Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 41: Đọc thêm Bác ơi

Tiết 41: Đọc thêmBaùc ôi ! ( Tố Hữu ) I. GIỚI THIỆU CHUNG:Trong các tác gia VN hiện đại, Tố Hữu là người có nhiều tác phẩm hay, sâu sắc về Bác Hồ. - Ngày 2/9/1969 : Hồ Chủ Tịch từ trần- Tố Hữu viết bài thơ này biểu lộ lòng tiếc thương vô hạn của cả dân tộc đối với sự ra đi của Bác.TỐ HỮU II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN1. Đề tài – hoàn cảnh sáng tác ( sgk)2. Thể loại : - Hình thức thơ 7 chữ trang trọng, nhịp thơ phổ biến 4/3, 2/2/3. - Hình ảnh thơ chân thực và xúc động.3.Bố cục: 3 phần - 4khổ đầu: Cảm xúc và tâm trạng của nhà thơ khi Bác qua đời. - 6 khổ tiếp: Hình tượng của Bác trong cảm xúc và suy nghĩ của nhà thơ. - 3 khổ cuối : Tâm trạng và nguyện ước của nhân dân theo chân Bác.Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưaNhà gác đơn sơ một góc vườn II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN4.Câu 1: Tâm trạng đau xót khi nghe tin Bác mất - Nỗi đau xót được thể hiện tập trung ở 4 khổ thơ đầu: + Không gian, đất trời cũng hòa với nỗi đau chung của con người : đời tuôn nước mắt-trời tuôn mưa + Tâm trang nhà thơ bàng hoàng đau xót, không thể tin vì nỗi đau quá lớn. + Thiên nhiên ,những hình ảnh gần gũi bên Bác giờ trở nên hoang vắng, lạnh lẽovô hồn vì bóng dáng Bác không còn nữa. + Đất trời đang vào thu, đất nước đang thắng trận- khung cảnh và lòng người trở nên tương phản. Sự mất mát lớn lao, nỗi đau vô tận với nhà thơ và cả dtộc.Con cá rô ơi chớ có buồn Chiều chiều Bác vẫn gọi rô luôn II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN5.Câu 2: Hình ảnh Bác Hồ - Cả cuộc đời Bác trăn trở,sâu nặng nỗi thươg đời ,một trái tim mênh mông tình yêu nước. - Tình thương đi liền với lí tưởng,lẽ sống –“Nỗi đau dân nước,nỗi năm châu” . Cả cuộc đời hi sinh,cống hiến cho tự do,hạnh phúc của dân tộc, nhân loại. - Tình cảm sâu nặng với miền Nam ruột thịt. - Một con người- một nhân cách cao cả, vĩ đại: + Sống chan hòa vào cuộc đời, hòa nhập trong dân tộc. + Bình dị ,gần gũi, khiêm nhường. + Không màng danh lợi. -> Hơn cả anh hùng, Bác là một người hiền, một nhân cách kết tinh tất cả phẩm chất tốt đẹp của con người.II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN6.Câu 3: Tình cảm người VN đối với Bác:- Thời gian hiện thực của bài thơ- buổi chiều chia li đã được nhân lên thành thời gian lịch sử- nó đã trở thành mãi mãi- nỗi đau xót nghìn thu trong lòng tg, trong lòng mỗi con người VN, trong trái tim nhân loại. - Hình ảnh Bác trở thành bất tử, ngời sáng như những con người vĩ đại trên thế giới.Trở thành ánh sáng dẫn đường cho dân tộc. - Tg thể hiện ý chí quyết tâm của cả dân tộc:biến đau thương thành hành động, đưa cuộc cm của dt đến thắng lợi cuối cùng.III. KEÁT LUẬN:*Nội dung: - Moät ñieáu vaên bi huøng baèng thô. - Taám loøng tri aân saâu saéc ñoái vôùi söï nghieäp to lôùn cuûa Baùc ñeå laïi. - Lôøi ngôïi ca taám göông ñaïo ñöùc trong saùng cuûa Ngöôøi.* Nghệ thuật: - Ngôn ngữ bình dị. - Đậm chất trữ tình- mang phong cách tg. B¸c sèng nh­ trêi ®Êt cña ta Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa Tù do cho mçi ®êi n« lÖ Sữa ®Ó em th¬, lôa tÆng giµB¸c ®· lªn ®­êng theo tæ tiªnM¸c - Lªnin, thÕ giíi Ng­êi hiÒnA'nh hµo quang ®á thªm s«ng nóiD¾t chóng con cïng nhau tiÕn lªn!Tiết 42: Đọc thêm"Tù do"(P«n-£- luy -a)I. GIỚI THIỆU CHUNG:1.Tác giả:Pôn Ê-li-a : (1895- 1952) tên thật là Pôn Ơ-gien Granh-đen, nhà thơ Pháp.