Bài giảng Ngữ văn 10 - Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự - Trường THPT Lê Thánh Tôn

CHỌN SỰ VIỆC,CHI TIẾT TIấU BIỂU TRONG BÀI VĂN TỰ SỰTrường THPT Lờ Thỏnh TụnThực hiện : Hà Văn VụIii. Lý thuyết:1. Khái niệm sự việc, chi tiết tiêu biểu:a. Ngữ liệu: Truyện ADV và Mị Châu, Trọng Thuỷb. Phân tích ngữ liệu: Truyện là một chuỗi các sự việc:- ADV xây thành Cổ Loa- ADV chế tạo nỏ thần- ADV mất cảnh giác để mất nước- MC, TT chia tay nhau.Các sự việc trên nối kết với nhau tạo thành cốt truyện; trong đó, sự việc "MC, TT chia tay nhau" là một sự việc quan trọng.-> sự việc tiêu biểu. Sự việc này được cụ thể bằng một số chi tiết:+ CT1: TT hỏi MC: "Ta lại tìm nàng, lấy gì làm dấu"+ CT2: MC đáp: "Thiếp có áo lông ngỗngđi đến đâu sẽ rứt lông mà rắc ở ngã ba đường làm dấu” -> chi tiết 2 là chi tiết tiêu biểu.-> các sự việc và chi tiết tiêu biểu trên dẫn dắt câu chuyện đến kết thúc bi kịchC. Nhận xét:*Tự sự: là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.* Sự việc tiêu biểu:- Sự việc tiêu biểu: là sự việc quan trọng góp phần hình thành cốt truyện. Mỗi sự việc có nhiều chi tiết.* Chi tiết tiêu biểu:- Chi tiết tiêu biểu: là chi tiết tập trung thể hiện rõ nét sự việc tiêu biểu.* Vai trò của sự việc, chi tiết tiêu biểu: Dẫn dắt câu chuyện Nhấn mạnh ý nghĩa văn bản- Tô đậm đặc điểm, tính cách nhân vật- Tạo sự hấp dẫn Vì vậy, lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình viết hoặc kể lại một câu chuyện.2. Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu:a. Ngữ liệu: * Ngữ liệu 1( sgk- t62)* Ngữ liệu 2 (SGK-T62): Tưởng tượng con trai Lão Hạc trở về làng vào một hôm,sau Cách mạng tháng Tám.b. Phân tích ngữ liệu:* Ngữ liệu 1: - Tác giả dân gian kể chuyện: về công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước của cha ông ta.- Truyện gồm một chuỗi nhiều sự việc và sự việc MC và TT chia tay nhau có vai trò quan trọng, tiêu biểu không thể bỏ qua, vì:+ Sự việc này có vai trò dẫn dắt câu chuyện (để các sự việc diễn ra tiếp tục theo hướng của một bi kịch). Nếu bỏ qua, cốt truyện sẽ thay đổi, chủ đề sẽ khác, tên truyện không còn vế “Mị Châu, Trọng Thuỷ” nữa.b. Phân tích ngữ liệu: Ngữ liệu 2: Đoạn văn SGK – T62 Chọn một sự việc và kể lại với một số chi tiết tiêu biểu?* Ngữ liệu 2: Chọn sự việc "về tới đầu làng anh bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm xưa”c. Nhận xét: Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự cần tiến hành các bước sau: Xác định đề tài, chủ đề của bài văn Dự kiến cốt truyện gồm nhiều sự việc nối tiếp nhau Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết 3. Ghi nhớ: SGKIV. Luyện tập:1. Bài tập 1:a. Không thể bỏ qua sự việc "hòn đá xấu xí xác định là rơi từ vũ trụ xuống-> có thể coi đó là sự việc tiêu biểu trong "hòn đá xù xì".b. Kinh nghiệm: khi lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để kể chuyện hoặc viết bài văn tự sự, cần cân nhắc kỹ càng sao cho sự việc, chi tiết ấy góp phần dẫn dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật, tạo sự hấp dẫn và tập trung biểu hiện chủ đề, ý nghĩa của văn bản.2. Bài tập 2:- Hô-me-rơ kể lại cuộc gặp mặt kỳ lạ của hai vợ chồng U sau 20 năm xa cách.Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mớiHọc thuộc ghi nhớ, xem lại các nội dung đã họcTiết học sau: Chuẩn bị viết bài làm văn số 2 (văn tự sự)