Bài giảng Ngữ văn 12 - Bài: Đàn ghi ta của Lor - Ca, tác giả Thanh Thảo

ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CATHANH THẢOĐÀN GHI TA CỦA LOR - CANHÀ THƠ THANH THẢO I. Tìm hiểu chung:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo1/ Tác giả: - Thanh Thảo tên khai sinh là Hồ Thành Công, sinh năm 1946 người tỉnh Quảng Ngãi. Thơ ông là tiếng nói của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại. Thơ ông có sự cách tân: đào sâu cái tôi nội cảm; cách biểu đạt mới với câu thơ tự do, xoá bỏ ràng buộc khuôn sáo bằng nhịp điệu, cách gieo vần,ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung:- Ông được công chúng chú ý qua những tập thơ và trường ca mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh và thời hậu chiến: Những người đi tới biển, Khối vuông ru-bích, - Năm 2001, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.1/ Tác giả: ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung:1/ Tác giả: 2/ Văn bản Đàn ghi ta của Lor - ca: Là một trong những sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy thơ của Thanh Thảo: giàu suy tư, mãnh liệt, phóng túng trong xúc cảm và nhuốm màu sắc tượng trưng, siêu thực.ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: Rút trong tập “Khối vuông Ru – bích”1/ Tác giả: 2/ Văn bản Đàn ghi ta của Lor - ca: a) Xuất xứ: ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: Gồm 4 phần:* Câu 1 – 6: Lor-ca con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị, nghệ thuật Tây Ban Nha.* Câu 7 - 18: Lor-ca với cái chết oan khuất và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tân nghệ thuật.* Câu 19- 22: Niềm xót thương Lor-ca.* Câu 23- 31: Suy tư về cuộc giải thoát và cách giã từ của Lor-ca.b) Bố cục: a) Xuất xứ: 2/ Văn bản Đàn ghi ta của Lor - ca: 1/ Tác giả: ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: Giới thiệu hình ảnhLor – ca (1898 - 1936) Tượng đài Lor – ca ĐÀN GHI TAĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh ThảoĐẤU BÒĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha: Em có suy nghĩ gì về hình ảnh “Áo choàng đỏ gắt”, “tiếng đàn ghi ta”?ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:- Áo choàng đỏ: + Gợi bản sắc văn hoá Tây Ban Nha. + Hình ảnh Lor-ca như một đấu sĩ với khát vọng dân chủ trước nền chính trị Tây ban Nha độc tài lúc bấy giờ.- Tiếng đàn ghi ta: + Ghi ta: nhạc cụ của người Tây ban Nha. + Tài năng nghệ thuật của Lor-ca với khát vọng cách tân nghệ thuật.1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu: Các hình ảnh “đi lang thang, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn, hát nghêu ngao, li la” giúp ta liên tưởng đến điều gì?- Đi lang thang; vầng trăng chếnh choáng; yên ngựa mỏi mòn; hát nghêu ngao; li la giúp ta liên tưởng:+ Phong cách nghệ sĩ dân gian tự do.+ Sự cô đơn của Lor-ca trước thời cuộc chính trị, trước nghệ thuật Tây Ban Nha già cỗi.1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu: b/ Lor-ca và cái chết oan khuất:1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha: Tác giả đã tái hiện cái chết oan khuất của Lor-ca qua các hình ảnh, chi tiết nào?ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:- Áo choàng bê bết đỏ – Gợi cảnh tượng khủng khiếp về cái chết của Lor-ca.- Tiếng ghi ta: + “nâu”: trầm tĩnh, nghĩ suy. + “xanh”: thiết tha, hy vọng. + “tròn bọt nước vỡ tan”: bàng hoàng, tức tưởi. + “ròng ròng máu chảy”: sự đau đớn, nghẹn ngào.