Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Tiết: Thuốc

thuècLç TÊnI. T×m hiÓu chung1. T¸c gi¶: Lç TÊn- Tªn thËt lµ Chu Thô Nh©n (1881-1936), quª ë phñ ThiÖu H­ng, tØnh ChiÕt Giang (§«ng Nam Trung Quèc).- Lµ nhµ v¨n c¸ch m¹ng lçi l¹c cña Trung Quèc thÕ kØ XX. Tr­íc Lç TÊn ch­a hÒ cã Lç TÊn; sau Lç TÊn cã v« vµn Lç TÊn (Qu¸ch M¹t Nh­îc)- Tuæi trÎ ®· nhiÒu lÇn ®æi nghÒ ®Ó t×m mét con ®­êng cèng hiÕn cho d©n téc: tõ nghÒ khai má ®Õn hµng h¶i råi nghÒ y, cuèi cïng lµm v¨n nghÖ ®Ó thøc tØnh quèc d©n ®ång bµo. Con ®­êng gian nan ®Ó chän nghÒ cña Lç TÊn võa mang ®Ëm dÊu Ên lÞch sö Trung Hoa thêi cËn hiÖn ®¹i, võa nãi lªn t©m huyÕt cña mét ng­êi con ­u tó cña d©n téc.- Quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n häc ®­îc thÓ hiÖn nhÊt qu¸n trong toµn bé s¸ng t¸c cña «ng: phª ph¸n nh÷ng c¨n bÖnh tinh thÇn khiÕn cho quèc d©n mª muéi, tù tho¶ m·n “ngñ say trong mét c¸i nhµ hép b»ng s¾t kh«ng cã cöa sæ”.- T¸c phÈm chÝnh: mét sè t¸c phÈm næi tiÕng TruyÖn ng¾n (3 tËp), T¹p v¨n (16 tËp), Th¬ (75 bµi), thÕ giíi: AQ chÝnh truyÖn, CÇu phóc, Cè h­¬ng ... - §äc TiÓu dÉn, kÕt hîp víi nh÷ng hiÓu biÕt c¸nh©n ®Ó giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ Lç TÊn.- Gîi ý:+ TiÓu sö, con ng­êi?+ VÞ trÝ cña Lç TÊn trong v¨n häc Trung Quèc?+ Con ®­êng gian nan ®Ó chän ngµnh nghÒ?+ Quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n nghÖ cña Lç TÊn?+ T¸c phÈm chÝnh??2. T¸c phÈmT¸c phÈm Thuèc ®­îc s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo?- Nªu bè côc cña t¸c phÈm- Tãm t¾t t¸c phÈm?a) Hoµn c¶nh ra ®êi- Thuèc ®­îc viÕt n¨m 1919, ®óng vµo lóc cuéc vËn ®éng Ngò tø bïng næ. §©y lµ thêi k× ®Êt n­íc Trung Hoa bÞ c¸c ®Õ quèc Anh, Nga, Ph¸p, §øc, NhËt x©u xÐ. X· héi Trung Hoa biÕn thµnh nöa phong kiÕn, nöa thuéc ®Þa, nh­ng nh©n d©n l¹i an phËn chÞu nhôc. “Ng­êi Trung Quèc ngñ mª trong mét c¸i nhµ hép b»ng s¾t kh«ng cã cöa sæ” (Lç TÊn). §ã lµ c¨n bÖnh ®ín hÌn, tù tho¶ m·n, c¶n trë nghiªm träng con ®­êng gi¶i phãng d©n téc. - Thuèc ®· ra ®êi trong bèi c¶nh Êy víi mét th«ng ®iÖp: cÇn suy nghÜ nghiªm kh¾c vÒ mét ph­¬ng thuèc ®Ó cøu d©n téc. b) Bè côc - PhÇn I: Mua thuèc- PhÇn II: Uèng thuèc- PhÇn III: Bµn vÒ thuèc- PhÇn IV: HËu qu¶ cña thuècc) Tãm t¾t Vî chång Hoa Thuyªn – chñ qu¸n trµ, cã con trai bÞ ho lao (mét trong nh÷ng bÖnh nan y thêi ®ã). Nhê ng­êi gióp, l·o Hoa Thuyªn