Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Tiết học: Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩaI- Tìm hiểu chungII- Đọc hiểu văn bản1- Bài số 1,22- Bài số 33- Bài số 4Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩaBài ca dao số 4Khăn thương nhớ ai,Khăn rơi xuống đất.Khăn thương nhớ ai,Khăn vắt lên vai.Khăn thương nhớ ai,Khăn chùi nước mắt.Đèn thương nhớ ai,Mà đèn không tắt.Mắt thương nhớ ai,Mắt không ngủ yên.Đêm qua em những lo phiền,Lo vì một nỗi không yên một bềCa dao than thân, yêu thương tình nghĩaI- Tìm hiểu chungII- Đọc hiểu văn bản3- Bài số 4:Nghệ thuật: Nhịp điệu Hình ảnh nhân hoá, hoán dụ Câu hỏi tu từ Kết cấu trùng điệp, lặp lại Điệp từ-> Nhấn mạnh và làm nổi bật những cung bậc khác nhau trong nỗi nhớ của cô gáiBài 4:- Những hình ảnh diễn tả tâm trạng của nhân vật:+ Khăn thương nhớRơi xuống đấtVắt trên vaiChùi nước mắt+ Đèn không tắt.+ Mắt ngủ không yên.Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩaI- Tìm hiểu chungII- Đọc hiểu văn bản Bài số 4: *Hình ảnh chiếc khăn: ->Gắn với tình yêu lứa đôiCâu thơ : “ Khăn thương nhớ ai” được điệp lại 3 lần, từ “ khăn” nhắc lại 6 lần liên tiếp -> Nỗi nhớ thương triền miên, da diết, dồn dập.Sự vận động trái chiều của chiếc khăn:->Nỗi nhớ thương khiến cô đứng ngồi không yên, ra ngẩn vào ngơ- Hình ảnh chiếc khăn hiện ra ở nhiều chiều không gian->Nỗi nhớ ngập tràn ở mọi hướng.Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩaI- Tìm hiểu chungII- Đọc hiểu văn bản3- Bài số 4:* Hình ảnh chiếc khăn“ khăn chùi nước mắt”-> Nỗi nhớ trào dâng không kìm nén nổi => Diễn tả thành công tâm trạng nhớ thương da diết, mãnh liệt, cồn cào của cô gái.Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩaI- Tìm hiểu chungII- Đọc hiểu văn bản3- Bài số 4:* Hình ảnh chiếc khăn* Hình ảnh ngọn đèn không tắt-> nỗi nhớ thương luôn thường trực, cháy bỏng,đằng đẵng thâu đêm* Hình ảnh: mắt ngủ không yên-> sự thao thức, trằn trọc. Nỗi nhớ thương như vò xé tâm can Diễn tả cụ thể sinh động nỗi niềm thương nhớ của cô gái dành cho chàng trai- Hai câu cuối:+ Tâm trạng: lo phiền+ Đại từ: EmGiãi bày trực tiếp Những lo phiền của cô gái vì thương nhớ chàng trai, lo lắng cho thân phận, hạnh phúc lứa đôi bấp bênh. Đằng sau đó là niềm khát khao về hạnh phúc lứa đôiTình yêu chân thành tha thiết.3- Bài số 44- Bài số 5Ước gì sông rộng một gang,Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi.- Lời ước nguyện của cô gái- Hình ảnh cầu dải yếm+ Cái cầu: chi tiết quen thuộc, đặc sắc, chỉ nơi hẹn hò, gặp gỡ của đôi lứa đang yêu nhau.+ “Cầu dải yếm”: hình ảnh bất ngờ, độc đáo, thể hiện tình cảm mãnh liệt của cô gái.-> Ước muốn được gần nhau: Thể hiện rất táo bạo nhưng cũng thật đằm thắm và đầy nữ tính.Cái cầu dải yếm được tạo nên bằng chính máu thịt, cuộc đời, trái tim rạo rực yêu đương của những người con gái làngquê. Nó trở thành cái cầu tình yêu đẹp nhất trong ca dao4- Bài số 5 Lời tỏ tình kín đáo, duyên dáng mà táo bạo5- Bài số 6Muối ba năm muối đang còn mặnGừng chín tháng gừng hãy còn cayĐôi ta nghĩa nặng tình dàyCó xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu ngàn ngày mới xa.Muối mặn – Gừng cay: +Gia vị cho bữa ăn, vị đậm đà, là vị thuốc cho người lao động nghèo, gắn bó với người bình dân+ Hình ảnh biểu tượng nói về tình nghĩa vợ chồngBa năm, chín tháng, ba vạn sáu ngàn ngày: khoảng thời gian rất lâu. -> Thể hiện sự gắn bó thủy chung, khẳng định tình nghĩa vợ chồng sẽ luôn bền vững với thời gian, cả đời không bao giờ cách xa.Ca ngợi lối sống tình nghĩa, thuỷ chung- Cách nói khẳng định: Nghĩa nặng, tìnhdàyCa dao than thân, yêu thương tình nghĩaI- Tìm hiểu chungII- Đọc hiểu văn bảnIII- Tổng kết1- Nội dung: - Lời than về số phận, thân phận và lời khẳng định tình nghĩa của người bình dân xưa2- Nghệ thuật: Hình ảnh biểu tượng Cách so sánh, ẩn dụ- Thể thơ lục bát, song thất lục bátCa dao than thân, yêu thương tình nghĩaI- Tìm hiểu chungII- Đọc hiểu văn bảnIII- Tổng kết1- Nội dung2- Nghệ thuật3- Ý nghĩa văn bản:Thương yêu, thông cảm Trân trọng tình nghĩa, vẻ đẹp trong đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của người bình dân Việt Nam xưaCa dao than thân, yêu thương tình nghĩaHướng dẫn tự học:- Học thuộc lòng sáu bài ca daoSưu tầm thêm những bài ca dao than thân, yêu thương tình nghĩaCảm nhận về một bài ca dao bản thân ấn tượng nhấtTrân trọng cảm ơn sự theo dõi của các thầy cô và của các em học sinh lớp 10 C1