Bài giảng Ngữ văn 10 - Đặc điểm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết (tt)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚPĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ NÓI VÀ NGÔN NGỮ VIẾTI. KHÁI NIỆM1 .Ngôn ngữ nói là ngôn ngữ âm thanh, là lời nói trong giao tiếp hàng ngày.2. Ngôn ngữ viết được thể hiện bằng chữ viết trong văn bản và được tiếp nhận bằng thị giác.II. ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÔN NGỮ NÓI VÀ NGÔN NGỮ VIẾTXét 4 mặt : Tình huống giao tiếp. Phương tiện ngôn ngữ Phương tiện hỗ trợ Hệ thống các yếu tố ngôn ngữ : Từ ngữ, câu, văn bảnPhương diệnNGÔN NGỮ NÓINGÔN NGỮ VIẾTTình huống giao tiếp.Phương tiện ngôn ngữ Phương tiện hỗ trợHệ thống các yếu tố ngôn ngữNGÔN NGỮ VIẾTBước qua ngôi trường THCS- ngôi nhà thứ hai gắn bó với tôi bốn mùa mưa nắng, giờ đây tôi đã đặt chân đến một ngôi trường xa lạ mang tên “trường THPT Chuyên Nguyễn Thiện Thành” với vô vàn cảm xúcDừng xe trước cổng trường tôi bỗng run lên vì hồi hộp, biết bao cảm xúc trong tôi. Hàng vạn câu hỏi đặt ra như thách thức tôi: “Đây là thật hay mơ?”, Mình sẽ phải làm gì?” Tất cả làm tôi choáng ngộp, bỗng một làn gió nhẹ thổi xua đi mọi nghi vấn và nhẹ nhàng đưa tôi vào trườngTôi nhìn ngôi trường một cách say mê hẳn là tôi đã nhìn thấy sự lao động học tập của mình trong chín năm qua và đã gởi gắm vào cái nhìn ấy tương lai và hy vọng .Cô chủ nhiệm mới của tôi là người cô thật dịu dàng, chu đáo lại xinh đẹp Điều làm tôi vững tâm hơn là cô rất hiểu và lo lắng cho học sinh của mình. Cô thật hiền dịu như chính cái tên thật dễ thương của cô- Thu Cúc.II. ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÔN NGỮ NÓI VÀ NGÔN NGỮ VIẾTPhương diệnNGÔN NGỮ NÓI NGÔN NGỮ VIẾTTình huống giao tiếp. Trực diện và tức thờiKhông trực diện, có điều kiện thời gianPhương diệnNGÔN NGỮ NÓINGÔN NGỮ VIẾTPhương tiện ngôn ngữPhương tiện hỗ trợ - Âm thanh- Chữ viết Ngữ điệu Nét mặt, ánh mắt Cử chỉ, điệu bộ Dấu câu Hình ảnh minh họa Sơ đồ, bảng biểuPhương diệnNGÔN NGỮ NÓINGÔN NGỮ VIẾTHệ thống các yếu tố ngôn ngữTừ ngữ : Khẩu ngữ, từ ngữ địa phương, tiếng lóng, biệt ngữ. Câu: Kết cấu linh hoạt (câu tỉnh lược, câu có yếu tố dư thừa)Văn bản: không chặt chẽ, không mạch lạc.- Từ ngữ : + Được chọn lọc, gọt giũa+ Sử dụng từ ngữ phổ thông.- Câu : Câu chặt chẽ, mạch lạc.- Văn bản : có kết cấu chặt chẽ, mạch lạc ở mức độ cao.Phương diệnNGÔN NGỮ NÓINGÔN NGỮ VIẾTTình huống giao tiếp.Trực diện, tức thờiKhông trực diện, có điều kiện thời gianPhương tiện ngôn ngữ - Âm thanh- Chữ viết Phương tiện hỗ trợ- Ngữ điệu- Nét mặt, ánh mắt- Cử chỉ, điệu bộ.- Dấu câu- Hình ảnh minh họa- Sơ đồ, bảng biểuHệ thống các yếu tố ngôn ngữ- Từ ngữ : + Khẩu ngữ, từ ngữ địa phương, tiếng lóng, biệt ngữ- Câu : Kết cấu linh hoạt (câu tỉnh lược, câu có yếu tố dư thừa)- Văn bản : không chặt chẽ, không mạch lạc.- Từ ngữ : + Được chọn lọc, gọt giũa+ Sử dụng từ ngữ phổ thông.- Câu : Câu chặt chẽ- Văn bản : có kết cấu chặt chẽ, mạch lạc ở mức độ cao.MẤT RỒI!Một người sắp đi chơi xa, dặn con:Ở nhà có ai hỏi thì nói bố đi chơi vắng nhé!Sợ con mải chơi quên mất, nên cẩn thận lấy bút viết vào giấy, rồi bảo:Có ai hỏi thì con đưa cái giấy này.Con cầm giấy bỏ vào túi áo cả ngày chẳng thấy ai đến hỏi. Tối đến, sẵn có ngọn đèn nó lấy giấy ra coi, chẳng may vô ý giấy cháy mất.Hôm sau có người đến hỏi: “Thầy cháu có nhà không?”. Nó ngẩn ngơ hồi lâu sờ vào túi không thấy liền nói:- Mất rồi! Khách giật mình hỏi: “Mất bao giờ?”