Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 24: Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự

KiÓm tra bµi cò1.Tự sự là gì?Tự sự (kể chuyện) là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng kết thúc thể hiện một ý nghĩa.2.Một bài văn tự sự cần có những yếu tố nào?Một bài văn tự sự phải có : cốt truyện, nhân vật và sự việc.Ng÷ v¨n: TiÕt 24Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sùI.Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự:1.Ôn lại một số khái niệm:a.Miêu tả là gì?-Ví dụ : Miêu tả ngôi đình làng-Miêu tả là làm cho người đọc, người nghe, người xem có thể thấy sự vật, hiện tượng, con người như đang hiện ra trước mắt. b.Biểu cảm là gì?Ví dụ: Bộc lộ tình cảm của em về con vật mà em yêu thích.Biểu cảm là bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình về thế giới xung quanh.2. So s¸nh miªu t¶ vµ biÓu c¶ma.Sự giống nhau và khác nhau giữa miêu tả trong bài văn tự sự và miêu tả trong bài văn miêu tả -Giống: *Đều phải miêu tả thật rõ, thật hay.-Khác: *Văn tự sự chỉ dùng yếu tố miêu tả để chen vào làm cho câu chuyện sinh động.*Văn miêu tả dùng yếu tố miêu tả là yếu tố chính của toàn bài.2b.Sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù víi biÓu c¶m trong v¨n b¶n biÓu c¶mGièng: ®Òu béc lé t­ t­ëng t×nh c¶m cña ng­êi viÕtKh¸c: V¨n tù sù: dïng ph­¬ng thøc biÓu c¶m xen vµo lµm cho c©u chuyÖn hÊp dÉn, l«I cuèn.V¨n biÓu c¶m: chØ dïng ph­¬ng thøc biÓu c¶m lµ chÝnh3.Căn cứ vào đâu để đánh giá hiệu quả của miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự?Ở chỗ miêu tả và biểu cảm đã phục vụ đắc lực cho văn bản tự sự, tác động đến nhận thức, cảm xúc người đọc, người nghe.Ho¹t ®éng nhãm: 5 phótC©u hái:Nhãm 1, 2: T×m nh÷ng yÕu tè miªu t¶ ®o¹n trÝch : Nh÷ng v× sao cña A. §«-®ª? SGK/73-74?Nhãm 3, 4: T×m nh÷ng yÕu tè biÓu c¶m ®o¹n trÝch : Nh÷ng v× sao cña A. §«-®ª? SGK/73-74?§o¹n trÝch trªn cã ph¶i lµ mét trÝch ®o¹n tù sù kh«ng? V× sao?4.Tìm những yếu tố miêu tả và biểu cảm trong ®o¹n “Những vì sao”(trích) của Ađôđê.4.a.Những yếu tố miêu tả:Suèi reo râ h¬n, ®Çm nhen lªn. non ®ang mäc.Mét lÇn tõ phÝa mét luång ¸nh s¸ng.Nµng vÉn ng­íc m¾t lªn  nhµ trêi.4.b.Những yếu tố biểu cảm T«i bçng  m¸t r­îi d­íi m¾t t«i.Cßn t«i  ý nghÜ cao ®Ñp.T«i t­ëng ®©u  thiªm thiÕp ngñ.Em có nhận xét gì về vai trò của miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn tự sự trên?Nhận xét:Các yếu tố miêu tả và biểu cảm đã giúp cho đoạn văn tự sự trở nên sinh động, hấp dẫn và đầy chất thơ.II.Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với việc miêu tả, biểu cảm trong bài văn tự sự:1.Chọn điền từa. Liªn t­ëngb. Quan s¸tc. T­ëng t­îngQuan sát là xem xét để nhìn rõ, biết rõ sự vật hay hiện tượngTưởng tượng là tạo ra trong tâm trí hình ảnh của cái không hề có trước mắt, hoặc chưa hề gặp.2.Bµi tËp 2Quan s¸t: Trong ®ªm, tiÕng suèi kh«ng gian.T­ëng t­îng: C« g¸i  ®¸m c­íi sao.Liªn t­ëng: Cuéc hµnh tr×nh cõu lín.3. Bµi tËp 3Những cảm xúc, những rung động được nảy sinh từ đâu?a.Từ sự quan sát chăm chú, kĩ càng, tinh tế?b.Từ sự vận dụng liên tưởng, tưởng tượng, hồi ức?c.Từ những sự vật, sự việc khách quan ?d.Từ bên trong trái tim người kể?=> Vì chỉ có tiếng nói của trái tim thì chưa đủ, nó mang tính chủ quan, phải kết hợp với quan sát, liên tưởng, tưởng tượng để có những ý nghĩ khách quan, sâu sắc.III.Ghi nhớ: sgk/76IV.Luyện tập	Bµi tËp 1	 Nh×n vµo c¸c h×nh ¶nh, em h·y kÓ l¹i mét ®o¹n truyÖn TÊm C¸m? Trong lêi kÓ cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m?Bµi tËp 2:	 Đọc lại truyện Tấm Cám, chọn một đoạn văn bất kì, tìm các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong đoạn văn đã chọn.