Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Quá trình văn học và phong cách văn học

QUÁ TRÌNH VĂN HỌC VÀ PHONG CÁCH VĂN HỌCLÝ LUẬN VĂN HỌCTIẾT 43, 44- TUẦN 15- BỘ CƠ BẢNQUÁ TRÌNH VĂN HỌC & PHONG CÁCH VĂN HỌCVHCĐVHTĐVHCĐVHHĐVHĐĐTHỜI KỲ CỔ ĐẠITHỜI KỲ TRUNG ĐẠITHỜI KỲ CẬN ĐẠIQUÁ TRÌNH VĂN HỌC LÀ GÌ?THỜI KỲ HIỆN ĐẠITHỜI KỲ ĐƯƠNG ĐẠITừ X đến XIVTừ XVIII đến ½ đầu XIX½ cuối XIXTừ XV đến XVIIĐầu XX đến 1945Sau CMT8Đến hết XXQUÁ TRÌNH VĂN HỌC & PHONG CÁCH VĂN HỌCI. Quá trình văn học1. Khái niệm2. Trào lưu văn học- Sự hình thành, tồn tại, phát triển của văn học (như một hệ thống chỉnh thể) qua các thời kỳ lịch sửHệ thống chỉnh thểTác giảTác phẩmHình thức tồn tạiNgười đọcTổ chức hội đoànHình thái ý thức khácNghiên cứuPhê bìnhDịch thuậtQUÁ TRÌNH VĂN HỌC & PHONG CÁCH VĂN HỌCI. Quá trình văn học1. Khái niệm2. Trào lưu văn học 3 quy luật chi phối đến QTVHVăn học gắn bó đời sốngVăn học phát triển qua kế thừa và cách tânVăn học tồn tại, vận độngqua bảo lưu và tiếp biếnQTVH chịu sự chi phối của những quy luật nào?QUÁ TRÌNH VĂN HỌC & PHONG CÁCH VĂN HỌCI. Quá trình văn học1. Khái niệm2. Trào lưu văn họcPhong trào sáng tác rộng lớn, bề thếTG-TP gần gũi cảm hứng, tư tưởng, nguyên tắc miêu tả hiện thựcDiễn ra trong một thời đạiTRÀO LƯU VĂN HỌCKhuynh hướngTrường pháiKhuynh hướngTrường pháiKhuynh hướng Trường pháiQUÁ TRÌNH VĂN HỌC & PHONG CÁCH VĂN HỌCII. Phong cách văn học1. Khái niệm2. Biểu hiệnHiện thực cuộc sốngNhà văn 1Tác phẩm 1Nhận thứcPhản ánhNhà văn 2Nhà văn nTác phẩm 2Tác phẩm nND nHT nND 2ND 1HT 2HT 1- Phong cách văn học là những nét riêng biệt, độc đáo của một tác giả trong quá trình nhận thức và phản ánh cuộc sống thông qua các tất cả các yếu tố nội dung và hình thức của từng tác phẩm cụ thể.- Phong cách văn học là sự thể hiện tài năng, dấu ấn riêng của nhà văn trong tác phẩmTheo Buy-ph«ng: Phong c¸ch chÝnh lµ ng­êi; phong c¸ch lµ c¸i cßn l¹i hoÆc h¹t nh©n mµ sau khi tõ nhµ vaên ng­êi ta bãc ®i nhöõng c¸i khoâng phaûi cña baûn th©n anh ta, vµ tÊt caû nhöõng thø mµ anh ta gièng víi ng­êi kh¸c.Nguồn gốc từ nguyên của khái niệm phong cách:+ Ng­êi Hi l¹p: stylos (que đầu nhọn và đầu tù)+ Ng­êi La m·: stylus (que viết đầu nhọn, đầu tù dùng để xóa)+ Ng­êi Ph¸p: style (nét chữ, nét bút, bút pháp)+ Ng­êi Nga: styl (bút pháp, phong cách)PhiÕu t¸c gi¶ sè1§©y lµ mét t¸c gi¶ cã c¸ch viÕt ng¾n gän, gi¶n dÞNg­êi viÕt lu«n chñ ®éng sö dông s¸ng t¹o, linh ho¹t c¸c thñ ph¸p, bót ph¸p nghÖ thuËt kh¸c nhau nh»m môc ®Ých thiÕt thùc cña mçi t¸c phÈmT­ t­ëng, t×nh c¶m, h×nh t­îng nghÖ thuËt trong s¸ng t¸c cña t¸c gi¶ lu«n vËn ®éng mét c¸ch tù nhiªn h­íng vÒ sù sèng ¸nh s¸ngVÎ ®Ñp hµm sóc, hoµ hîp gi÷a bót ph¸p cæ ®iÓn vµ hiÖn ®¹i, gi÷a chÊt t×nh vµ chÊt thÐp lµ ®Æc ®iÓm næi bËt ë c¸c s¸ng t¸c th¬ ca nghÖ thuËt cña t¸c gi¶ nµyPhiÕu t¸c gi¶ sè 2§Ëm ®µ chÊt sö thi lµ mét ®Æc ®iÓm trong s¸ng t¸c cña t¸c gi¶ nµy.C¶m xóc trong c¸c t¸c phÈm lu«n h­íng ®Õn c¸i ta chung víi lÏ sèng lín, t×nh c¶m lín, niÒm vui lín cña con ng­êi c¸ch m¹ng vµ ®êi sèng c¸ch m¹ngGiäng ®iÖu t©m t×nh ngät ngµo bao trïm trong c¸c s¸ng t¸c cña t¸c