Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 36: Cảnh ngày hè

cảnh ngày hèTiết 36: Đọc văn( Bảo kính cảnh giới - 43)- Nguyễn Trãi -I. Tiểu dẫnCảNH NGàY Hè1. Tập thơ “Quốc âm thi tập ”.- Gồm 254 bài.- Nội dung: phản ỏnh tư tưởng, tỡnh cảm, vẻ đẹp toàn dịờn của Nguyễn Trói: tư tưởng nhõn nghĩa,yờu nước thương dõn, hũa cảm với thiờn nhiờn...- Nghệ thuật: Sỏng tạo trong thể thơ Nụm Đường luật: xen cõu lục ngụn với cõu thất ngụn.- Bố cục tập thơ: gồm 4 phần : + Vụ đề. + Mụn thỡ lệnh. + Mụn hoa mộc. + Mụn cầm thỳ.I. Tiểu dẫnCảNH NGàY Hè2. Bài thơ "Cảnh ngày hè ”.- Thuộc phần Vô đề nằm trong nhóm Bảo kính cảnh giới nhưng bài thơ lại không mang tính chất giáo huấn mà lại mang chất trữ tình. - Là bài số 43. - Nhan đề: do người biên soạn đặt.	Nguyễn Trãi (1380 - 1442)CảNH NGàY HèII. Đọc hiểu văn bản.1. Đọc.Rồi hóng mát thưở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng, Dân giàu đủ khắp đòi phương.CảNH NGàY Hè2. Tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.a) Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống con người.* Bức tranh ngày hè: được miêu tả với nhiều đường nét, màu sắc- Cây hòe: lá xanh, tán rộng che rợp không gian.- Cây thạch lựu: đang trổ hoa màu đỏ.- Cây sen hồng: tỏa mùi hương thơm ngát. => tạo cảm giác dễ chịu, thể hiện sức sống không ngừng.CảNH NGàY Hè2. Tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.a) Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống con người.* Nghệ thuật:- Ngắt nhịp: 3/4 -> không theo niêm luật của thơ Đường gợi sự chú ý, làm nổi bật bức tranh ngày hè.- Sử dụng động từ mạnh: đùn đùn, giương, phun -> sức sống tràn đầy của cảnh vật. - Cảm nhận cảnh vật bằng nhiều giác quan: thính giác, thị giác, khứu giác, xúc giác...Cây hòe"Hòe lục đùn đùn tán rợp giương"Cõy lựu“Thạch lựu hiờn cũn phun thức đỏ”Ao sen - Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Bức tranh ngày hè hiện lên với những đặc trưng cụ thể bởi những cảm nhận tinh tế. Cảnh vật có màu sắc, ánh sáng => giàu sức sống. Chứng tỏ sự giao cảm của tác giả với thiên nhiên cảnh vật* Cuộc sống con người.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.+ Âm thanh: - Lao xao: âm thanh vọng lại từ phía chợ cá của làng chài -> âm thanh đặc trưng của cuộc sống vui tươi thanh bình.- Dắng dỏi: tiếng ve trong chiều tà như tiếng đàn lảnh lót vang dội -> âm thanh đặc trưng của ngày hè, cảnh vật như rộn lên sức sống, niềm vui.Bức tranh mùa hè sinh động và tràn đầy sự sốngb) Khát vọng về một cuộc sống thanh bình, ấm no, hạnh phúc.+ Hoàn cảnh của nhà thơ:- Rồi: rỗi rãi, thảnh thơi ngồi hóng mát.- Thưở ngày trường: ngày rộng tháng dài.=> hoàn cảnh hiếm hoi bất đắc dĩ của nhà thơ.+ Ước có tiếng đàn của vua Thuấn để gảy nên khúc Nam phong ca ngợi cuộc sống ấm no hạnh phúc của nhân dân.+ Câu kết thể hiện sự dồn nén cảm xúc của cả bài. Điểm kết tụ cuối cùng của hồn thơ ức Trai là ở con người - ở người dân, mong cho dân được ấm no, hạnh phúc.III. Tổng kết.Nội dung: miêu tả bức tranh ngày hè cho ta thấy tâm hồn Nguyễn Trãi chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nướcNghệ thuật: thể thơ thất ngôn xen lẫn lục ngôn; sáng tạo trong lối dùng từ, đặt câu, sử dụng hình ảnh...CảNH NGàY Hè* Củng cố.+ Vẻ đẹp thiên nhiên.+ Tâm hồn của Nguyễn Trãi.