Bài giảng Ngữ văn 10 - Đạo sĩ Vanmiki, tác giả của sử thi Ramayana

Đạo sĩ Vanmiki- tác giả của sử thi RamayanaChừng nào sông chưa cạn, núi chưa mòn thì Ramayana còn làm say đắm lòng người và cứu vớt họ thoát khỏi tội lỗi@1@2@Hoàn cảnh tái hợp của Rama và Xi ta có gì đặc biệt?Những điều đó đã hé mở xung đột giữa những tình cảm trái ngược trong lòng Rama, chuẩn bị cho những đau đớn bất ngờ của Xita khi bị chính người chồng yêu dấu từ chối phũ phàng.So với những thử thách trước kia thì thử thách này có gì đặc biệt? Vì sao họ chỉ có thể có chiến thắng trọn vẹn khi vượt qua thử thách này?Đây là thử thách cuối cùng mà cả Rama và Xita phải vượt qua để đạt đến chiến thắng tuyệt đối, trọn vẹn. Nếu Xita không chứng minh được phẩm hạnh của mình như một người phụ nữ lý tưởng thì chiến thắng trên chiến trường của Rama cũng vô nghĩa.Nếu Rama không chứng tỏ được ý thức danh dự thì người anh hùng cũng chưa xứng đàng là đấng quân vương mẫu mực.-”Hỡi phu nhân cao quý! Ta đưa nàng dến đây sau khi đã đánh bại kẻ thù. Ta đã làm tất cả bằng khả năng của mình. Ta đã trả thù kẻ lăng nhục ta và cơn giận của ta đã hả. Ngày hôm nay, ai nấy đã được chứng kiến tài nghệ của ta . Ta đã làm tròn lời hứa và giờ đây ta không còn gì vướng mắc với chính mình.Nàng đã bị gã Răcsaxa tâm địa xảo trá bắt cóc khi vắng mặt ta, đó là do số phận nàng xui lên, nhưng ta đã gỡ cho nàng khỏi điều vu khống. Kẻ nào bị quân thù lăng nhục mà không đem tài nghệ ra trả thù là kẻ tầm thường. Ngày hôm nay việc chàng Hanuman hảo hán vượt biển cả đã kết thúc thành công; việc đốt phá Lanca và những kỳ tích khác đã đem lại vinh quang. Ngày hôm nay, tài nghệ và những lời khuyên sáng suốt cua Viphisana đã được chứng tỏ; tất cả những cố gắng của chàng cũng thành công tốt đẹp”-”Hỡi phu nhân cao quý! Ta đưa nàng dến đây sau khi đã đánh bại kẻ thù. Ta đã làm tất cả bằng khả năng của mình. Ta đã trả thù kẻ lăng nhục ta và cơn giận của ta đã hả. Ngày hôm nay, ai nấy đã được chứng kiến tài nghệ của ta . Ta đã làm tròn lời hứa và giờ đây ta không còn gì vướng mắc với chính mình.Nàng đã bị gã Răcsaxa tâm địa xảo trá bắt cóc khi vắng mặt ta, đó là do số phận nàng xui lên, nhưng ta đã gỡ cho nàng khỏi điều vu khống. Kẻ nào bị quân thù lăng nhục mà không đem tài nghệ ra trả thù là kẻ tầm thường. Ngày hôm nay việc chàng Hanuman hảo hán vượt biển cả đã kết thúc thành công; việc đốt phá Lanca và những kỳ tích khác đã đem lại vinh quang. Ngày hôm nay, tài nghệ và những lời khuyên sáng suốt cua Viphisana đã được chứng tỏ; tất cả những cố gắng của chàng cũng thành công tốt đẹp”-”Để trả thù sự lăng nhục, ta đã làm những gì mà một con người phải làm:ta đã tiêu diệt Ravana. Cũng như đạo sĩ Agaxtia nhờ công sám hối khổ hạnh đã giải thoát cho xứ phương Nam khỏi nỗi kinh khiếp đối với Invan và Vatapi, ta cũng giải thoat cho cõi thế gian này khỏi mối lo sợ Ravana. Phải biết chắc điều này: chẳng phải vì nàng mà ta đã đánh thắng