật ( kể một cách tản mạn)tự thuật( tự nói về mình)Tự thán ( Tự than) Bảo kính cảnh giới( Gương báu răn mình) 61 bài - Nhan đề “Cảnh ngày hè” do soạn giả đặt- Thể thơ :+ Thất ngôn bát cú + Câu 1 & 8 có 6 chữ  Câu độc lập+ Câu 3 & 4 ngắt nhịp 3/4 II – Đọc hiểu văn bản :C¶nh ngµy hÌ Rồi / hoùng maùt / thuôû ngaøy tröôøng Hoeø luïc ñuøn ñuøn / taùn rôïp giöông Thaïch löïu hieân / coøn phun thöùc ñoûHoàng lieân trì / ñaõ tieãn muøi höông Lao xao chôï ca/ù laøng ngö phuû Daéng doûi caàm ve/ laàu tòch döông Deõ coù Ngu caàm/ ñaøn moät tieáng Daân giaøu ñuû / khaép ñoøi phöông 1- Vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống:1- Vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống:Cảnh ngày hè Thời gian: Hoàng hôn( lầu tịch dương )Địa điểm: Gần làng chài Màu sắc: màu xanh, đỏ, hồngMùi vị: thơm( hoa sen) Âm thanh: dắng dỏi, lao xao Bức tranh chiều hè hiện lên sinh động, đầy màu sắc, âm thanh và mùi vịCÂU HỎI THẢO LUẬNNhóm 1-2 Nhóm 3-4(?) Có ý kiến cho rằng: “ cảnh ngày hè có sự hài hoà giữa âm thanh màu sắc, cảnh vật và con người”. Anh/ chị hãy phân tích để làm sáng tỏ ý kiến trên?(?) Để miêu tả khung cảnh đó, tác giả đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó ?* Các biện pháp nghệ thuật- Từ ngữ gợi tả+ Ngày trường: ngày dài + “Hoè lục”: vàng, xanh+ Tán rợp giương : tán cây toả rộng + Tiễn mùi hương: ngát hương Cảnh vật gần gũi, quen thuộcCảnh vật gần gũi, quen thuộc- Động từ+ “Phun”: ứa ra+ “Đùn đùn”: dồn dập tuôn ra+ “Giương”: trương lên, rộng raSức sống chất chứa từ bên trong + “Lao xao”: Ồn ào, náo nhiệt+ “ Dắng dỏi”: inh ỏi Không khí nhộn nhịp Sức sống chất chứa từ bên trong Không khí nhộn nhịp- Đảo ngữ: “ dắng dỏi””Lao xao” Nhấn mạnh âm thanh sôi nổi của cuộc sốngBức tranh chiều hè tràn đầy sức sống2- Vẻ đẹp tâm hồn- Cảm nhận bức tranh ngày hè sống động và tràn đầy sức sống Tấm lòng yêu đời, yêu cuộc sống- Tâm thế ngắm cảnh+ “ Rồi” ( từ cổ): Nhàn nhã, không vướng bận gì+ “ Ngày trường” : Ngày dài Tâm trạng thư thái, thanh thản trước thiên nhiênHai câu thơ cuối cho ta hiểu gì về tấm lòng của Nguyễn Trãi đối với dân với nước?Âm điệu câu thơ lục ngôn kết thúc bài thơ khác câu thất ngôn như thế nào? Sự thay đổi âm điệu đó có tác dụng gì trong việc thể hiện tình cảm của tác giả?2- Vẻ đẹp tâm hồn- Cảm nhận bức tranh ngày hè sống động và tràn đầy sức sống Tấm lòng yêu đời, yêu cuộc sống- Tâm thế ngắm cảnh+ “ Rồi” ( từ cổ): Nhàn nhã, không vướng bận gì+ “ Ngày trường” : Ngày dài Tâm trạng thư thái, thanh thản trước thiên nhiên- Mong ước Có Ngu cầm Dân giàu đủ- Khắp đòi phương Khát vọng cuộc sống thanh bình Hạnh phúc cho mọi người Tấm lòng ưu ái với dân với nước  Tấm lòng yêu nước thương dân tha thiết đến trọn đời Bui mét tÊc lßng ­u ¸i cò§ªm ngµy cuån cuén n­íc triÒu ®«ng.	( ThuËt høng – bµi 2 )Bui mét nçi niÒm ch¨ng nì trÔ§¹o lµm con liÔn ®¹o lµm t«iViÖc nh©n nghÜa cèt ë yªn d©n....III- Tổng kết :1- Nội dungVẻ đẹp thiên nhiên giản dị, thanh caoVẻ đẹp tâm hồn: yêu thiên nhiên,yêu cuộc sống,nỗi niềm ưu ái với dân với nước2- Nghệ thuật :- Sử dụng từ gợi tả, động từ mạnh, đảo ngữ - Việt hoá thơ Đường luậtEm hãy tổng kết những giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài thơ?Bài tập củng cố Câu 1: Nội dung của bài thơ là gì ?A- Tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sốngB- Tình yêu thiên nhiên, khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc C- Tình yêu cuộc sống, khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúcD- Tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc Câu 2: Điều đặc biệt của bài thơ này nằm ở đâu ?A- Số tiếng trong mỗi câu thơ đều khác nhauB- Câu thơ đầu chỉ có 6 tiếng C- Câu thơ cuối chỉ có 6 tiếng D- Phương án B & CDÆn dß * Häc thuéc lßng bµi th¬* Nªu c¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh NguyÔn Tr·i qua bµi th¬* ChuÈn bÞ tiÕt “ Tãm t¾t v¨n b¶n Tù sù”Khu löu nieäm Nguyeãn Traõi ôû Coân Sôn ( Chí Linh – Haûi Döông )Ñeàn thôø Nguyeãn Traõi ôû laøng Nhò Kheâ, Thöôøng Tín , Haø TaâyTöôïng ñaøi Nguyeãn Traõi ôû Thường Tín Lam s¬n thùc lôcXin ch©n thµnh c¶m ¬n HÑn gÆp l¹i