Bài giảng Ngữ văn 12 - Đất Nước, Nguyễn Khoa Điềm - Trường THPT Mê Linh

Chào mừng quý thầy cô về dự Giờ thăm lớp 12A2Đất Nước- Nguyễn Khoa Điềm - Giáo viên : Vũ Thị ThuTrường THPT Mê Linh- Đông Hưng- Thái Bình.( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫn1. Tác giả- Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm: Nguyễn Khoa Điềm+ sinh năm 1943- gia đình trí thức cách mạng - Thừa Thiên Huế.+ Tốt nghiệp ĐHSP Hà Nội – 1964.+ Hoạt động cách mạng ở miền Nam từ 1964 -> 1975.+ Giữ nhiều chức vụ quan trọng trong lĩnh vực chính trị và văn hóa nghệ thuật.+ hiện nay: nghỉ hưu tại Huế.a. Thân thế.( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫn1. Tác giả Nguyễn Khoa Điềma. Thân thế.b. Sự nghiệp văn học:- Là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ.- Đặc điểm phong cách thơ:+ Kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước, con người Việt Nam.+ Giọng thơ trữ tình – chính luận.- Tác phẩm tiêu biểu :- Giải thưởngNhà nước về VHNT- năm 2000.SGK.1. Tác giảa. Thân thế.b. Sự nghiệp văn học:- Là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ.- Đặc điểm phong cách thơ:+ Kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước, con người Việt Nam.+ Giọng thơ trữ tình – chính luận.- Tác phẩm tiêu biểu :- Giải thưởngNhà nước về VHNT- năm 2000.SGK.( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫn1. Tác giảa. Thân thế.b. Sự nghiệp văn học:- Trường ca “ Mặt đường khát vọng ra đời vào thời gian, hoàn cảnh nào? Nhằm mục đích gì?- Chiến khu Trị Thiên, 1971.- Cuộc kháng chiến chống Mĩ trong giai đoạn cam go, ác liệt , nhiều thử thách.2. Trường ca “ Mặt đường khát vọng”“ 1969- 1973: TT Mĩ Ních –xơn tiến hành thí điểm “ Việt Nam hóa chiến tranh”: “dùng người Việt đánh người Việt ”Chiến dịch Lam Sơn 719 ( 1971) , hay Cuộc Hành quõn Hạ Lào (cỏch gọi của Việt Nam Cộng hũa) hay Chiến dịch đường 9 - Nam Lào (cỏch gọi của Việt Nam Dõn chủ Cộng hũa) Quõn lực Việt Nam Cộng Hũa: 1.529 chết, 5.483 bị thương và 625 mất tớch, 1.149 bị bắt. Cũn theo 1 số tài liệu khỏc là 8.483 chết, 12.420 bị thương, 691 mất tớch ( từ tài liệu Quõn đoàn XXIV Hoa Kỳ )Quõn đội Mỹ: 215 chết, 1.149 bị thương, 38 mất tớch, Quõn giải phúng: Theo số liệu của QĐNDVN, thương vong là: 2.163 chết, 6.176 bị thương. Thanh niờn sinh viờn Sài Gũn biểu tỡnh chống chớnh quyền VNCH.Nguyễn Ngọc Loan,(tướng cảnh sỏt Việt Nam Cộng Hũa) bắn chết tự binh cộng sản ngay trờn đường phố trong sự kiện Tết Mậu ThõnThiết giỏp xa M-113 của Quõn lực Việt Nam Cộng hũa trờn chiến trườngChúng tôi đã đi không tiếc đời mình( Nhưng tuổi hai mươi làm sao không tiếc? )Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc? ( Thanh Thảo- Những người đi tới biển)( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫn1. Tác giảa. Thân thế.b. Sự nghiệp văn học:2. Trường ca “ Mặt đường khát vọng”- Chiến khu Trị Thiên, 1971.- Cuộc kháng chiến chống Mĩ trong giai đoạn cam go, ác liệt , nhiều thử thách.-Mục đích: Viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị vùng địch tạm chiếm miền Nam về non sông đất nước, về sứ mệnh thế hệ của mình, xuống đường đấu tranh hòa nhịp với cuộc chiến chống đế quốc Mĩ xâm lược của dân tộc.( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫn1. Tác giả2. Trường ca “ Mặt đường khát vọng”- Chiến khu Trị Thiên, 1971.- Cuộc kháng chiến chống Mĩ trong giai đoạn cam go, ác liệt , nhiều thử thách.-Mục đích: Viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị vùng địch tạm chiếm miền Nam về non sông đất nước, về sứ mệnh thế hệ của mình, xuống đường đấu tranh hòa nhịp với cuộc chiến chống đế quốc Mĩ xâm lược của dân tộc.- Trích phần đầu chương V của trường ca.3. Vị trí đoạn trích:( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:- Hai phần:+ Phần 1: Tác giả cảm nhận và lí giải về sự hình thành “ đất nước”.+ Phần 2: Quan niệm “ Đất nước của nhân dân”2. Đọc hiểu:I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:Khi ta lớn lờn Đất Nước đó cú rồi Đất Nước cú trong những cỏi "ngày xửa ngày xưa.." mẹ thường hay kể Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bõy giờ bà ăn NgâmĐất Nước lớn lờn khi dõn mỡnh biết trồng tre mà đỏnh giặcTóc mẹ thì bới sau đầuCha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặnCái kèo, cái cột thành tênHạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, dần ,sàng Đất Nước có từ ngày đó..Đất là nơi anh đến trường Nước là nơi em tắm Đất Nước là nơi ta hò hẹnĐất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầmĐất là nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạcNước là nơi con cá ngư ông móng nước biển khơiThời gian đằng đẵngKhông gian mênh môngĐất Nước là nơi dân mình đoàn tụĐất là nơi chim vềNước là nơi Rồng ở.Lạc Long Quân và Âu CơĐẻ ra đồng bào ta trong bọc trứngNhững ai đó khuất Những ai bõy giờ Yờu nhau và sinh con đẻ cỏi Gỏnh vỏc phần người đi trước để lại Dặn dũ con chỏu chuyện mai sauHằng năm ăn đâu làm đâuCũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ TổTrong anh và em hụm nay Đều cú một phần Đất Nước Khi hai đứa cầm tay Đất Nước trong chỳng ta hài hũa nồng thắm Khi chỳng ta cầm tay mọi người Đất nước vẹn trũn, to lớnMai này con ta lớn lờn Con sẽ mang Đất Nước đi xa Đến những thỏng ngày mơ mộngEm ơi em Đất Nước là máu xương của mìnhPhải biết gắn bó và san sẻPhải biết hóa thân cho dáng hình xứ sởLàm nên Đất Nước muôn đời..( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:a. Tác giả cảm nhận và lí giải về “Đất Nước”.- Tác giả cảm nhận về đất nước ở những phương diện nào?II.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:a. Tác giả cảm nhận và lí giải về sự hình thành “Đất Nước”.* Trong chiều sâu văn hóa- Thời gian:“ngày xửa ngày xưa” => trong sâu thẳm lịch sử - Cảm nhận: Đất Nước bình dị, gian lao, nhưng ấm áp nghĩa tình, anh hùng bất khuất- Hình thành:Từ nhưng điều bình dị, từ phong tục, tập quán, truyền thống văn hóa - Nghệ thuật: Đậm chất liệu văn hóa dân gian.( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:a. Tác giả cảm nhận và lí giải về sự hình thành “Đất Nước”.* Trong chiều sâu văn hóa* Trong không gian địa lí- Cảm nhận đặc biệt:+ Tách 2 yếu tố: Đất- Nước ( chiết tự )+ Không gian địa lí : không gian sinh hoạt , không gian tình yêu ,không gian truyền thuyết - ca dao - núi cao biển rộng => Đất Nước: hữu hình, gợi cảm, thân thiết với mỗi con người. 1. Bố cục:2. Đọc hiểu:( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:a. Tác giả cảm nhận và lí giải về sự hình thành “Đất Nước”.* Trong chiều sâu văn hóa* Trong không gian địa lí- Cảm nhận đặc biệt:+ gắn với những truyền thuyết: Lạc Long Quân và Âu Cơ, truyền thuyết Hùng Vương* Trong bề dày lịch sử+ Gợi niềm tự hào về tình đồng bào, tinh thần đoàn kết, cội nguồn thiêng liêng dân tộc.+ Nhắc nhở thế hệ trẻ : trân trọng, phát huy những truyền thống cao quý của dân tộc.( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:a. Tác giả cảm nhận và lí giải về sự hình thành “Đất Nước”.* Trong chiều sâu văn hóa* Trong không gian địa lí- Trong anh và em - đều có một phần Đất Nước.+ Cầm tay nhau=> Làm nên Đất Nước hài hòa, vẹn tròn, to lớn* Trong bề dày lịch sử* Trong mối quan hệ với mỗi con người-> sức mạnh đoàn kết, yêu thương=> Làm nên Đất Nước muôn đời.-> Đất Nước kết tinh, hóa thân trong mỗi người.( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:a. Tác giả cảm nhận và lí giải về sự hình thành “Đất Nước”.* Trong chiều sâu văn hóa* Trong không gian địa lí* Trong bề dày lịch sử* Trong mỗi con người- Tác giả nhắn nhủ thế hệ trẻ điều gì?gắn bósan sẻhóa thân=> Làm nên Đất Nước muôn đời.( Trích trường ca Mặt đường khát vọng) Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm - I.Tiểu dẫnII.Văn bản.1. Bố cục:2. Đọc hiểu:a. Tác giả cảm nhận và lí giải về sự hình thành “Đất Nước”.* Trong chiều sâu văn hóa* Trong không gian địa lí* Trong bề dày lịch sử* Trong mỗi con người* Tiểu kết:- Khơi dậy niềm tự hào, tự tôn dân tộc, tình yêu quê hương đất nước, kêu gọi tinh thần xả thân vì Tổ quốc ở thế hệ trẻ.- Nghệ thuật:Chất liệu văn hóa dân gian, cách nói tâm tình, giản dị, ngọt ngào làm đoạn thơ có tính hấp dẫn và thuyết phục mạnh mẽ.ý nghĩa :- Phải biết gắn bó- san sẻ- hóa thân => làm nên đất nước muôn đời.Chúc các thầy cô mạnh khoẻCác em học sinh học giỏi