Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 75: Thực hành về hàm ý - Trường THCS & THPT Lộc Phát

Kính chào quí Thầy Cô đến dự giờ! Giáo viên: Võ Thị Kim LoanTrường THCS & THPT Lộc Phát – Bảo Lộc Lâm ĐồngTuần 7 - Tiết 75	THỰC HÀNH VỀ HÀM ÝBài tập 1/ 79Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:a.Căn cứ vào lời đáp của A Phủ:(1)Thiếu thông tin:(2)Thừa thông tin:(3)Hàm ý:số lượng con bò bị mất.lấy súng đi bắn bò.Muốn lập công chuộc tội; con hổ có giá trị hơn con bò.Công nhận việc bò bị hổ ăn thịt.b. -Thế nào là hàm ý?Hàm ý là những nội dung, ý nghĩ mà người muốn nói, muốn truyền báo đến người nghe, nhưng không trực tiếp, tường minh qua câu chữ mà chỉ ngụ ý để người nghe suy ra. -Vi phạm phương châm về lượng:Vừa thiếu lượng tin cần thiết vừa thừa lượng tin so với yêu cầu trong câu hỏi.Các phương châm hội thoại-Phương châm về lượng:-Phương châm về chất:-Phương châm cách thức:-Phương châm quan hệ:-Phương châm lịch sự:không thiếu khôngthừa.đúng đắn và xác thực. ngắn gọn, rành mạch đúng đề tàitế nhị, tôn trọng người khácBài tập 2/ 81Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:a. “Tôi không phải là cái kho” có hàm ý:Tôi không có nhiều tiền để lúc nào cũng có thể cho.-Vi phạm phương châm cách thức:không rõ ràng, rành mạch.Nói Chí Phèo đấy hở? Lè bè vừa vừa chứ, tôi không phải là cái kho.Cầm lấy mà cút, đi đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi ư?  Tao không đến đây xin năm hào.Thôi, cầm lấy vậy, tôi không còn hơn.  Tao đã bảo là tao không đòi tiền. Giỏi! Hôm nay mới thấy anh không đòi tiền. Thế thì anh cần gì?  Tao muốn làm người lương thiện. b.-Câu dạng hỏi (1): Không thực hiện hành động hỏi mà nhằm mục đích hô gọi. -Câu dạng hỏi (2):Không thực hiện hànhđộng hỏi mà nhằm khuyên bảo, thúc giục, sai khiến, ra lệnh. *Hàm ý: -Câu dạng hỏi (1):Tỏ thái độ trịch thượng của kẻ trên đối với người dưới. Câu dạng hỏi (2):Cảnh báo, đe dọa, tôi không -Cho anh mãi được.Chí Phèo đấy hở? Lè bè vừa vừa chứ, tôi không phải là cái kho.Cầm lấy mà cút, đi đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi ư?  Tao không đến đây xin năm hào.Thôi, cầm lấy vậy, tôi không còn hơn.  Tao đã bảo là tao không đòi tiền. Giỏi! Hôm nay mới thấy anh không đòi tiền. Thế thì anh cần gì?  Tao muốn làm người lương thiện. Hai lượt lời đầu vi phạm phương châm về lượng và chất:Thiếu thông tin cần thiết so với yêu cầu của thời điểm và nói không rõ mục đích đến để làm gì.Bài tập 3/ 80, 81 Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:- Ông lấy giấy khổ to mà viết có hơn không? - Bà nói vậy là thế nào?- Ông chả biết tính toán gì cả, giấy khổ to bỏ đi còn gói hàng, chứ giấy khổ nhỏ thì làm gì được.a.Lượt lời thứ nhất không thực hiện hành động hỏi mà nhằm mục đích khuyên nhủ.*Hàm ý:Cho rằng ông đồ viết văn kém.b.Chọn cách nói như trong truyện là vì:Bà vợ muốn tỏ thái độ tế nhị, lịch sự đối với chồng.Bài tập 4/ 81Chọn câu trả lời đúng nhất: Để nói một câu có hàm ý, người ta dùng những cách thức nào?A.Chủ ý vi phạm phương châm về lượng trong giao tiếp (nói thừa lượng tin cần thiết hoặc nói thiếu lượng tin so với yêu cầu của cuộc giao tiếp)B.Chủ ý vi phạm phương châm cách thức (nói mập mờ, vòng vo, không rõ ràng, rành mạch)C.Sử dụng các hành động nói gián tiếpD.Tùy ngữ cảnh mà sử dụng một hay phối hợp các cách thức trênCách tạo câu có hàm ýTùy ngữ cảnh mà sử dụng một hay phối hợp các cách thức:-Chủ ý vi phạm phương châm về lượng-Chủ ý vi phạm phương châm cách thức-Sử dụng các hành động nói gián tiếpBÀI TẬP CỦNG CỐĐọc và xác định hàm ý trong lượt thoại thứ hai của người thợ may. Người thợ may đã vi phạm phương châm hội thoaiị nào để tạo câu có hàm ý?Một ông quan đến một hiệu may đo quần áo, định kiếm một bộ cánh thật sang để tiếp khách. Biết quan xưa nay nổi tiếng là hay luồn cúi bề trên, hách dịch với kẻ dưới, người thợ may hỏi: -Xin quan lớn cho biết ngài định may chiếc áo này để tiếp ai ạ?Quan lớn tỏ ý khó chịu, cau mày hỏi lại: -Nhà anh muốn biết như thế để làm gì?Người thợ may trình bày rành rọt:  -Dạ, thưa quan lớn, con hỏi thế là để may cho nó vừa. Nếu như ngài mặc áo đó hầu quan trên thì vạt đằng trước con phải may đo ngắn đi dăm tấc, còn ngài mặc áo đó để tiếp dân đen thì vạt đằng sau phải may ngắn lại.Quan ngẫm nghĩ thấy có lí, truyền rằng: -Thế thì anh may cả hai kiểu cho tiện.