Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 48: Chữa lỗi lập luận trong bài văn nghị luận

TRƯỜNG THPT NGUYỄN BỈNH KHIÊMSỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LĂKLàm vănTiết 48CHỮA LỖI LẬP LUẬN TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬNI. LỖI LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC NÊU LUẬN ĐIỂMBước 1: Tìm hiểu những đoạn văn trong sách giáo khoa trang 194, xác định việc nêu luận điểm mắc lỗi gì ?Bước 2: Chữa lại những đoạn văn ấy để nêu rõ luận điểm cần trình bày.a) Luận điểm chưa rõ, nội dung trùng lặp, không có sự nhấn mạnh ý hay phát triển ý.  Sửa chữa: cần phát triển các ý: + Cảnh vậtvắng vẻ + ngưng đọng, im lìm + cảnh sắc im ắngb) Không nêu được luận điểm khái quát, diễn đạt trùng lặp, không trình bày đúng bản chất của vấn đềSửa chữa: cần làm rõ, nêu được:+ Ý nghĩa của hai câu thơ trong bài Thuật hoài+ Ý nghĩa của nợ công danh theo quan niệm riêng của Phạm Ngũ Lão là gì ?c) Nêu quá nhiều luận điểm trong một đoạn văn nhưng không luận điểm nào được triển khai đầy đủ; luận cứ không tương ứng với toàn bộ những luận điểm đã trình bày. Sửa chữa: bổ sung các luận cứ để tương ứng với luận điểm đã trình bày.Bài họcNhững thao tác khi nêu luận điểm:Xác định rõ luận điểm cần trình bày.Dùng phương tiện ngôn ngữ phù hợp.Sắp xếp các luận điểm cần chú ý đến tính lôgic, nhất quán của chúng. Tránh nêu luận điểm trùng lặp, không rõ ràng, không phù hợp với bản chất của vấn đề.II. LỖI LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC NÊU LUẬN CỨ Bước 1: Chỉ rõ các lỗi nêu luận cứ trong các đoạn văn trong sách giáo khoa trang 195. Bước 2: Sửa các lỗi trong các đoạn văn trên. Luận cứ mơ hồ, thiếu chính xác Sửa chữa: cần nêu rõ luận cứ quan trọng liên quan đến đối tượng nghị luận của hai câu thơ:sự tương đồng giữa hình tượng thiên nhiên và cảm xúc của nhà thơ – tâm trạng riêng của Huy Cận. Sửa luận cứ: Nắng xuống, trời lên sâu chót vót.b) Luận cứ thiếu chính xác “Đất nước sau hơn hai thế kỉ thắng lợi hoàn toàn” (chỉ nêu dẫn chứng về Hai Bà Trưng)Sửa chữa: cần bổ sung thêm luận cứ phù hợp với luận điểm:“Dân tộc ta anh hùng hào kiệt thời nào cũng có”c) Luận cứ thiếu tính hệ thống, lôgic, luận cứ không phù hợp với luận điểmSửa chữa: sửa lại luận cứ: “Ải Chi Lăng  Cửa biển Bạch Đằng”; các địa đanh không phải là “tên tuổi”.Bài họcĐể tạo một lập luận chặt chẽ cần nêu luận cứ rõ ràng, xác đáng, các dẫn chứng cần có xuất xứ, nguồn gốc đáng tin cậy, phù hợp với luận điểm. Tránh nêu luận cứ thiếu chính xác, thiếu chân thực, không đầy đủ, không liên quan mật thiết đến luận điểm cần trình bày, trùng lặp hoặc quá rườm rà.III. LỖI VỀ CÁCH THỨC LẬP LUẬN Bước 1: Chỉ rõ các lỗi về cách thức lập luận trong các đoạn văn trong sách giáo khoa trang 195, 196. Bước 2: Sửa các lỗi trong các đoạn văn trên. Trình bày luận cứ thiếu tính lôgic, hệ thống luận cứ không đủ làm sáng tỏ cho luận điểm chính. Sửa chữa: sắp xếp và bổ sung đảm bảo tính lôgic và làm sáng tỏ luận điểm.b) Luận điểm không rõ ràng, luận cứ thiếu toàn diện (chỉ mới tập trung vào “cái đói” trong tác phẩm viết về nông thôn Việt Nam của Nam Cao). Sửa chữa: viết lại luận điểm sáng rõ hơn, bổ sung luận cứ tạo cái nhìn toàn diện về sáng tác của Nam Cao.c) Luận điểm không rõ ràng: phần gợi mở, dẫn dắt không giúp cho việc nêu bật luận điểm chính. Luận cứ dùng để mở rộng, tiếp tục phát triển đề tài không phù hợp với phạm vi đề tài được nêu trong những câu trước.Sửa chữa: xây dựng lập luận phù hợp (luận điểm và luận cứ phải rõ ràng, phù hợp)Bài họcLập luận cần rõ ràng, lôgic, có sự tương hợp giữa luận điểm và luận cứ. Tránh lập luận mâu thuẫn, luận cứ không phù hợp với luận điểm.Củng cốNắm các cách thức lập luận để tránh những lỗi liên quan đến việc nêu luận điểm, nêu luận cứ, cách thức lập luận.Thực hành luyện tập để có thể áp dụng vào bài văn nghị luận. Dặn dò:- Chuẩn bị:+ Ai đã đặt tên cho dòng sông (trích) – Hoàng Phủ Ngọc Tường+ Đọc thêm: Những ngày đầu của nước Việt Nam mới (trích Những năm tháng không thể nào quên)- Võ Nguyên GiápCaùm ôn quùi Thaày Coâ giaùo vaø caùc em hoïc sinh ñaõ ñoàng coäng taùc trong giôø hoïc hoâm nay !