Bài giảng Ngữ văn 12 - Việt Bắc - Đào Văn Chỉnh

Việt BắcTố HữuGiáo Viên : Đào Văn Chỉnh I . TÌM HIỂU CHUNG: 1. Hoàn cảnh ra đời và ý nghĩa bài thơ : 2 . Cảm hứng chủ đạo 3. Vị trí đoạn trích :II – TÌM HIỂU BÀI 1- Tâm trạng của người đi – kẻ ở 2- Lời người Việt Bắc.-Hình ảnh Việt Bắc nhớ thương.-Những kỉ niệm về cuộc kháng chiến gian khổ mà ân tình 3. Lời người cán bộ.Tình cảm của người cán bộ về xuôi đối với chiến khu Việt Bắc được thể hiện như thế nào? Ta với mình, mình với ta Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninhMình đi mình lại nhớ mìnhNguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu Nhớ gì như nhớ người yêu Trăng lên đầu núi , nắng chiều lưng nươngNhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.Nhớ từng rừng nứa bờ tre Ngòi Thia , sông Đáy , suối Lê vơi đầy.Ta đi ta nhớ những ngàyMình đây ta đó đắng cay ngọt bùi.. 	Khẳng định tình cảm thiết tha và nỗi nhớ không nguôi.+ Nhớ gì như nhớ người yêu +Ta với mình, mình với ta+Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh+ Mình đi, mình lại nhớ mình. Ta về mình có nhớ ta+Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu=> Nhớ Việt Bắc là nhớ bạn đời, cũng là nhớ bản thânNhớ Việt Bắc là nhớ Nguồn- Phép so sánh, cách diễn đạt dân gian diễn tả nỗi nhớ da diết khôn nguôi.A- NHỚ VIỆT BẮC LÀ NHỚ CUỘC SỐNG GIAN KHỔ MÀ THANH BÌNH .+ Nhớ chiến khu thanh bình:Trăng lên đầu núiNắng chiều lên nươngBản khói cùng sươngLớp học i tờNhững giờ liên hoanTiếng mõ rừng chiều, chày đêm nện cối.+ Nhớ cuộc sống gian khổ mà nghĩa tình Đắng cay ngọt bùi, chia củ sắn lùiBát cơm sẻ nửaChăn sui đắp cùng B- NHỚ THIÊN NHIÊN VÀ CON NGƯỜI VIỆT BẮCĐọc đoạn thơ tiếp theo . Nhớ Việt Bắc người chiến sĩ cách mạng nhớ những gì ? Em hãy tìm những hình ảnh từ ngữ tiêu biểu . Thử bình về tính thẩm mĩ trong cách thẻâ hiện .Ta về , mình có nhớ taTa về , ta nhớ những hoa cùng người .Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng .Ngày xuân mơ nở trắng rừng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.Ve kêu rừng phách đổ vàng Nhớ cô em gái hái măng một mình Rừng thu trăng rọi hòa bình Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung.Em có nhận xét gì về bức tranh thiên nhiên và chân dung con người Việt bắc được nhà thơ khắc họa trong bộ tranh từ bình ? Hình ảnh “hoa” cùng “người” gợi cho em điều gì ?Trong nỗi nhớ của người chiến sĩ có hai hình ảnh lồng vào nhau, được khắc sâu làm nên vẻ đẹp diệu kì của chiến khu Việt BắcHoa cùng Người Hoa xuân, hạ, thu, đông Người Việt Bắc khoẻ khắn, tài hoa, 	hồn nhiên, ân tình  .Hai dòng lục bát đầu tiên vừa giới thiệu chủ đề , vừa đẩy đưa kết nối , chuyển đoạn -Câu hỏi là câu hỏi tu từ để khơi nguồn cảm xúc , hướng lòng người về Việt Bắc để đồng vọng nhớ thương -Cụm từ “ Hoa và Người” Có sức gợi cảm lớn.+ Hoa là hoa mà cũng ẩn dụ tuyệt đẹp về cảnh sắc, con người+ Hoa và người được giao hòa vào nhau. + Hoa như trang điểm con người làm cho con người đẹp hơn. Con người làm cho hoa gần giũ, gắn bó, thân thuộcLà bộ tranh tứ bình : Xuân , Hạ , Thu Đông độc đáo . Câu lục tả cảnh, câu bát tả người , nhịp nhàng , cân xứng hoàn mĩ cổ điển. Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi  Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng  Trên nền rừng mùa Đông xanh thẳm , Những bông hoa chuối đỏ tươi bừng lên như ngọn lửa Sự tương phản hợp lí về màu sắc như làm trẻ lại rừng già .“Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng” đã tinh tế làm nổi bật hình ảnh người đi rừng. Mùa đông : Con người như đang tỏa sáng.+ Sức sống mãnh liệt của VB“Ngày xuân mơ nở trắng rừngNhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”“Người đan nón” cần mẫn chuốt từng sợi giang  “Chuốt” là động từ chỉ hành động tỉ mỉ để làm óng lên .  