.- Tối hôm qua! - Sao mà mất?- Cháy... cháy.BÀI TẬP: Phân tích lỗi và chữa lỗi những câu sau đây:Trong thơ ca Việt Nam thì đã có nhiều bức tranh mùa thu đẹp hết ý.Còn như máy móc, thiết bị do nước ngoài đưa vào góp vốn thì không được kiểm soát, họ sẵn sàng khai vống lên đến mức vô tội vạ. Cá, rùa, ba ba, ếch nhái, chim ở gần nước thì như cò, vạc, vịt, ngỗng,...thì cả ốc, tôm, cua...chúng chẳng chừa ai sất.Bằng lời văn mượt mà, cốt truyện hấp dẫn. Tác phẩm truyện dài “Bình yên tạm bợ” của nữ tác giả Trần Lãng Diệp đã thu hút tôi từ trang đầu tiên....Tôi cũng vây, đã từng học nhiều quyển sách. Nào là truyện ngắn, truyện dài, tiểu thuyết. Nhưng trong đó cuốn sách tôi ưng ý nhứt chính là quyển “Cửa sổ tâm hồn”.Tác giả quyển sách “Ngồi khóc trên cây” là Nguyễn Nhật Ánh. Được xuất bản năm 2012.Trong tình cảm con người, tình bạn là thiên liên nhất.Tôi là một cô gái tuổi mười sáu luôn yêu sự diệu dàng và bay bỏng của thơ văn.BÀI TẬP: Phân tích lỗi - Chữa lỗi Trong thơ ca Việt Nam thì đã có nhiều bức tranh mùa thu đẹp hết ý. Thơ ca Việt Nam có nhiều bức tranh mùa thu rất đẹp- NhầmTN với CN- Dùng từ thừa - Dùng khẩu ngữ - NhầmTN với CN :“trong- Dùng từ thừa : thì đã- Dùng khẩu ngữ : hết ýBÀI TẬP: Phân tích lỗi - Chữa lỗi Còn như máy móc, thiết bị do nước ngoài đưa vào góp vốn thì không được kiểm soát, họ sẵn sàng khai vống lên đến mức vô tội vạ- Dùng khẩu ngữ : vô tội vạ Thừa từ : còn như, thì Dùng từ địa phương : vống Máy móc, thiết bị do nước ngoài đưa vào góp vốn không được kiểm soát, họ sẵn sàng khai tăng lên một cách tùy tiệnBÀI TẬP 3: Phân tích lỗi - Chữa lạic). Cá, rùa, ba ba, ếch, nhái, chim ở gần nước thì như cò, vạc, vịt, ngỗng, ...thì cả ốc, tôm, cua,... chúng chẳng chừa ai sất- Dùng khẩu ngữ : thì như, thì cả- Dùng từ địa phương : sất Cá, rùa, ba ba, tôm, cua, ốc, ếch, nhái, sống ở dưới nước đến các loài chim cò, vạc, gia cầm như vịt, ngỗng,,... chúng cũng chẳng chừa một loài nàoBÀI TẬP: Phân tích lỗi - Chữa lỗi Bằng lời văn mượt mà, cốt truyện hấp dẫn. Tác phẩm truyện dài “Bình yên tạm bợ” của nữ tác giả Trần Lãng Diệp đã thu hút tôi từ trang đầu tiên.Thiếu chủ ngữBằng lời văn mượt mà, cốt truyện hấp dẫn, truyện dài “Bình yên tạm bợ” của nữ tác giả Trần Lãng Diệp đã thu hút tôi từ trang đầu tiên.Thừa từBÀI TẬP: Phân tích lỗi – Chữa lỗi...Tôi cũng vây, đã từng học nhiều quyển sách. Nào là truyện ngắn, truyện dài, tiểu thuyết. Nhưng trong đó cuốn sách tôi ưng ý nhứt chính là quyển “Cửa sổ tâm hồn”.- Thiếu chủ ngữ- Sử dụng văn nói: “nào là”, “ưng ý”- Sai chính tả: “nhứt”, sử dụng dấu câu chưa hợp líTôi cũng vây, tôi đã từng học nhiều quyển sách: truyện ngắn, truyện dài, tiểu thuyết... Nhưng trong đó, cuốn sách tôi tâm đắc nhất chính là quyển “Cửa sổ tâm hồn”.BÀI TẬP: Phân tích lỗi – Chữa lỗiTác giả quyển sách “Ngồi khóc trên cây” là Nguyễn Nhật Ánh. Được xuất bản năm 2012.Câu không rõ nghĩa vì thiếu thành phần chủ ngữTác giả quyển sách “Ngồi khóc trên cây” là Nguyễn Nhật Ánh. Tác phẩm được xuất bản năm 2012.BÀI TẬP: Phân tích lỗi – Chữa lỗi 7. Trong tình cảm con ngừoi, tình bạn là thiên liên nhất. 8. Tôi là một cô gái tuổi mười sáu luôn yêu sự diệu dàng và bay bỏng của thơ văn.Sai chính tả: “thiên liên”, “diệu dàng”, “bay bỏng”. 7. Trong tình cảm con ngừơi, tình bạn là thiêng liêng nhất. 8. Tôi là một cô gái tuổi mười sáu luôn yêu sự dịu dàng và bay bổng của thơ văn.