kẻ thù với sự giúp đỡ của bạn bè. Ta đã làm điều đó vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết ô nhục, để bảo vệ uy tín và danh dự của dòng họ lừng lẫy tiếng tăm của ta. Ta làm điều đó để chứng tỏ ta không thuộc về một gia đình bình thường”-”Để trả thù sự lăng nhục, ta đã làm những gì mà một con người phải làm:ta đã tiêu diệt Ravana. Cũng như đạo sĩ Agaxtia nhờ công sám hối khổ hạnh đã giải thoát cho xứ phương Nam khỏi nỗi kinh khiếp đối với Invan và Vatapi, ta cũng giải thoat cho cõi thế gian này khỏi mối lo sợ Ravana. Phải biết chắc điều này: chẳng phải vì nàng mà ta đã đánh thắng kẻ thù với sự giúp đỡ của bạn bè. Ta đã làm điều đó vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết ô nhục, để bảo vệ uy tín và danh dự của dòng họ lừng lẫy tiếng tăm của ta. Ta làm điều đó để chứng tỏ ta không thuộc về một gia đình bình thường”-”Để trả thù sự lăng nhục, ta đã làm những gì mà một con người phải làm:ta đã tiêu diệt Ravana. Cũng như đạo sĩ Agaxtia nhờ công sám hối khổ hạnh đã giải thoát cho xứ phương Nam khỏi nỗi kinh khiếp đối với Invan và Vatapi, ta cũng giải thoat cho cõi thế gian này khỏi mối lo sợ Ravana. Phải biết chắc điều này: chẳng phải vì nàng mà ta đã đánh thắng kẻ thù với sự giúp đỡ của bạn bè. Ta đã làm điều đó vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết ô nhục, để bảo vệ uy tín và danh dự của dòng họ lừng lẫy tiếng tăm của ta. Ta làm điều đó để chứng tỏ ta không thuộc về một gia đình bình thường”-”Để trả thù sự lăng nhục, ta đã làm những gì mà một con người phải làm:ta đã tiêu diệt Ravana. Cũng như đạo sĩ Agaxtia nhờ công sám hối khổ hạnh đã giải thoát cho xứ phương Nam khỏi nỗi kinh khiếp đối với Invan và Vatapi, ta cũng giải thoat cho cõi thế gian này khỏi mối lo sợ Ravana. Phải biết chắc điều này: chẳng phải vì nàng mà ta đã đánh thắng kẻ thù với sự giúp đỡ của bạn bè. Ta đã làm điều đó vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết ô nhục, để bảo vệ uy tín và danh dự của dòng họ lừng lẫy tiếng tăm của ta. Ta làm điều đó để chứng tỏ ta không thuộc về một gia đình bình thường”Nay ta phải nghi ngờ tư cách của nàng, vì nàng đã lưu lại lâu trong nhà một kẻ xa lạNgười đã sinh trưởng trong một gia đình cao quý có thể nào lại lấy về một người vợ từng sống trong nhà kẻ khác, đơn giản chỉ vì mụ ta là một vật để yêu đương? Nàng đã bị quấy nhiều khi ở trong vạt áo của Ravana, đôi mắt tội lỗi của hắn đã hau háu nhìn khắp người nàng Thấy nàng yêu kiều xinh đẹp, lại có được nàng trong nhà hắn, Ravana đâu có chịu đựng được lâu”Giờ đây, nàng đang đứng trước mặt ta, nhưng trông thấy nàng, ta không chịu nổi, chẳng khác gì ánh sáng đối với một người bị đau mắt. Vậy ta nói cho nàng hay, nàng muốn đi đâu tùy nàng, ta không ưng có nàng nữaNay mục đích cứu nàng đã đạt được rồi, ta không cần đến nàng nữa. Nàng muốn đi đâu tùy ý. Hỡi phu nhân cao quý! Ta nói rõ cho nàng hay, chẳng chút quanh co ngập ngừng; nàng