Bài giảng Ngữ văn 12 - Đọc văn: đàn ghi ta của Lor - Ca, Thanh Thảo

nhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy, c« gi¸ocïng toµn thÓ c¸c em häc sinhvÒ dù giê bé m«n ng÷ v¨nn¨m häc 2008 - 2009Gi¸o viªn thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ hoatr­êng thpt trÇn phó - Mãng c¸i§äc v¨n: §µn ghi ta cña Lor-caThanh Th¶oI. TÌM HIEÅU CHUNG:1. Taùc giaû:Ñaøn ghi ta cuûa Lor-caThanh Th¶oQua phaàn tieåu daãn, em haõy ruùt ra nhöõng neùtnoåi baät veà nhaø thô Thanh Thaûo ?I. TÌM HIEÅU CHUNG:1. Taùc giaû:Ñaøn ghi ta cuûa Lor-ca- Thanh Thảo tên khai sinh: Hồ Thành Công (1946).- Quê: Quảng Ngãi.- Thuộc thế hệ nhà thơ trẻ thời chống Mỹ.* Tác phẩm tiêu biểu: “Dấu chân qua trảng cỏ (1978)”, “Khối vuông Ru-bích (1985)”Thanh ThaûoI. TÌM HIEÅU CHUNG:1. Taùc giaû:Ñaøn ghi ta cuûa Lor-ca* Đặc điểm thơ Thanh Thảo- Ông nổi tiếng với những bài thơ và trường ca mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh và thời hậu chiến, thể hiện nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại. - Ông dành nhiều tâm huyết cho việc đổi mới thơ Việt- Thơ ông ảnh hưởng của trường phái thơ tượng trưng siêu thực trong Văn học phương Tây.Thanh ThảoTrình bày đặc điểm thơ Thanh Thảo?Ñaøn ghi ta cuûa Lor-ca2.Taùc phaåm:a. Xuất xứ: Bài thơ trích trong tập “Khoái vuoâng Ru-bích” (1985)Khối vuông Ru-bích – những gợi ý cho sự cách tân nghệ thuật của nhà thơ Thanh ThảoEm hãy nêu xuất xứ bài thơ?Em hiểu gì về tên tập thơ?b. Đọc-chú thích.- Đọc- Chú thích+ Gar-xi-a Lor-caĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CATrình bày những hiểu biết của em về Gar-xi-a Lor-ca? Pheâ-ñeâ-ri-coâ Gar-xi-a Lor-ca (1898 – 1936): - Một thiên tài: sáng chói của văn học hiện đại Tây Ban Nha. - Một nhân cách cao đẹp: yêu nhạc dân gian, dùng tiếng đàn ghi ta để giãi bày nỗi đau buồn và khát vọng yêu thương của nhân dân, dũng cảm đấu tranh với nền chính trị độc tài, nền nghệ thuật già nua, bảo thủ. - Một số phận đầy oan khuất: cái chết bi thảmĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAc. Thể loại-bố cục- Thể loại: thơ tự do- Bố cục: 3 phần Phần 1 (6 dòng đầu): hình ảnh Lor-ca người nghệ sĩ tự do cùng khát vọng cách tân nghệ thuật. Phần 2 (12 dòng tiếp): cái chết đầy bi phẫn và khát vọng cách tân nghệ thuật đành dang dở. Phần 3 (13 dòng cuối): niềm tin mãnh liệt vào sự bất tử của tiếng đàn Lor-ca ĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAVận dụng kiến thức bài Luật thơ, em hãy phát hiện đặc điểm kết cấu-bố cục bài thơ?II. PHÂN TÍCH1. Nhan đề và lời đề từ.a. Nhan đề: “Đàn ghi-ta của Lorca” Đàn ghi-ta là niềm tự hào, là một phần hồn của đất nước Tây Ban Nha (còn gọi là Tây Ban cầm). Đàn ghi ta gắn bó mật thiết với Lorca trên những nẻo đường ca hát và sáng tạo nghệ thuật. Đàn ghi ta là biểu tượng cho tình yêu của Lorca đối với đất nước Tây Ban Nha, cho con đường nghệ thuật của tác giả, cho khát vọng cao cả mà Lorca nguyện phấn đấu suốt đời.ĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAĐàn ghi ta (Tây Ban cầm)Em hãy giải thích nhan đề bài thơ?ĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAb. Lời đề từ:Em hiểu như thế nào về lời đề từ? Ý nghĩa cao đẹp của câu nói đó?“Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”“Khi naøo toâi cheáthaõy vuøi thaây toâi cuøng vôùi caây ñaøndöôùi lôùp caùtKhi naøo toâi cheáthaõy vuøi thaây toâi giöõa raëng caây camvaø ñaùm baïc haøKhi naøo toâi cheáthaõy vuøi thaây toâi, toâi xin caùc ngöôøi ñoùnôi moät chieác chong choùng gioùKhi naøo toâi cheát!” Gar-xi-a Lor-caĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAb. Lời đề từ- Đây là di chúc của Lorca khi tiên cảm về cái chết:+ Hãy chôn tôi với cây đàn - phần hồn của đất nước Tây Ban Nha  tình yêu tổ quốc nồng nàn+ Hãy chôn tôi với cây đàn - biểu trưng cho sự nghiệp của Lorca  ước nguyên suốt đời theo đuổi sự nghiệp sáng tạo nghệ thuật, mở hướng đi cho thế hệ sau vươn tới Quan điểm tiến bộ, nhân cách cao đẹp.Tượng Lorca ở quảng trường San-ta A-na2. Hình tượng Lorcaa. Khổ 1: Hình tượng Lorca trong khung cảnh văn hóa và chính trị Tây Ban Nha*Tiếng đàn bọt nướcâm thanh hình khốiĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA từ thính giác sang thị giác, thủ pháp lạ hóa, ghép âm thanh, hình ảnh gợi sự mỏng manhNhững hình ảnh nào gợi liên tưởng tới khung cảnh văn hóa Tây Ban Nha?