Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 37, 38: Đọc văn: Sóng, Xuân Quỳnh

LỚP 12 A1GIÁO VIÊN : PHAN VĂN THẮNG CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP!TOÅ VAÊN- SỬ- GDCDTRƯỜNG THPT NGUYỄN BỈNH KHIÊMTiết 37- 38, ĐỌC VĂN SOÙNGXuaân QuyønhMUÏC TIEÂU BAØI HOÏCGiúp HS cảm nhaän được vẻ đẹp tâm hồn và niềm khao khát hạnh phúc của người phụ nữ trong tình yêuNắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật kết cấu, về xây dựng hình ảnh, nhịp điệu và ngôn từ cuûa bài thơCAÁU TRUÙC BAØI HOÏCI. TÌM HIEÅU CHUNG1. Taùc giaû2. Baøi thô soùngII. ÑOÏC- HIEÅU VAÊN BAÛN1. Soùng, nhòp ñieäu, aâm ñieäu baøi thô2. Soùng- moät bieåu töôïng ñeïp cuûa tình yeâu3. Khaùt voïng tình yeâu ñeán voâ taän, voâ cuøng4. Nhöõng ñaëc saéc ngheä thuaätIII. TOÅNG KEÁTI. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giảNguyễn Thị Xuân Quỳnh ( 1942 – 1988) quê Hà Đông, Hà Tây, xuất thân trong gia đình công chức, mồ côi mẹ từ nhỏ.Xuân Quỳnh từng làm diễn viên múa, biên tập viên báo Văn Nghệ, NXB Văn Học.Khaùi quaùt moät vaøi neùt cô baûn veà taùc giaû Xuaân QuyønhTác phẩm: Tơ tằm – Chồi biếc, Hoa dọc chiến hào, Gió Lào cát trắngThơ của bà vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.- Được tặng giải thưởng Nhà nước về VHNT năm 2001.2. Bài thơ: Sóng- 1967 nhân chuyến đi công tác tại vùng biển Diêm Điền (Thái Bình)- In trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào”Hãy nêu hoàn cảnh ra đời và xuất xứ của bài thơ?II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1/Sóng, nhịp điệu, âm điệu bài thơ:Nhịp điệu, âm điệu của bài thơ giống nhịp điệu, âm điệu gì trong thiên nhiên? Âm điệu, nhịp điệu đó được tạo nên bởi những yếu tố nào ?- Nhịp thơ 2/3 đều đặn nhịp sóng biển nhịp điệu của cảm xúc, tình cảm, nhịp đập của trái tim. Yếu tố tạo nên nhịp điệu bài thơ:- Thể thơ năm chữ - Phương thức tổ chức từ ngữ , hình ảnh đối lập * Dữ dội > < lặng lẽ- Sóng - em sóng biển = sóng lòng , lúc dịu êm, nhẹ nhàng, khi dồn dập, dữ dội2/ Sóng - một biểu tượng đẹp của tình yêuNhà thơ mượn hình tượng sóng để thể hiện điều gì?- Hình tượng sóng tượng trưng cho tình yêu của người phụ nữ- Khi yêu người phụ nữ thể hiện trạng thái đối lập khác thường.Hãy giải thích tại sao nhà thơ lại chọn hình tượng sóng để ẩn dụ cho tình yêu? Sóng: - hình tượng đẹp của thiên nhiên, luôn có những trạng thái khác nhau- luôn tồn tại vĩnh hằng trên biển- Xưa và nay vẫn thếTình yêu: - biểu tượng của cuộc đời, luôn có những cung bậc khác nhau- luôn tồn tại vĩnh hằng trong cuộc sống - Xưa và nay vẫn thế SOÙNG TÌNH YEÂUTính chaát cuûa soùng cuõng laø traïng thaùi cuûa tình yeâu của người phụ nữ: phöùc taïp, nhiều cung bậc vaø ñaày maâu thuaãn.Cuoàng nhieät Maïnh meõHieàn hoaøSaâu laéngDöõ doäiOÀn aøodòu eâmlaëng leõ	Tính töø ñoái laäp + aån duï Sông không hiểu nổi mình Sóng tìm ra tận bể Sông chật chội, nhỏ hẹp; bể rộng lớn, mênh mông  khát vọng , trái tim người con gái khi yêu không chấp nhận sự hẹp hòi, nông cạn, tầm thường, vị kỉ luôn muốn vươn tới cái cao cả, trong sáng, bao la vô tận . Con sóng tìm ra tận bể để tìm thấy chính mình. Rõ ràng khát vọng tình yêu là sự vĩnh hằng, trường cửu Soùng cöù ñaäp voâ hoài voâ taän töôïng tröng cho tình yeâu khoâng bao giôø xöa cuõ, luoân laø noãi khaùt khao chaùy boûng cuûa con ngöôøi, nhaát laø tuoåi treû.Noãi khaùt voïng tình yeâu Boài hoài trong ngöïc treûsoùng voã muoân ñôøiNhòp ñaäp traùi tim tuoåi treûOÂi con soùng ngaøy xöaVaø ngaøy sau vaãn theá- Khát vọng tình yêu được cảm nhận từ cái quy luật muôn thưở:Khát vọng tình yêu được cảm nhận như thế nào? “Sóng bắt đầu từ gió Gió bắt đầu từ đâu ?”Sóng tự vấn về ngọn nguồn của mình. “Em cũng không biết nữa Khi nào ta yêu nhau”Từ câu hỏi của sóng, nhà thơ đi tìm câu trả lời cho tình yêu bằng giọng thơ đầy nữ tính: nũng nịu, hồn nhiên, giản dị, tinh tế. → Người phụ nữ đắm chìm trong nỗi suy tư, nhưng cuộc hành trình đi tìm lời giải cho nguồn gốc tình yêu bị bế tắc, không thể nào trả lời câu hỏi ấy: tình yêu là một ẩn số bí mậtNhà thơ suy tư và lý giải về cội nguồn tình yêu như thế nào?Em cũng không biết nữa Khi nào ta yêu nhau Tình yeâu ñi lieàn vôùi noãi nhôù, noãi nhôù thoáng lónh caû thôøi gian – khoâng gian; caû yù thöùc – tieàm thöùc.Tình yeâu daït daøo nhö soùng bieån choaùn caû beà roäng, beà saâu cuûa taâm hoàn Loøng em nhôù ñeán anhSoùng vaø em ñaõ hoaø nhaäp laøm moät Con soùng döôùi loøng saâu Con soùng treân maët nöôùcSoùng nhôù bôøNgaøy ñeâm khoâng nguû ñöôïc khaéc khoaûi trong moïi thôøi gian  yù thöùcCaû trong mô coøn thöùc  ñi vaøo caû tieàm thöùc nhaân hoaù“Dẫu xuôi về phương Bắc Dẫu ngược về phương Nam Nơi nào em cũng nghĩ Hướng về anh - một phương Con nào chẳng tới bờ Dù muôn vời cách trở” Hai chữ “ xuôi”, “ ngược” tương phản, cách nói ngược → như thấp thỏm lo âu về một tình yêu mong manh, đổ vỡ. “ Phương anh” – một sự phát hiện mới lạ, sáng tạo → khẳng định tình yêu duy nhất, thủy chung. Cuộc đời đâu chỉ có hoa thơm và trái ngọt, muốn tình yêu trọn vẹn con người phải vượt qua bao gian khổ, thử thách. Có niềm tin, hạnh phúc nào chẳng tới bờ.Nơi nào em cũng nghĩHướng về anh - một phương Tình yêu của người phụ nữ vừa thiết tha, mãnh liệt, vừa trong sáng, giản dị, thủy chung, duy nhấtNhà thơ thaáp thoûm lo aâu vaø khẳng định tình yêu như thế nào? Khoå thô cuoái coù nhieàu caùch hieåu:Ñaây laø söï hình töôïng hoùa khaùt voïng soáng, khaùt voïng yeâu maõi maõi.3.Vónh cöûu hoùa tình yeâu baèng caùch hoùa thaân tình yeâu cuûa mình vaøo tình yeâu nhaân loaïi.2. Muoán vónh cöûu hoùa tình yeâu baèng caùch laøm cho tình yeâu cuûa mình trôû neân roäng lôùn hôn; được sống hết mình trong tình yêuEm hiểu như thế nào về khổ thơ cuối?3/ Khát vọng tình yêu đến vô tận, vô cùngLaøm sao  thaønh traêm con soùngNgaøn naêm coøn voã Bieån lôùn CTTT  hoaù thaânThôøi gian vónh haèngKhoâng gian meânh moâng Tình yêu không chỉ có nhận mà cũng phải cho đi, phải hòa nhập vào bể lớn tình yêu có như thế tình yêu mới thực sự to lớn, trọn vẹn và đẹp đẽ hơnKhát khao tình yêu vĩnh hằng như con sóng, được hóa thân, được phân thân, tan ra thành trăm ngàn con sóng để yêu, muốn hòa vào “ biển lớn tình yêu”, muốn đạt tới tình yêu vĩnh hằng. Ñoù laø moät khaùt voïng thaùnh thieän!4/ Những đặc sắc nghệ thuật - Âm hưởng nhẹ nhàng, dào dạt, gợi ra những nhịp sóng dồn dập và liên tiếp lúc sôi nổi, lúc sâu lắng.- Giọng thơ tha thiết, chân thành, đằm thắm.- Hình tượng sóng được miêu tả nhiều lần nhưng không lặp lại.Nhận xét những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ?III. TOÅNG KEÁT Nghệ thuậtSử dụng hình ảnh ẩn dụ so sánh gữa sóng và em để cảm nhận tình yêu; thể thơ 5 chữ kết hợp nhịp 2/3 đều đặn tạo âm hưởng dào dạt, của sóng tình. Nội dungBài thơ “Sóng” tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Quỳnh hồn nhiên, sôi nổi, chân thành, đằm thắm, khao khát tình yêu và hạnh phúc bền chặt, trọn vẹn, baát tö.û IV. CUÛNG COÁ- DAËN DOØ Củng cố : Nắm được phong cách thơ Xuân Quỳnh. Hiểu hình tượng sóng trong bài thơ: ẩn dụ các trạng thái tình yêu, biểu hiện các tâm trạng trữ tình, khát vọng tình yêu vĩnh hằng. Những đặc sắc nghệ thuật. Dặn dò:- Học thuộc bài thơ, tìm hiểu nội dung chính các khổ thơ. Soạn: Đàn ghi ta của Lor-ca ( Thanh Thảo ), các bài đọc thêm ( Bác ơi! của Tố Hữu,Tự do của P.Ê – Luy – A )XIN CHAÂN THAØNH CAÙM ÔN QUYÙ THAÀY COÂ VAØ TAÁT CAÛ CAÙC EM HOÏC SINH XIN CHAØO VAØ HEÏN GAËP LAÏI