có thể để tâm đến Lăcmana, Bharata, Xatruna, Xugriva, hay nếu nàng thích, nàng có thể đi theo Viphisana cũng được..Nay ta phải nghi ngờ tư cách của nàng, vì nàng đã lưu lại lâu trong nhà một kẻ xa lạNgười đã sinh trưởng trong một gia đình cao quý có thể nào lại lấy về một người vợ từng sống trong nhà kẻ khác, đơn giản chỉ vì mụ ta là một vật để yêu đương? Nàng đã bị quấy nhiều khi ở trong vạt áo của Ravana, đôi mắt tội lỗi của hắn đã hau háu nhìn khắp người nàng Thấy nàng yêu kiều xinh đẹp, lại có được nàng trong nhà hắn, Ravana đâu có chịu đựng được lâu”Giờ đây, nàng đang đứng trước mặt ta, nhưng trông thấy nàng, ta không chịu nổi, chẳng khác gì ánh sáng đối với một người bị đau mắt. Vậy ta nói cho nàng hay, nàng muốn đi đâu tùy nàng, ta không ưng có nàng nữaNay mục đích cứu nàng đã đạt được rồi, ta không cần đến nàng nữa. Nàng muốn đi đâu tùy ý. Hỡi phu nhân cao quý! Ta nói rõ cho nàng hay, chẳng chút quanh co ngập ngừng; nàng có thể để tâm đến Lăcmana, Bharata, Xatruna, Xugriva, hay nếu nàng thích, nàng có thể đi theo Viphisana cũng được..Theo em, mâu thuẫn lớn nhất trong lòng Rama trong cuộc tái hợp này là gì? Mâu thuẫn trong lòng Rama là mâu thuẫn giữa ý thức về danh dự, bổn phận với tình yêu tha thiết say đắm. Điều đó ñaåy nhaân vaät Rama vaøo tình huoáng ñoøi hoûi coù söï choïn löïa quyeát lieät. Danh döï hay tình yeâu? Tuy caùch choïn löïa aáy chöa thaät hoaøn haûo, thaáu lí maø chöa ñaït tình nhöng boäc loä phaåm chaát cao quí cuûa ngöôøi anh huøng, cuûa moät ñöùc vua maãu möïc.Em nhận xét gì về nhân vật Rama? Rama tuy xuất thân thần thánh, là bậc quân vương nhưng tính cách, tình cảm của chàng cũng giống một con người bình thường. Chàng yêu hết mình nhưng cũng ghen tuông cực độ;có lúc oai phong lẫm liệt nhưng cũng có lúc quá tầm thường nhỏ nhen; có lúc cương quyết, rắn rỏi nhưng cũng có lúc quá mềm yếu; có lúc vị tha nhưng cũng có lúc quá ích kỉ.Cái sáng-tối, thiện-ác luôn luôn tương phản trong con người RamaTrước những lời buộc tội tàn nhẫn và gay gắt của Rama, tâm trạng của nàng Xita diễn biến như thế nào?Từ mừng rỡ đến bàng hoàng, từ tin yêu đến thất vọng, từ bối rối đến Jđiềm tĩnh, từ đau khổ đến hy sinhlà quá trình tâm lí lôgic của Xita.Hình ảnh Xita bước lên giàn thiêu có ý nghĩa gì?Hình ảnh Xita bước lên giàn thiêu vừa thể hiện phẩm chất vô cùng cao đẹp của nàng vừa như luồng sáng chiếu rọi vào cõi tăm tối trong lòng Rama. Đó là một chi tiết huyền thoại tô đậm tính chất bi hùng của thiên tình sử Rama và Xita@1@3@4Nghe những lời giận dữ đó của Rama, Gianaki đau đớn đến nghẹt thở, như một cây dây leo bị vòi voi quật nát. Nghe những lời tố cáo chưa từng có, trước mặt đông đủ mọi người, Gianaki xấu hổ cho số kiếp của nàng. Nàng muốn tự chôn vùi cả hình hài thân xác của mình. Mỗi lời nói của Rama, xuyên vào trái tim nàng như một mũi tên. Nước mắt nàng đổ ra như suốiNghe những lời giận dữ đó của Rama, Gianaki đau đớn đến nghẹt thở, như