gi¶Lµ nhµ th¬ tr÷ t×nh chÝnh trÞ víi nghÖ thuËt biÓu hiÖn ®Ëm ®µ tÝnh d©n técPhiÕu t¸c gi¶ sè3Lµ t¸c gi¶ tiÕp thu s¸ng t¹o ¶nh h­ëng th¬ ca Ph¸p, ®Æc biÖt lµ tr­êng ph¸i th¬ t­îng tr­ng Ph¸pNhµ th¬ ®· mang ®Õn cho thi ®µn mét tiÕng nãi nång nµn, s«i sôc, Ýt cã trong th¬ ca truyÒn thèngNhµ th¬ cña niÒm kh¸t khao giao c¶m víi ®êi, cuéc ®êi hiÓu theo nghÜa ch©n thËt vµ trÇn thÕ nhÊtC¸i nh×n xanh non, biÕc rên, lÊy con ng­êi gi÷a mïa xu©n, tuæi trÎ vµ t×nh yªu lµm chuÈn mùc cho c¸i ®Ñp lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña t¸c gi¶ nµy- PCVH nảy sinh do nhu cầu sáng tạo nghệ thuật, nhu cầu khẳng định bản lĩnh, nhu cầu tìm tòi cái mới của nhà văn. * Nguồn gốc:- PCVH nảy sinh do chính những nhu cầu của cuộc sống. Vì: cuộc sống luôn đòi hỏi những nhân tố mới mẻ, không lặp lại.* Ý nghĩa: Khẳng định cái tôi cá nhân tài hoa độc đáo, tài năng bản lĩnh khác người, hơn người của nhà văn. Làm cho tác phẩm hấp dẫn người đọc. Tạo nên sức mạnh của trường phái trào lưu văn học. Đánh dấu bước phát triển của quá trình văn học, lịch sử văn học.* Mối quan hệ của PCVH và QTVH : Quá trình văn học được đánh dấu bằng những nhà văn kiệt xuất với phong cách độc đáo của họ. Phong cách in đậm dấu ấn dân tộc và thời đại).QUÁ TRÌNH VĂN HỌC & PHONG CÁCH VĂN HỌCII. Phong cách văn học1. Khái niệm2. Biểu hiệnCách nhìn, cách cảm thụ có tính chất khám phá với giọng điệu riêng biệtSự sáng tạo các yếu tố thuộc nội dung tác phẩm (việc lựa chọn đề tài, xác định chủ đề, cách thể hiện hình ảnh, nhân vật, triển khai cốt truyện, hoặc xác lập tứ thơ)Hệ thống phương thức biểu hiện, các thủ pháp kĩ thuật mang dấu ấn riêng.Tính thống nhất từ cốt lõi, nhưng triển khai thì đa dạng, đổi mới. Ở phẩm chất thẩm mĩ cao và giàu tính nghệ thuật QUÁ TRÌNH VĂN HỌC & PHONG CÁCH VĂN HỌCLUYỆN TẬP[1] Sự khác biệt về đặc trưng của VHLM và VHHTPP qua Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) và đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia (Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)Chữ người tử tù – Nguyễn TuânHạnh phúc của một Vũ T PhụngĐề tài tưởng tượng, chi phối xây dựng nhân vậtĐề tài từ hiện thực, quan sát thực tế để xây dựng những điển hìnhHướng về quá khứ, tưởng tượng tình huống éo le, oái oăm để tô đậm vẻ đẹp hình tượng nhân vậtXoáy sâu vào hiện tại, tái hiện, ghi lại lối sống đồi bại, lố lăng, vô đạo đức của giới thượng lưuHuấn Cao có vẻ đẹp lí tưởng: tài hoa, thiên lương, khí phách, anh hùng; phù hợp với lí tưởng thẩm mĩ của tác giảSáng tạo một loạt các điển hình để bóc trần bộ mặt giả dối, để chôn vùi cả cái XH xấu xa, đen tối đóQUÁ TRÌNH VĂN HỌC & PHONG CÁCH VĂN HỌC[2] Những nét chính trong phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân và Tố HữuLUYỆN TẬPTỐ HỮUNGUYỄN TUÂNCó cảm hứng đặc biệt với những gì phi thường Nhìn con người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ Miêu tả hiện thực bằng nhiều tri thức khoa học, vắn hóa, nghệ thuậtĐiêu luyện trong việc dùng thể tùy bút và ngôn ngữNội dung tác phẩm mang chất trữ tình- chính trị Nghệ thuật biểu hiện đậm đà tính dân tộc