Bài giảng Ngữ văn 12 - Bài học: Quá trình văn học và phong cách văn học

QUÁ TRÌNH VĂN HỌC VÀ PHONG CÁCH VĂN HỌCI. Quá trình văn học:1. Khái niệm quá trình văn học: a. Khái niệm: Tổng quan VHVN.Khái quát VHDGVN.Khái quát văn học VN từ TK X đến hết TK XIX ( VHTĐ).Khái quát VHVN từ đầu TK XX đến Cách mạng tháng Tám 1945.Khái quát VHVN từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỉ XX.Trong chương trình ngữ văn có những bài KQ về VHVN được học trước khi vào tìm hiểu những tác phẩm cụ thể?Các phương diện được đề cập:Sự phân kì của văn học thành các giai đoạn, thời kì.Các tác phẩm, tác giả tiêu biểu.Các dòng và xu hướng văn học tiêu biểu.Trong các bài đó soạn giả SGK chú ý đến những phương diện nào?Những yếu tố không đề cập tới:Người đọc và sự tiếp nhận văn học.Các hội đoàn sáng tác.Các hoạt động nghiên cứu văn học, dịch thuật, xuất bảnCác hình thức tồn tại của VH.Ảnh hưởng qua lại giữavăn học và các loại hình nghệ thuật ,các hình thái ý thức xã hội.Những yếu tố nào không được đề cập tới? Như vậy điều được quan tâm, nghiên cứu trong các bài khái quát là bản thân sự vận động của nền VHVN trong quá khứ. Gọi là nghiên cứu lịch sử văn học ( VH sử). Bên cạnh nền văn hóa vận động qua các thời kì khác nhau còn có những yếu tố khác làm nên tổng thể đời sống văn học như ta vừa kể trên. Vậy nghiên cứu văn học trong tổng thể vận động của tất cả các yếu tố chính là nghiên cứu quá trình văn học.Quá trình văn học.Lịch sử văn học.Toàn thể đời sống văn học.I. Quá trình văn học:1. Khái niệm quá trình văn học: a. Khái niệm: Thế nào là quá trình văn học? Quá trình văn học gồm những yếu tố nào?Diễn tiến của văn học như một hệ thống chỉnh thể với sự hình thành, tồn tại, thay đổi, phát triển qua các thời kì lịch sử được gọi là quá trình văn học.=> Như vậy quá trình văn học là sự vận động của văn học trong tổng thể.Quy luật gắn bó với đời sống.2. Quy luật kế thừa và cách tân.3. Quy luật bảo lưu và tiếp biến.Lịch sử văn học.Quá trình văn học.Các yếu tố làm nên quá trình văn học:Các tác phẩm văn học với chất lượng khác nhau.Các hình thức tồn tại của văn học: truyền miệng, chép tay, in ấn...Các thành tố của đời sốngvăn học:tác giả,người đọc,hoạt động nghiên cứu, phê bình...Ảnh hưởng qua lại giữa văn học và các loại hình nghệ thuật ,các hình thái ý thức xã hội.Sự vận động của quá trình văn học tuân theo những quy luật chung nào? Hãy lấy VD để minh họa cho một trong số những quy luật đó?Quy luật gắn bó với đời sống.2. Quy luật kế thừa và cách tân.3. Quy luật bảo lưu và tiếp biến.Lịch sử văn học.Quá trình văn học.* Những quy luật chung tác động đến quá trình văn học:- Quy luật văn học gắn bó với đời sống xã hội- Quy luật kế thừa và cách tân- Quy luật bảo lưu và tiếp biến- Quy luật kế thừa và cách tân.Ví dụ:Phong trào Thơ mới là một cuộc cách mạng thi ca trong VH hiện đại VN. Từ Thơ mới cái tôi cá nhân được khai sinh và khẳng định chói lọiTa là một, là riêng, là thứ nhấtKhông có chi bạn bè nổi cùng taXuân DiệuCũng hình thành kiểu thơ điệu nói mang tính chất Hiện đại với những hình ảnh, kiểu diễn đạt, thể thơ được giải phóng. Nhưng cũng trong Thơ mới, chúng ta bắt gặp bóng dáng phảng phấtCủa Đường thi và thơ ca truyền thống từ cảm xúc, hình ảnh, thể thơTiêu biểu như Tràng Giang của Huy Cận. 2. Trào lưu văn học:* Khái niệm: Trong bài bút chiến thể hiện thái độ công kích của các nhà văn lãng mạn những năm 1930 -1945, Vũ Trọng Phụng đã viết “ Các ông muốn tiểu thuyết cứ là tiểu thuyết. Tôi và các nhà văn cùng chí hướng như tôi muốn tiểu thuyết là sự thực ở đời”.Từ tiêu chí Vũ Trọng Phụng xác định cho văn học – phản ánh sự thực ở đời. Em có thể kể ra một số tác phẩm, tác giả tiêu biểu trong đội ngũ “ Tôi và các nhà văn cùng chí hướng như tôi” đó? Nguyễn Công Hoan: Bước đường cùng, Đồng hào có ma Vũ Trọng Phụng: Số đỏ, Giông tố Ngô Tất Tố: Tắt đèn, Việc làng Nguyên Hồng: Bỉ vỏ, Những ngày thơ ấuVậy em hiểu trào lưu văn học là gì? Khái niệm trào lưu văn học có mối liên hệ ntn với khái niệm quá trình văn học?2. Trào lưu văn học:* Khái niệm: - Trào lưu VH là một hiện tượng có tính chất lịch sử. Đó là một phong trào sáng tác tập hợp những tác giả, tác phẩm gần gũi nhau về cảm hứng, tư tưởng, nguyên tắc miêu tả hiện thực, tạo thành một dòng rộng lớn có bề thế trong đời sống văn học của một dân tộc hoặc một thời đại .Một Trào lưu văn học có thể có nhiều khuynh hướng hoặc trường phái khác nhau.- Trào lưu văn học là hoạt động nổi bật của quá trình văn học.Quá trình văn học.Trào lưu văn học* Các trào lưu văn học lớn trên thế giới:VH thời phục hưng: Ở Châu Âu vào thế kỷ XV, XVI.+ Đề cao con người, giải phóng cá tính, chống lại tư tưởng khắc nghiệt thơì Trung cổ+ Tác phẩm : “Romeo và Juliet”của Sếch-xpia, “Đônkihôtê” của Xéc-van-tetShakerpeareXéc – van – téc.-Chủ nghĩa cổ điển: ở Pháp vào thế kỷ XVII, + Đề cao lí trí, sáng tác theo quy phạm chặt chẽ.+ Tác phẩm:“Lơxit” của Cooc-nay, “Lão hà tiện” của Mo-li-e ...Cooc - nayMo – li -e - Chủ nghĩa lãng mạn: ở Tây Âu, + Đề cao nguyên tắc chủ quan, xây dựng hình tượng cho phù hợp với lý tưởng và ước mơ của nhà văn. + Tác phẩm: “ Những người khốn khổ” của Huy-go, “Những tên cướp”của Si-le...V. Huy – gô.Si - leChủ nghĩa hiện thực phê phán :thế kỷ XIX:+ Lấy đề tài từ hiện thực, quan sát thực tế để sáng tạo điển hình.+Tác phẩm:“Lão Gôriô” của Ban-zăc, “Chiến tranh và hoà bình” L.TonxtoiBan – zắcLép Tôn – xtoi.- Chủ nghĩa hiện thực XHCN: Thế kỷ XX,+ Miêu tả cuộc sống trong quá trình phát triển cách mạng, đề cao vai trò của nhân dân.+ Tác phẩm: “Số phận con người”của M.Gorki M.Gorki, Amado....M.GorkiAmadoChủ nghĩa siêu thực: ra đời 1922 ở Pháp+ Coi thế giới trên hiện thực là mảnh đất sáng tạo của nghệ sĩ.+ Tác phẩm: “ Nadia” của Brôtông- Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo:ở Mĩ latinh sau chiến tranh thế giới thứ hai + Coi thực tại bao gồm cả đời sống tâm linh, + Tác phẩm: “ Trăm năm cô đơn” của Macket - Chủ nghĩa hiện sinh: ra đời ở Châu Âu sau chiến tranh thế giới II.+ Miêu tả con người như mọt sự tồn tại huyền bí,xa lạ, phi lí+ Tác phẩm: “ Người xa lạ”của Camuy* Ở Việt Nam:Trào lưu lãng mạn: Xuân Diệu, Huy Cận , Hàn Mặc Tử Nhóm Tự lực văn đoàn: Nhất Linh,Khái Hưng ,Thạch LamXuân DiệuHuy Cận Hàn Mặc Tử-Trào lưu hiện thực phê phán: Vũ Trọng Phụng, Nam Cao,Ngô Tất Tố,Nguyễn Công Hoan.Vũ Trọng PhụngNam CaoNgô Tất TốNguyễn Công Hoan-Trào lưu văn học hiện thực XHCN:Hồ Chí Minh,Tố Hữu , Nguyên Ngọc ,Nguyễn Khải, Nguyễn Thi ,Nguyễn Minh ChâuTố HữuNguyên NgọcNguyễn KhảiHồ Chí MinhBÀI TẬP CỦNG CỐ 1.Trong những quy luật sau, quy luật nào không tác động đến quá trình văn học?a.Văn học gắn bó với đời sốngb.Quy luật kế thừa và cách tânc.Quy luật giao lưu và phát triểnd.Quy luật bảo lưu và tiếp biếnĐáp án:c 2.Trong những trào lưu văn học sau đây, trào lưu nào không xuất hiện ở Việt Nam?a.Trào lưu lãng mạnb.Trào lưu hiện thực huyền ảoc.Trào lưu hiện thực xã hội chủ nghĩad.Trào lưu hiện thực phê phánĐáp án:b