một cây dây leo bị vòi voi quật nát. Nghe những lời tố cáo chưa từng có, trước mặt đông đủ mọi người, Gianaki xấu hổ cho số kiếp của nàng. Nàng muốn tự chôn vùi cả hình hài thân xác của mình. Mỗi lời nói của Rama, xuyên vào trái tim nàng như một mũi tên. Nước mắt nàng đổ ra như suốiCớ sao chàng lại dùng những lời lẽ gay gắt khó tả như vậy đối với thiếp, giống như một kẻ thấp hèn chửi mắng một con mụ thấp hèn? Thiếp đâu phải là người như chàng tưởng! Thiếp có thể lấy tư cách của thiếp ra mà thề, hãy tin vào danh dự của thiếp. Suy từ hành vi của loại phụ nữ thấp hèn, chàng đà ngờ vực tất cả giới phụ nữ, nhưng như thế đâu có phải. Nếu chàng có hiểu biết thiếp chút đỉnh thì xin hãy từ bỏ mối ngờ vực không căn cứ đó đi Chàng xem, Ravana đã đụng tới thiếp khi mà thiếp đang chết ngất đi, làm thế nào tránh được? Vê điều đó, chỉ có số mệnh của thiếp là đáng bị chê trách, nhưng những gì nằm trong vòng kiểm soát của thiếp đây, là thuộc về chàng. Thiếp có thể làm gì với cái thân thiếp đây, bởi nó có thể phụ thuộc vào kẻ khác, khi thiếp hoàn toàn ở dưới quyền lực của hắn. Thiếp còn gì là thanh danh nếu như chàng vẫn chưa hiểu được thiếp qua tình yêu của thiếp và qua tiếp xúc với tâm hồn thiếpNhư một người thấp hèn bị cơn tức giận dày vò, Người đang nghĩ về thiếp như một phụ nữ tầm thường. Tên thiếp là Gianaki, bởi vì thiếp có liên quan đến lễ tế sinh của nhà vua Gianaka chứ không phải vì thiếp sinh ra trong gia đình đó; chỉ có nữ thần Đất là mẹ của thiếp thôi. Vì không thể suy xét cho đúng đắn, chàng đã không hiểu được bản chất của thiếp. Chàng không nghĩ đến vì sao hồi còn là thanh niên chàng đã cưới thiếp. Tình yêu của thiếp, lòng trung thành của thiếp nay xem ra hoàn toàn vô ích!Cớ sao chàng lại dùng những lời lẽ gay gắt khó tả như vậy đối với thiếp, giống như một kẻ thấp hèn chửi mắng một con mụ thấp hèn? Thiếp đâu phải là người như chàng tưởng! Thiếp có thể lấy tư cách của thiếp ra mà thề, hãy tin vào danh dự của thiếp. Suy từ hành vi của loại phụ nữ thấp hèn, chàng đà ngờ vực tất cả giới phụ nữ, nhưng như thế đâu có phải. Nếu chàng có hiểu biết thiếp chút đỉnh thì xin hãy từ bỏ mối ngờ vực không căn cứ đó đi Chàng xem, Ravana đã đụng tới thiếp khi mà thiếp đang chết ngất đi, làm thế nào tránh được? Vê điều đó, chỉ có số mệnh của thiếp là đáng bị chê trách, nhưng những gì nằm trong vòng kiểm soát của thiếp đây, là thuộc về chàng. Thiếp có thể làm gì với cái thân thiếp đây, bởi nó có thể phụ thuộc vào kẻ khác, khi thiếp hoàn toàn ở dưới quyền lực của hắn. Thiếp còn gì là thanh danh nếu như chàng vẫn chưa hiểu được thiếp qua tình yêu của thiếp và qua tiếp xúc với tâm hồn thiếpNhư một người thấp hèn bị cơn tức giận dày vò, Người đang nghĩ về thiếp như một phụ nữ tầm thường. Tên thiếp là Gianaki, bởi vì thiếp có liên quan đến lễ tế sinh của nhà vua Gianaka chứ không phải vì thiếp sinh ra trong gia đình đó; chỉ có nữ thần Đất là mẹ của thiếp thôi. Vì không thể suy xét cho đúng đắn, chàng đã không hiểu được bản chất của thiếp. Chàng không nghĩ đến vì sao hồi còn là thanh niên chàng đã cưới thiếp. Tình yêu của thiếp, lòng trung thành của thiếp nay xem ra hoàn toàn vô ích!Cớ sao chàng lại dùng những lời lẽ gay gắt khó tả như vậy đối với thiếp, giống như một kẻ thấp hèn chửi mắng một con mụ thấp hèn? Thiếp đâu phải là người như chàng tưởng! Thiếp có thể lấy tư cách của thiếp ra mà thề, hãy tin vào danh dự của thiếp. Suy từ hành vi của loại phụ nữ thấp hèn, chàng đà ngờ vực tất cả giới phụ nữ, nhưng như thế đâu có phải. Nếu chàng có hiểu biết thiếp chút đỉnh thì xin hãy từ bỏ mối ngờ vực không căn cứ đó đi Chàng xem, Ravana đã đụng tới thiếp khi mà thiếp đang chết ngất đi, làm thế nào tránh được? Về điều đó, chỉ có số mệnh của thiếp là đáng bị chê trách, nhưng những gì nằm trong vòng kiểm soát của thiếp đây, là thuộc về chàng. Thiếp có thể làm gì với cái thân thiếp đây, bởi nó có thể phụ thuộc vào kẻ khác, khi thiếp hoàn toàn ở dưới quyền lực của hắn. Thiếp còn gì là thanh danh nếu như chàng vẫn chưa hiểu được thiếp qua tình yêu của thiếp và qua tiếp xúc với tâm hồn thiếpNhư một người thấp hèn bị cơn tức giận dày vò, Người đang nghĩ về thiếp như một phụ nữ tầm thường. Tên thiếp là Gianaki, bởi vì thiếp có liên quan đến lễ tế sinh của nhà vua Gianaka chứ không phải vì thiếp sinh ra trong gia đình đó; chỉ có nữ thần Đất là mẹ của thiếp thôi. Vì không thể suy xét cho đúng đắn, chàng đã không hiểu được bản chất của thiếp. Chàng không nghĩ đến vì sao hồi còn là thanh niên chàng đã cưới thiếp. Tình yêu của thiếp, lòng trung thành của thiếp nay xem ra hoàn toàn vô ích!Chàng xem, Ravana đã đụng tới thiếp khi mà thiếp đang chết ngất đi, làm thế nào tránh được? Về điều đó, chỉ có số mệnh của thiếp là đáng bị chê trách, nhưng những gì nằm trong vòng kiểm soát của thiếp đây, là thuộc về chàng. Thiếp có thể làm gì với cái thân thiếp đây, bởi nó có thể phụ thuộc vào kẻ khác, khi thiếp hoàn toàn ở dưới quyền lực của hắn. Thiếp còn gì là thanh danh nếu như chàng vẫn chưa hiểu được thiếp qua tình yêu của thiếp và qua tiếp xúc với tâm hồn thiếpNhư một người thấp hèn bị cơn tức giận dày vò, Người đang nghĩ về thiếp như một phụ nữ tầm thường. Tên thiếp là Gianaki, bởi vì thiếp có liên quan đến lễ tế sinh của nhà vua Gianaka chứ không phải vì thiếp sinh ra trong gia đình đó; chỉ có nữ thần Đất là mẹ của thiếp thôi. Vì không thể suy xét cho đúng đắn, chàng đã không hiểu được bản chất của thiếp. Chàng không nghĩ đến vì sao hồi còn là thanh niên chàng đã cưới thiếp. Tình yêu của thiếp, lòng trung thành của thiếp nay xem ra hoàn toàn vô ích!Cớ sao chàng lại dùng những lời lẽ gay gắt khó tả như vậy đối với thiếp, giống như một kẻ thấp hèn chửi mắng một con mụ thấp hèn? Thiếp đâu phải là người như chàng tưởng! Thiếp có thể lấy tư cách của thiếp ra mà thề, hãy tin vào danh dự của thiếp. Suy từ hành vi của loại phụ nữ thấp hèn, chàng đà ngờ vực tất cả giới phụ nữ, nhưng như thế đâu có phải. Nếu chàng có hiểu biết thiếp chút đỉnh thì xin hãy từ bỏ mối ngờ vực không căn cứ đó đi @Xita lượn quanh chàng rồi bước tới giàn lửa. Sau khi cúi lạy chư thần, đấng Brama, nàng thưa với thần lửa Anhi “Nếu con trước sau một lòng, một dạ với Rama thì cúi xin thần hãy tìm cách bảo vệ con. Rama đã coi một phụ nữ trinh tiết như một kẻ gian dối, nhưng nếu con trong trắng, xin thần Anhi phù hộ con” Nói dứt lời, Gianaki lượn quanh giàn thiêu rồi dũng cảm bước vào ngọn lửa.Ai nấy, già cũng như trẻ, đau lòng đứt ruột xem nàng Gianaki đứng trong giàn hỏa. Trước mặt mọi người, trang tuyệt thế giai nhân đó nạp mình cho lửa. Các bậc thánh, các chư thần nhìn Gianaki bước vào lửa, chẳng khác một lễ vaatjtrong lễ tế sinh. Thấy nàng như vậy,như một thiên thần bị đuổi khỏi trời do một thần chú nguyền rủa, các phụ nữ bật ra tiếng khóc thảm thương.Cả loài Răcsaxa lẫn loài Vanara cũng kêu khóc vang trời trước cảnh tượng đó@ -Xây dựng những hình tượng nhân vật lí tưởng theo quan niệm thời đại:người anh hùng-đấng quân vương phải đặt bổn phận và danh dự lên trên tình cảm và hạnh phúc riêng tư; người phụ nữ chung thủy, trong sáng và khi cần sẵn sàng dùng cái chết của bản thân để bảo vệ tình yêu và nhân phẩm. -Khắc họa tính cách và tâm trạng nhân vật chủ yếu qua ngôn ngữ đối thoại, qua miêu tả cử chỉ, điệu bộÝ tưởng :Tiểu dẫn: 1. Tác giả(llide 1) 2.Tác phẩm: slide2, slide 3 -Quá trình hình thành tp(slide 2) -Cốt truyện(slide 3) -Giá trị của tp(slide 2) 3. Đoạn tríchII. Văn bản: 1. Đọc diễn cảm văn bản 2. Tìm hiểu văn bản a.Hoàn cảnh tái ngộ của Rama: -Hoàn cảnh khách quan -Hoàn cảnh tâm lí(slide 4) -Không gian tái ngộ =>hoàn cảnh này là thử thách đặc biệt(slide 4) b *Khi Xita xuất hiện( chủ yếu xung đột tâm lí của Rama thể hiện qua lời nói) -Khẳng định tài năng của bản thân và bạn bè- tạo khoảng cách với Xita(slide5)-Tuyên bố mục đích của cuộc chiến-chỉ nói một nửa sự thật(slide5)-Nghi ngờ phẩm hạnh của Xita- 3 lần nhắc đến việc Xita ở trong nha Ravana-cay nghiệt- chứa đựng sự ghen tuông ghê gớm của người chông yêu vợ(slide 6)-Ruồng bỏ một cách xúc phạm đến Xi ta- (slide6)*Khi Xita bước lên giàn thiêu:( xung đột chủ yếu thể hiện qua ngoại hình) -Dáng vẻ -Ánh nhìn=>Tóm lại(slide7 c.Xita trước lời buộc tội(slide8)*Tâm trạng: -Bất ngờ vì lời buộc tội của Rama, Xita đau đớn không thể kiềm chế(slide9) -Dần dần tự chủ, nàng dùng lời lẽ vừa dịu dàng vừa mạnh mẽ để minh oan cho mình(slide10) -Quyết định dùng phép thử lửa để chứng minh phẩm hạnh.=>Diễn biến tâm trạng(slide 8)*Hình ảnh Xita bước lên giàn lửa: (câu hỏi ở slide 8, dẫn chứng ở slide 11, kết luận ở slide 8)III.Tổng kết(slide12)Lưu ý: - Những slide này được biên tập để hỗ trợ như một phương tện trong dạy học -Giữa các slide khi cần quay lại hoặc có liên keet xa đều được đánh dấu băng @( kèm trình tự sử dụng) -Mong các đồng nghiệp sử dụng hiệu quả.