- Hình ảnh “Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt”  hình ảnh vừa thực, vừa tượng trưng+ Lễ hội đấu bò tót nổi tiếng+ Đấu trường quyết liệt, nơi người nghệ sĩ đương đầu với những thế lực tàn bạo, hà khắc Tự do dân chủ >< già nua cằn cỗiĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAHình ảnh Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt gợi cho em liên tưởng tới điều gì?Hoa Li la (Tử đinh hương)  Nghệ thuật láy âm “li-la li-la li-la”: - Gợi hợp âm của tiếng đàn ghi ta: giàu tính nhạc - Gợi hình ảnh bông hoa buồn, chia li - Gợi chuyến đi thăm thẳm và đơn độc của người nghệ sĩ Tiếng lòng tri ân sâu sắc đối với nghệ sĩ, thiên tài Lor-ca.ĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAĐiệp khúc “li-la-li-la-li-la” có ý nghĩa gì?ĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA- Từ ngữ: “ Lang thang, miền cô độc, yên ngựa mỏi mòn, vầng trăng chuếnh choáng” cuộc hành trình đơn độc của người nghệ sĩ tranh đấu cho tự do và cho cái mớiQua phân tích hãy rút ra tiểu kết cho khổ thơ 1?Lorca xuất hiện nổi bật trên nền văn hóa Tây Ban Nha như một chiến sĩ, một nghệ sĩ đơn độc trên hành trình đấu tranh cho tự do, công lí và sự cách tân nghệ thuật Hoán dụTiếng đànÁo choàng bê bết đỏCuộc đời Lor-caCái chếtẨn dụGhi ta nâuGhi ta lá xanhGhi ta trònTượng trưngbầu trời, cô gáibọt nước vỡ tanNhân hoáròng ròng máu chảyẨn dụ chuyển đổi cảm giácTrường phái tượng trưng siêu thựcb. Khổ 2+3: Cái chết đầy bi phẫn của LorcaCái chết của Lor-ca được Thanh Thảo miêu tả qua những hình ảnh thơ nào?, nghệ thuật thể hiện?ĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAEm hãy cho biết Thanh Thảo miêu tả tiếng đàn có gì đặc biệt?-Tiếng đàn rạo rực tình yêu, cháy bỏng khát vọng tự do, trong trẻo và mãnh liệt một sức sống căng đầy / đau đớn sóng gió-Tiếng đàn nên hình thành sắc, vỡ ra thành thân phận con ngườiĐối lậpĐan xen nhiều biện pháp nghệ thuật Sự đồng cảm sâu sắc liên tưởng đa chiều của Thanh ThảoTự doBạo tànGieo sự sốngHủy diệt sự sốngGieo cái đẹpGieo cái ácTrái tim yêu đờiHiện thực phũ phàngSự vỡ nát đau thươngTiếng đàn trong trẻo, tròn đầylàm bật tâm hồn tài năng và số phận bi thương của LorcaĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CALuyện tập: Câu hỏi trắc nghiệmĐỌC VĂN: ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CACâu 1: Trong các lời đánh giá sau đây, lời nào nói đúng nhất về nhà thơ Thanh Thảo?A. Một ngòi bút đậm chất sử thi và lãng mạnB. Một phong cách thơ hiện đạiC. Một cách viết kết hợp hài hòa giữa thơ và nhạc trong cấu tứ, hình ảnh, ngôn ngữ thơ mới mẻD. Một ngòi bút phóng khoángCâu 2: Đàn ghi ta của Lorca (Thanh Thảo) hấp dẫn người đọc vì:A. Khắc họa hình tượng Lorca đẹp kì vĩB. Tác phẩm thể hiện sự am hiểu tường tận của nhà thơ về thi sĩ- nhạc sĩ LorcaC. Khắc họa thành công hình tượng tiếng đàn ghi ta qua đó làm nổi bật nhân vật trữ tình LorcaD. Một nghệ thuật thơ hiện đại 2. Prepare Speaking Lesson.H­íng dÉn häc bµi1. Học thuộc lòng bài thơ, nắm được hệ thống hình ảnh đa tầng nghĩa trong bài thơ.2. Tìm hiểu nội dung, nghệ thuật nổi bật trong 2 bài đọc thêm: “Bác ơi” (Tố Hữu) và bài “Tự do” (Êluya) ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAkÝnh chóc c¸c thÇy, c« gi¸o søc kháeCHÚC CÁC EM HỌC TỐTt¹m biÖtxxxxxxxxxHẸN GẶP LẠI