=> Âm nhạc đã thành thân phận, tiếng đàn thành linh hồn, sinh thể.1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha: b/ Lor-ca và cái chết oan khuất:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu: Các biện pháp tu từ nào đã được tác giả sử dụng. Nêu tác dụng của các phép tu từ đó? 1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha: b/ Lor-ca và cái chết oan khuất:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:- Đối lập: hát nghêu ngao > Với việc sử dụng nghệ thuật tài tình, tác giả đã khắc hoạ ấn tượng về cái chết đầy bi phẫn của người nghệ sĩ Lor-ca.1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha: b/ Lor-ca và cái chết oan khuất:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:2/Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca: Theo em, Lor-ca muốn nhắn gửi thông điệp gì qua câu nói “khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”?ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:- Lời Lor-ca (đề từ): “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn.”+ Niềm đam mê nghệ thuật.+ Hãy biết quên nghệ thuật của Lor-ca để tìm hướng đi mới.- “Không ai chôn cất cỏ mọc hoang”+ Nghệ thuật của Lor-ca (cái Đẹp): có sức sống và lưu truyền mãi mãi như “cỏ mọc hoang”.+ Phải chăng không ai dám vượt qua cái cũ, thần tượng để làm nên nghệ thuật mới.2/Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca: giải mã các hình ảnh: “giọt nước mắt , đường chỉ tay, dòng sông, lá bùa, chiếc ghi ta màu bạc”.2/Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:- “giọt nước mắt vầng trăng / long lanh trong đáy giếng”: Vầng trăng nơi đáy giếng  sự bất tử của cái Đẹp.- Đường chỉ tay: ẩn dụ về định mệnh nghiệt ngã.- “dòng sông”, “ghi ta màu bạc”, ... gợi cõi chết, siêu thoát.- Các hành động: ném lá bùa, ném trái tim: có ý nghĩa tượng trưng cho một sự giã từ, một sự lựa chọn.2/Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca:ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu:1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:3/Yếu tố âm nhạc trong bài thơ:2/Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca: Tiếng “Li la- li la- li la” trong bài thơ có ý nghĩa gì?- Chuỗi âm thanh “Li la- li la- li la” luyến láy ở đầu và cuối như khúc dạo đầu và kết thúc bản nhạc. - Sự kính trọng và tri âm Lor-ca- nghệ sĩ thiên tài.ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu: III. Tổng kết:1/ Nội dung: Tác giả bày tỏ nỗi đau xót sâu sắc trước cái chết oan khuất của thiên tài Lor-ca- một nghệ sĩ khát khao tự do, dân chủ, luôn mong muốn cách tân nghệ thuật. Tổng kết bài học về phương diện nội dung và nghệ thuật.ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu: III. Tổng kết:2/ Nghệ thuật: - Thể thơ tự do, không dấu câu, không dấu hiệu mở đầu, kết thúc.- Sử dụng hình ảnh, biểu tượng - siêu thực có sức chứa lớn về nội dung.- Kết hợp hài hoà hai yếu tố thơ và nhạc.ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CAThanh Thảo Đọc trước hai bài đọc thêm: Bác ơi của Tố Hữu và Tự do của Pôn Ê – luy – a, trả lời các câu hỏi ở phần Hướng dẫn đọc thêm.Nếu Tôi Chết Hãy Chôn Tôi Với Cây Đàn Ghita      Mặt trời hồng trên cát nóng Es-pa-nha Là tiếng đàn ghi ta của Lotka Giọt lệ nào ướt đẫm áo chòang đỏ thắm Es-pa-nha Hay giọt buồn ghi ta của Lotka Tìm lại vần thơ tranh đấu Es-pa-nha Nhặt tiếng đàn ghi ta của Loska Dặm đường dài với những nỗi buồn người vũ nữ di gan Hát lên bài ca tranh đấu của Loska Bay đi xa đi xa Tiếng đàn ghi ta của Loska Bay đi xa đi xa Lời thơ tranh đấu Es-pa-nha Vang vang trong tim ta Tiếng đàn ghi ta của Loska Vang vang trong tim ta Lời thơ tranh đấu Es-pa-nhaLoska Gascia Anh đã chết với cây đàn ghi ta Loska Gascia Lời anh vang mãi trong tâm hồn chúng ta Trong trái tim của những người yêu nước Và trong mắt xanh của bao niềm mơ ước trong bước chân người vũ nữ và trong tiếng ca người nghệ sỹ giang hồLoska Gascia Anh đã chết với cây đàn ghi ta Loska Gascia Lời anh vang mãi trong tâm hồn chúng ta Nếu tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta !!!!!! TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO