Bài giảng Ngữ văn 12 - Bài: Sóng - Trường PTTH Đinh Tiên Hoàng

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO Đơn vị: Trường PTTH Đinh Tiên HoàngKIỂM TRA BÀI CŨ* Câu hỏi: Những đoạn thơ sau được trích trong tác phẩm nào?Súng nổ rung trời giận dữNgười lên như nước vỡ bờNước Việt Nam từ máu lửaRũ bùn đứng dậy sáng loà.A. Đất Nước	 	B. Việt BắcC. Tây Tiến	D. Đò LènKIỂM TRA BÀI CŨTôi đi lính, lâu không về quê ngoạidòng sông xưa vẫn bên lở, bên bồikhi tôi biết thương bà thì đã muộnbà chỉ còn là một nấm cỏ thôi.A. Tiếng hát con tàu	 	B. Dọn về làngC. Đò Lèn	D. Việt BắcKIỂM TRA BÀI CŨMặt trời lên! Sáng rõ rồi mẹ ạ!Con đi bộ đội, mẹ ở lại nhàGiặc Pháp, Mĩ còn giết người, cướp của trên đất taĐuổi hết nó đi, con sẽ về trông mẹ.A. Bác ơi	 	B. Dọn về làngC. Đò Lèn	D. Việt Bắc* Cấu trúc bài giảng: gồm 4 phầnI- Giíi thiÖu chung	1- T¸c gi¶	2- T¸c phÈmII- §äc hiÓu	1- C¶m nhËn chung vÒ bµi th¬	2- Ph©n tÝch	a. PhÇn 1 	b. PhÇn 2	c. Phần 3III- CỦNG CỐIV- H­íng dÉn häc bµiSÓNG Xuân QuỳnhI- GIỚI THIỆU CHUNG1. Tác giả:a. Cuộc đời:Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 - 1988), quê Hà Nội. Là một trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ.b. Sự nghiệp:- Tác phẩm chính: Thơ Tơ tằm - Chồi biếc (1963); Hoa dọc chiến hào (1968); Gió Lào cát trắng (1974)...- Nội dung thơ: Là tiếng lòng của tâm hồn người phụ nữ nhiều trắc ẩn, chân thành, đằm thắm và giàu khát vọng về hạnh phúc bình dị đời thường; giàu trực cảm, sâu lắng những trải nghiệm, suy tư.- Năm 2001, được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.Hãy nêu những nét chính về tác giả, từ đó giúp ta hiểu rõ hơn về tác phẩm?I- GIỚI THIỆU CHUNG1. Tác giả:2. Tác phẩm- Sáng tác năm 1967, in trong tập “Hoa dọc chiến hào”.- Bố cục:	Hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ bài thơ?Dữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bểÔi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻTrước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhauCon sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thứcDẫu xuôi về phương BắcDẫu ngược về phương NamNơi nào em cũng nghĩHướng về anh một phươngỞ ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trởCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngMây vẫn bay về xaLàm sao được ta raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ.SÓNG Xuân QuỳnhTìm bố cục của bài thơ và gọi tên nội dung chính từng phần?	 - Phần 1: Bốn khổ đầu (Những khám phá về sóng và lời giãi bày khát 	 vọng tình yêu)	 - Phần 2: Ba khổ thơ tiếp (Tình yêu gắn liền với nỗi nhớ và sự hi sinh)	 	 	 - Phần 3: Hai khổ còn lại (Khát vọng sống hết mình cho tình yêu)3 phần:Có nhiều câu thơ, bài thơ so sánh tình yêu với sóng và biển. Hãy đọc những câu thơ, bài thơ mà em biết? “Chỉ có thuyền mới hiểu        Biển mênh mông nhường nào        Chỉ có biển mới biết        Thuyền đi đâu về đâu        Những ngày không gặp nhau        Biển bạc đầu thương nhớ” (Trích “Thuyền và biển” - Xuân Quỳnh)Anh không xứng là biển xanh Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng Bờ cát dài phẳng lặng Soi ánh nắng pha lê... Bờ đẹp đẽ cát vàng Thoai thoải hàng thông đứng Như lặng lẽ mơ màng Suốt ngàn năm bên sóng... (Trích “Biển” - Xuân Diệu)I- GIỚI THIỆU CHUNGII- PHÂN TÍCH1. Cảm nhận chung về bài thơDữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bểÔi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻTrước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhauCon sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thứcDẫu xuôi về phương BắcDẫu ngược về phương NamNơi nào em cũng nghĩHướng về anh một phươngỞ ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trởCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngMây vẫn bay về xaLàm sao được ta raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ.SÓNG Xuân QuỳnhEm có nhận xét gì về âm điệu, nhịp điệu của bài thơ? Âm điệu, nhịp điệu đó được tạo nên bởi những yếu tố nào? Hình tượng bao trùm xuyên suốt bài thơ là hình tượng nào?- Âm điệu nhịp nhàng, dạt dào- Thể thơ 5 chữ; cách tổ chức ngôn từ hình ảnh- Hình tượng bao trùm: Sóng và em2. Phân tícha. Phần 1:- Hai khổ thơ đầu:Dữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bểÔi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻSóng được tác giả phát hiện và khám phá như thế nào?- Sóng được nhận diện ở những thuộc tính, những trạng thái đối cực và trái ngược nhau nhưng thống nhất: Lúc dữ dội/ Dịu êm; ồn ào/ Lặng lẽ; sóng từ sông ra bể để tìm chính mình; sóng là vĩnh hằng và bất biến.- Trạng thái thất thường vừa phong phú vừa phức tạp: Khi bồng bột sôi nổi, lúc kín đáo sâu sắc, vừa đắm say vừa tỉnh táo; vừa nồng nhiệt vừa âm thầm; luôn vươn tới cái lớn lao để có thể đồng điệu đồng cảm với mình.  Khát vọng tình yêu là khát vọng muôn đời của con người, nhất là tuổi trẻ.Người phụ nữ đang yêu tìm thấy sự tương đồng giữa các trạng thái của tâm hồn với những con sóng như thế nào?I- GIỚI THIỆU CHUNGII- PHÂN TÍCH1. Cảm nhận chung về bài thơ2. Phân tícha. Phần 1- Hai khổ thơ đầu- Hai khổ thơ tiếpTrước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhauNhân vật trữ tình đang suy nghĩ về điều gì?Tìm những câu thơ nói về sự bí ẩn của tình yêu mà em biết?Gió sao gió mát sau lưngDạ sao dạ nhớ người thương thế này (Ca dao)Làm sao cắt nghĩa được tình yêu (Xuân Diệu)Trái tim anh ở giữa đời anh vậyNhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu (Tago)+ Đang lý giải về cội nguồn của tình yêu.+ Hoài nghi, trăn trở khi đi tìm cội nguồn của tình yêu.+ Suy ngẫm về cội nguồn của tình yêu, cội nguồn của sóng. Người con gái đang yêu thú nhận một cách thành thực tình yêu cũng như sóng biển nó thật bí ẩn, đầy bất ngờ và không có lời đáp.+ Đang nghĩ về tình yêu của anh và em.+ Ý kiến khác của em.+ Suy nghẫm về cội nguồn của tình yêu, cội nguồn của sóng. Người con gái đang yêu thú nhận một cách thành thực tình yêu cũng như sóng biển nó thật bí ẩn, đầy bất ngờ và không có lời đáp.I- GIỚI THIỆU CHUNGII- PHÂN TÍCH1. Cảm nhận chung về bài thơ2. Phân tícha. Phần 1b. Phần 2- Khổ thơ đầu:Con sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thứcNỗi nhớ bờ của sóng và nỗi nhớ về người mình yêu của người con gái được diễn tả như thế nào?Nỗi nhớ bờ của sóng: nỗi nhớ thường trực cả ngày lẫn đêm, bao trùm cả không gian và thời gian. Nỗi nhớ của người con gái da diết hơn, khắc khoải hơn, không chỉ nhớ ngày, nhớ đêm, không chỉ nhớ lúc thức mà nhớ cả lúc mơ. Nỗi nhớ không chỉ biểu hiện ở bề ngoài mà còn lắng sâu vào trong tâm hồn. Người con gái mạnh bạo, chân thành bày tỏ những khát khao trong lòng mình.Thơ Xuân Quỳnh có sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại: vừa mạnh bạo chân thành, vừa đằm thắm, dịu dàng.Câu 1: Dòng nào dưới đây nhận xét đúng về phong cách thơ  Xuân Quỳnh?A. Tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên tươi tắn, vừa chân thành đàm thắm và luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình dị, đời thường.B. Nhà thơ có sở trưởng viết về cảnh sắc nông thôn, gợi không khí và nhịp sống thanh bình bằng cái nhìn tươi tắn trẻ trung.C. Là nhà thơ của những khát vọng về tình yêu, trong thơ chị luôn mang những trăn trở, nỗi niềm khắc khoải về hạnh phúc.D. Thơ chị thể hiện một phong cách, cá tính độc đáo vượt lên trên thời đại, bộc lộ nỗi niềm của một người phụ nữ khao khát tình yêu và hạnh phúc lứa đôi.A. Tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên tươi tắn, vừa chân thành đàm thắm và luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình dị, đời thường.I - GIỚI THIỆU CHUNGII - PHÂN TÍCHIII- CỦNG CỐCâu 2: Hai câu thơ:	Sông không hiểu nổi mình	Sóng tìm ra tận bểThể hiện điều gì trong quan niệm của nhà thơ?A. Từ quy luật của tự nhiên để thể hiện một quy luật của cuộc sống, mọi vật đều hướng đến cái lớn lao, vĩ đại.B. Thể hiện một nét mới trong quan niệm về tình yêu, không chấp nhận sự tầm thường chặt hẹp để vươn đến sự cao rộng, đồng cảm, bao dung.C. Những cảm xúc phong phú, đa dạng và nhiều khi trái ngược nhau của ngươì phụ nữ đang yêu.D. Thể hiện khát vọng tình yêu, luôn luôn hướng đến sự tuyệt đối viên mãn trong tình yêu.B. Thể hiện một nét mới trong quan niệm về tình yêu, không chấp nhận sự tầm thường chật hẹp để vươn đến sự cao rộng, đồng cảm, bao dung.* Tiết sau các em tiếp tục tìm hiểu phần còn lại của bài “Sóng” và đọc thêm bài “Bác ơi” của Tố Hữu.* Các em về nhà soạn bài và trả lời các câu hỏi hướng dẫn học bài trang 157 (Sóng - Xuân Quỳnh), trang 169 (Bác ơi - Tố Hữu) SGK.XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !