Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 85: Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Lưu Quang Vũ

Tập thể 12 A1 kính chào quý thầy cơ đến với giờ dạy tốt - học tốt !Trường THPT Vân CanhGiáo viên: Hà Huyền Hoài Hà* Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: Em hãy trình bày nguyên lý “tảng băng trôi” trong sáng tác của Hê-ming-uê ? Thời gian – 3 phút Thời gian – 3 phút Thời gian – 3 phút Thời gian – 3 phút Đáp án: Ông quan niệm “Viết một áng văn xuôi đơn giản và trung thực về con người”. Đề xướng nguyên lí “tảng băng trôi”: * Một tác phẩm văn học giống một tảng băng trôi, bảy phần chìm, một phần nổi. * Nó phải mang tính đa nghĩa. * Nhà văn phải tạo được mạch ngầm văn bản, nhà văn không trực tiếp công khai làm cái loa phát ngôn cho ý tưởng của mình mà nói lên bằng hình tượng có nhiều sức gợi, để người đọc tự rút ra phần ẩn ý.Tiết 85:  Hồn Trương Ba , da hàng thịt - Lưu Quang Vũ-I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả: Hãy trình bày những hiểu biết của em về Lưu Quang Vũ ? (1948 - 1988) 1. Tác giả:- Lưu Quang Vũ, quê Đà Nẵng, sinh 1948 ở Phú Thọ, sống chủ yếu ở Việt Bắc, Hà Nội.- 1965 vào bộ đội (quân chủng phòng không không quân) đến 1970 xuất ngũ (sáng tác thơ, truyện). 8/1979 là phóng viên “Tạp chí Sân Khấu”. Năm 1988 chết vì tai nạn giao thông (Hải Dương).- Lưu Quang Vũ là con người đa tài, đa cảm, có thái độ sống mạnh mẽ, mang cốt cách trượng phu. Thành công: thơ, truyện ngắn, kịch.- Phong cách nghệ thuật: mang đậm “chất hiện đại” và “tính thời sự”, “chất chính luận” sắc bén và “chất trữ tình” đậm đà.Hãy nêu một số tác phẩm của Lưu Quang Vũ ?KỊCHTHƠ - Hương cây Mây trắng của đời tôi- Bầy ong trong đêm sâu- Nếu anh không đốt lửa Lời thề thứ 9 Khoảnh khắc và vô tậnBệnh sĩ- Tôi và chúng ta , . . .TRUYỆN NGẮN- Mùa hè đang đến Người kép đóng hổ. . . Chuyện Lưu Quang Vũ bị kỷ luật vì tội làm thơ tình trong quân ngũ, bị điều ra sân bay chăn bị. Trời cao, đất rộng, giĩ hiu hiu lại càng khiến nhà thơ nổi hứng. Hậu quả là bị lạc vào sân bay, khiến máy bay phản lực cứ vịng vịng mãi trên trời vì khơng đáp xuống được... Khối lượng kịch bản đồ sộ: 50 vở kịch -> nổi tiếng cả trong và ngoài nước. Những tác phẩm đã làm thay đổi diện mạo sân khấu kịch Việt Nam những năm 1980 => Lưu Quang Vũ xứng đáng là “cây bút vàng của sân khấu Việt Nam hiện đại”.2. Tác phẩm: Hãy nêu vở kịch đầu tiên và vở kịch cuối cùng của Lưu Quang Vũ ? Năm 1979 anh “cuốc nhát cuốc đầu tiên trên thửa ruộng kịch bản” với tác phẩm “Sống mãi tuổi 17”. Khép lại cuộc đời bằng vở “Cái chết của chim sâm cầm”.Một cảnh đang tập vở kịch “Bệnh sĩ” Lưu Quang Vũ3. Đoạn trích “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”:a. Xuất xứ: - Phần cuối cảnh 7 của vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” viết năm 1981. Nêu hoàn cảnh sáng tác vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”? Đoạn trích nằm vị trí nào của vở kịch ? Năm 1984 mới ra mắt công chúng. Năm 1987 nhận Huy chương vàng.- Năm 1990 diễn ở Mát-xcơ-va.- Năm 1998 – Mỹ. Năm 2002 – Anh,  Cảnh Nơi chốnNội dung chính1Thiên đìnhNam Tào, Bắc Đẩu làm việc tắc trách, gạch nhầm tên Trương Ba.2Hạ giới – nhà Trương BaNhững sinh hoạt trong gia đình người làm vườn.3Thiên đìnhVợ Trương Ba lên trời kêu oan. Đế Thích thương tình cho hồn Trương Ba nhập vào xác anh hàng thịt vừa mất để sống lại4Nhà hàng thịtĐám tang nhà anh hàng thịt. Anh hàng thịt sống lại. Cuộc giành giật chồng của hai người vợ.5Nhà Trương BaNhững rắc rối xảy ra khi hồn Trương Ba trú ngụ trong xác anh hàng thịt.6Nhà hàng thịtHồn Trương Ba chịu sự chi phối của xác hàng thịt.7Nhà Trương BaHồn Trương Ba đối thoại với xác hàng thịt, dằn vặt, đau khổ, đi đến quyết định chết hẳn không nhập vào xác ai nữa. b. Bố cục : Gồm 3 lớp (đoạn trong “kịch bản văn học”) Lớp 1: Cuộc đối thoại giữa “hồn Trương Ba” và “xác anh hàng thịt”. Lớp 2: Cuộc đối thoại giữa “hồn Trương Ba” và “mọi người”. Lớp 3: Cuộc đối thoại giữa “hồn Trương Ba” và “Đế Thích”.c. Tóm tắt: Hãy nêu bố cục và tóm tắt đoạn trích “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” trong sách giáo khoa?“Kịch bản văn học” là kịch bản gốc để dựng thành vở diễn trên sân khấu. Lớp 2: Trương Ba – Vợ và con dâuLớp 3: Trương Ba – Minh Trí và Tiên cờ Đế Thích – Thành Lộc Sau mấy tháng sống nhờ trong “xác anh hàng thịt”, “hồn Trương Ba” luôn trăn trở, dằn vặt  cái thân xác mình đang trú ngụ. “Hồn Trương Ba” tách ra khỏi thân xác anh hàng thịt, đối thoại với xác và ngày càng bế tắc. Trở về cuộc sống gia đình, “hồn Trương Ba” bị mọi người xa lánh, nghi ngờ. Hồn đau khổ, cuối cùng quyết định chết hẳn, không nhập vào xác người nào khác.Tóm tắt đoạn trích:II. ĐỌC – HIỂU ĐOẠN TRÍCH: 1. Tình huống đầy kịch tính: - Hồn người này - xác người kia, hồn TB thanh cao trong xác anh hàng thịt thô lỗ -> Tình huống oái ăm tạo nên xung đột của vở kịch. - Tình huống càng lúc càng căng thẳng: + Hồn Trương Ba bị xác anh hàng thịt chi phối. + Hồn Trương Ba xa lạ với gia đình, hàng xóm. - Bước ngoặt để giải quyết xung đột kịch: Hồn Trương Ba gặp Đế Thích -> chọn cái chết. Nêu tình huống kịch, diễn biến, kết quả của tình huống đó trong đoạn trích này? Hồn > Tính hiện đại, tinh thần nhân văn sâu sắc. Kịch Lưu Quang Vũ đến gần với cuộc đời, với con người trên trái đất này. Nhận xét cách xây dựng và thể hiện tình huống của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ? 2. 	Nhân vật Trương Ba: Trương Ba đã sống như thế nào trong thân xác anh hàng thịt? Tính cách của ông ta có thay đổi không? Tiết 2 chúng ta tìm hiểu tiếp.Câu 1. Trong các tác phẩm sau đây của Lưu Quang Vũ, tác phẩm nào là kịch bản văn học?	A Bầy ong trong đêm sâu B Người trong cõi nhớ C Hương cây D Mây trắng của đời tôiCâu 2. Vở kịch “Hồn Trương Ba da hàng thịt lấy cốt truyện từ: A Truyện cổ tích Việt Nam B Truyện cổ tích nước ngoài C Cốt truyện văn học D Do nhà văn sáng tác. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆMCảm ơn thầy cô và các em đã tham dự buổi học này! 2. Nhân vật Trương Ba – nhân vật bi kịch:- TB là người làm vườn yêu cây cỏ, yêu thương mọi người, sống nhân hậu, chân thực. Vì sự tắc trách của quan nhà trời mà TB phải rơi vào nghịch cảnh đau thương: “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”. Hãy trình bày những hiểu biết của em về nhân vật Trương Ba?Trương Ba đã sống như thế nào trong thân xác anh hàng thịt? Tính cách của ông ta có thay đổi không? Tiết 2 chúng ta tìm hiểu tiếp.Tiết 85:  Hồn Trương Ba , da hàng thịt - Lưu Quang Vũ-Họa sĩ Nguyễn Thị Hiền (con gái nhà văn Kim Lân) – người yêu Lưu Quang VũNữ sĩ Xuân Quỳnh – vợ Lưu Quang VũPhim về cuộc đời nhà thơ Lưu Quang Vũ: "Ngọn lửa trong gương"Câu 1. Trong các lời đánh giá sau đây, lời nào nói về kịch gia Lưu Quang Vũ ?Nhà viết kịch xuất sắc thời kì hiện đại. B. Một đạo diễn tài hoa mang nhiều vở kịch diễn ở nước ngoài.C. Một ngòi bút kịch đậm chất sử thi. D. Một kịch gia xuất sắc ở đề tài lịch sử.Câu 2. Thể loại nào thể hiện tài năng của Lưu Quang Vũ ? 	A. Tùy bút – Kịch B. Phóng sự – Thơ C. Thơ và kịch D. Thơ và truyện ngắn.Câu 3. Trong các tp sau đây của Lưu Quang Vũ, tác phẩm nào là kịch bản văn học?	A. Bầy ong trong đêm sâu B. Người trong cõi nhớ C. Hương cây D. Mây trắng của đời tôiCâu 4. Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” được viết theo thể loại gì? A. Bi kịch B. Chính kịch C. Hài kịch D. Bi hài kịch.