- Chiến tranh tgiới thứ nhất từng đi lính và bị thương.- Sáng tác theo trào lưu siêu thực, sau thoát li khỏi sthực và tham gia chống phát xít.- Thơ ông đậm chất trữ tình chính trị và hơi thở của thời đại; giàu chất trí tuệ, mang khát vọng nhân văn.I. GIỚI THIỆU CHUNG:2. Bài thơ : - Viết năm 1941, thời kì Pháp bị phát xít Đức xâm lược. - In trong tập Thơ ca và chân lí, 1942 (1942)- được coi là thánh ca của thơ ca kháng chiến Pháp. - Gồm 21 khổ thơ. Nguyên bản không có vần - sgkSự bạo tàn của chủ nghĩa Phát xítII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN1. Câu 1:- Chủ đề : Bài thơ thơ thể hiện khát vọng tự do-Tự do cho đất nước, dân tộc, tự do chân chính mang phẩm chất nhân văn.- Bài thơ xuất hiện nhiều hình ảnh thu được bằng mắt ( thị giác), cảm giác về màu sắc.Còn có hình ảnh thính giácMang tính ngẫu hứng ,phản ánh mĩ học siêu thực, thể hiện sự hỗn độn, không theo một trật tự logic nào.II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN2. Câu 2: - Cuối mỗi khổ thơ đều lặp lại “Tôi viết tên em” : sự lặp kết cấu cú pháp độc đáo. Nó thể hiện mạch cảm xúc hướng về tự do tuôn trào, dào dạt, liên tiếp, diễn tả tâm trạng khát khao của những người nô lệCách lặp xoay tròn này còn tạo ra âm vang cộng hưởng mang tính nhạc điệu cho bài thơtạo ấn tượng về sự lan tỏa triền miên không dứt của cảm giác tự do và khát vọng tự do.II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN2. Câu 2:- Đại từ em: + TỰDO = Em : một khái niệm trừu tượng nhưng được nhà thơ nhân cách hoá thành một nhân vật có linh hồn, gợi sự gắn bó máu thịt- Cách nói tha thiết , gần gũi nhưng rất thiêng liêng, sâu xa.II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN3.Câu 3: - Từ trên chỉ không gian: viết tên em trênở khắp mọi nơi ( cụ thể và trừu tượng)- thể hiện tình cảm tha thiết gắn bó, khao khát tự do của nhà thơ và của cả mọi người . - Từ trên chỉ thời gian: dùng tương đương với khi. - Đây cũng là nét nghĩa cho thấy sự khác biệt của thơ siêu thực với thơ bình thường. Khi- tạo ra sự kết nối giữa không gain và thời gian.II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN4.Câu 4: - Chủ thể trữ tình là tg. Cái tôi trữ tình và cái tôi thi sĩ hòa quyện và với điệp khúc “Tôi viết tên em” gợi ra bao nỗi niềm chất chứa . Tuy nhiên tôi cũng có thể hiểu là độc giảdo đó bài thơ mang tính đa chủ thể . Khát vọng tự do là khát vọng của tg và cũng là khát vọng của tất cả mọi người.Tg kết thúc bài thơ bằng hai chữ Tự Do, tạo nên kết cấu vòng tròn, nó có khả năng lan xa, tỏa rộng. Vì thế mà bài thơ mang ý nghĩa như một thánh ca.II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 4.Câu 4: - Từ viết được lặp lại nhiều lần, có thể hiểu là hành động- hành động của mọi ngườihành động vì tự do. Con người cần tự do và hành động vì tự do. Có sự chuyển đổi từ cái tôi chủ thể đến cái đa chủ thể, bài thơ vì thế có sức rung động, truyền cảm lớn lao. III. KÕt luËn: Bµi th¬ ®­îc xem lµ th¸nh ca cña th¬ kh¸ng chiÕn Ph¸p. Tr­íc hÕt ®ã lµ t×nh yªu tù do tha thiÕt tu«n trµo tõ chÝnh tr¸i tim nhµ th¬, £luya ®· viÕt lªn mét bµi th¬ xóc ®éng truyÒn kh¸t khao tù do, kh¸t khao hµnh ®éng ®Ó giµnh lÊy tù do mang ®Õn cho tÊt c¶ mäi ng­êi. Bµi th¬ ®­îc in ra vµ phæ biÕn r«ng kh¾p nh­ nh÷ng tê truyÒn ®¬n kªu gäi tinh thÇn quyÕt t©m kh¸ng chiÕn cña nh©n d©n ®Ó cã ®­îc tù do, ®Ó d­îc “ gäi tªn em – Tù Do” trªn ®Êt n­íc cña m×nh. Bµi th¬ thÓ hiÖn t×nh yªu tha thiÕt ®èi víi tù do cña t¸c gi¶. Sông Seine Paris