Sắc xuân như ngời lên dưới bàn tay con người “Mơ nở trắng rừng” Hình ảnh đẹpRừng như bừng lên vẻ tinh khôiMùa Xuân:Ve kêu rừng phách đổ vàngNhớ cô em gái hái măng một mìnhMùa hè : Tiếng ve rạo rực , sắc lá rực rở . Núi rừng lộng lẫy.Chữ “đổ”gợi sự thay chuyển của thời gian, không gian , cảnh vật, tình người.Hình ảnh “cô em gái hái măng một mình”khiến mùa hè như mềm lại , dịu dàng và thơ mộng hơn .Nỗi nhớ trở nên da diết .Rừng thu trăng rọi hòa bình Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung “Trăng rọi hòa bình” thật gợi cảmKhông mênh mang lan tỏa , mà rọi qua kẽ lá tạo lấp lóa như ngàn hoa .Con người cũng không được tả mà đươc gợi qua tiếng hát “ân tình thủy chung”Tiếng hát nói hộ lòng người .Mùa ThuTóm lại + Thiên nhiên Việt bắc thơ mộng trữ tình như bông hoa rực sắc, đậm hương.+ Con người Việt bắc bình dị, khỏe khắn, cần cù, tài hoa khéo, léo, hồn nhiên, đôn hậu, nghĩa tình+Hoa và người hòa quyện tạo nên vẻ đẹp nơi chiến khu Việt bắc.Hướng về Điện BiênNhững đường Việt Bắc của taĐêm đêm rầm rập như là đất rungQuân đi điệp điệp trùng trùngÁnh sao đầu súng bạn cùng mũ nanDân công đổ đuốc từng đoànBước chân nát đá muôn tàn lửa bayNghìn đêmthăm thẳm sương dàyĐèn pha bật sáng như ngày mai lênTin vui chiến thắng trăm miềnHoà Bìn Tây Bắc Biện Biên vui vềVui từ Đồng Thá An khêVui lên Việt Bắc đèo De, núi HồngĐọc đoạn thơ từ “ Nhớ khi giặc đến Núi Hồng”. Nêu nội dung chính của đoạn thơ ?  . Nhớ Việt Bắc là nhớ kháng chiến + Từ ngày đầu gian khổ , được Việt Bắc bảo bọc chở che cùng kết đoàn đánh giặc +Đến ngày thắng lợi , chiến công nối tiếp chiến công . Bút pháp gì được sử dụng ở đoạn thơ này?Bút pháp tráng ca đã dựng lại cuộc kháng chiến hào hùng thắm tình quân dânHình ảnh Việt Bắc trong mùa chiến dịch được miêu tả chân thực , sinh động , hoành tráng , đậm chất sử thi+Hình ảnh thậm xưng , các từ tượng thanh , tượng hình diễn tả chính xác sức mạnh cuộn trào như thác đổ , tầm vóc lớn lao của cuôc hành quân ra trận , quyết đạp bằng mọi gian khổ , vì độc lập tự do .+Nhiều hình ảnh thơ đẹp mang cảm hứng lãng mạn thể hiện sâu sắc niềm tin, niềm tự hào+Niềm vui chiến thắng được thể hiện qua phép liệt kê , trùng điệp . Các địa danh , liên tiếp như chiến thắng dồn dập , như niềm vui lan tỏa .+Nhạc thơ hào hùng thể hiện cảm hứng sử thi sâu sắc . Thơ lục bát đã được phát huy cao độ tính linh hoạt . Nhớ Việt Bắc còn là nhớ Đảng , nhớ Bác Hồ với tấm lòng tôn kính và niềm tin mãnh liệt . Hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng , trung ương chính phủ , Bác Hồ,hoà quyện cùng hình ảnh Việt Bắc 	+ Việt Bắc là căn cứ địa cách mạng – là niềm tin, hy vọng của dân tộc 	+ Lòng kính trọng, tình cảm thân yêu đối với lãnh tụIII . Chủ đề:Ca ngợi tình quân dân thắm thiết trong kháng chiến .IV. Kết luận : . Việt Bắc là đỉnh cao của thơ ca kháng chiến Thể hiện sâu sắc vẻ đẹp đất nước và tâm hồn con người Việt nam Cách mạng : Aân tình , thủy chung bằng hình thức nghệ thuật đậm đà bản sắc dân tộc. . Bài thơ rất tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu .. Kế thừa và phát huy truyền thống thơ ca dân tộc sáng tạo và tài hoa .	Tóm tắt bài 	I.Hoàn cảnh ra đời, ý nghĩa bài thơ	II.Cảm hứng chủ đạo và chủ đề.	III.Đặc sắc nghệ thuật:	-Thể lục bát , kết cấu đối đáp, đại từ xưng hô	-Hệ thống hình ảnh , từ ngữ gần gũi quen thuộc.	-Không gian nghệ thuật : Buổi chia tay.	IV.Giá trị nội dung.	1.Lời Việt Bắc :	-Câu hỏi, trăn trở, khắc khoải.	-Gợi nhắc những kỉ niệm.	-Thể hiện nỗi nhớ thương qua hình ảnh đầy xúc động.	2.Lời cán bộ:Khẳng định nỗi nhớ Nhớ chiến khu Việt Bắc với cuộc sống gian khổ, ân tìnhNhớ thiên nhiên, con người Việt Bắc.Nhớ cuộc kháng chiến.Nhớ cơ quan trung ương Đảng, Bác HồCHÀO TẠM BIỆT