t×m tíi cai ngôc mua b¸nh bao chÊm m¸u cña tö tï mang vÒ cho con ¨n, v× cho r»ng nh­ thÕ nã sÏ khái bÖnh. §óng lóc ®øa con ¨n b¸nh th× ng­êi kh¸ch xuÊt hiÖn ë qu¸n trµ, sau ®ã, mét sè ng­êi tiÕp tôc bµn t¸n vÒ ng­êi tö tï võa bÞ chÐm s¸ng nay. Th× ra, anh ta lµ H¹ Du – mét nhµ c¸ch m¹ng kiªn c­êng, n»m trong tï mµ vÉn cßn rñ l·o ®Ò lao “lµm giÆc”. Nh­ng ch¼ng ai hiÓu g× vÒ anh ta, nhiÒu ng­êi cho H¹ Du lµ ®iªn.N¨m sau, vµo tiÕt thanh minh, mÑ H¹ Du vµ bµ Hoa Thuyªn ®Õn b·I tha ma cïng viÕng mé con. DÜ nhiªn, ¨n b¸nh bao chÊm m¸u tö tï kh«ng ch÷a khái bÖnh lao, ng­êi con Hoa Thuyªn ®· chÕt, mé cña nã rÊt gÇn mé H¹ Du. Hai bµ mÑ ®au khæ b¾t ®Çu cã sù ®ång c¶m víi nhau. Hä rÊt ng¹c nhiªn khi thÊy trªn mé h¹ Du cã mét vßng hoa “hoa tr¾ng hoa hång xen lÉn nhau, n»m khoanh trªn nÊm mé khum khum”. Bµ mÑ H¹ Du lÈm bÈm mét m×nh : “ThÕ nµy lµ thÕ nµo ?”.II. §äc - hiÓu v¨n b¶n1. H×nh t­îng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ng­êiPh­¬ng thuèc mµ l·o Hoa Thuyªn ®i mua lµ ph­¬ng thuèc g×??- Ph­¬ng thuèc: b¸nh bao tÈm m¸u ng­êi, m¸u cßn nhá tõng giät, cßn nãng h«i hæi Theo c¸ch hiÓu cña l·o Hoa Thuyªn nã cã t¸c dông nh­ thÕ nµo? ?- Theo c¸ch hiÓu cña l·o Hoa Thuyªn vµ nhiÒu ng­êi nã lµ tiªn d­îc cã t¸c dông ch÷a bÖnh lao ®Ó cøu m¹ng cho con trai + Em cã nhËn xÐt g× vÒ niÒm tin cña vî chång l·o Hoa Thuyªn+ Em cã suy nghÜ nh­ thÕ nµo vÒ h×nh t­îng nµy? ?- Mét niÒm tin m«ng muéi, u mª bao trïm- Sù h÷ng hê, döng d­ng, mª muéi cña quÇn chóng, cÇn cã mét ph­¬ngthuèc ®Ó ch÷a c¨n bÖnh nµy 2. H×nh t­îng ng­êi c¸ch m¹ng H¹ Du H¹ Du xuÊt hiÖn nh­ thÕ nµo trong t¸c phÈm? ?H¹ Du xuÊt hiÖn qua c¸c nh©n vËt kh¸c: Theo lêi b¸c c¶ Khang, H¹ Du lµ con bµ Tø, bÞ chÝnh chó ruét lµ cô Ba tè c¸o ®Ó lÜnh th­ëng Em nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ nh©n vËt nµy? ?H¹ Du lµ ng­êi dòng c¶m, hiªn ngang, cã lÝ t­ëng c¸ch m¹ng, x¶ th©n v× nghÜa lín nh­ng l¹i rÊt c« ®¬n, kh«ng ai hiÓu viÖc anh lµm ViÖc lµm cña H¹ Du cã ®­îc quÇn chóng hiÓu kh«ng? ?Trong con m¾t cña quÇn chóng, H¹ Du lµ mét th»ng khèn n¹n, nh·i con, kh«ng muèn sèng, qu©n lµm giÆc, kÎ ®iªn khïng, ®¸ng téi chÕt, may mµ tè gi¸c ®­îc, may mµ lÊy ®­îc thuèc Qua cuéc bµn luËn trong qu¸n trµ vÒ H¹ Du, Lç TÊn muèn nãi lªn ®iÒu g×? ?- Sù l¹c hËu, mª muéi cña nh©n d©n Trung Quèc lóc bÊy giê. - Lßng yªu n­íc nh­ng xa rêi quÇn chóng cña ng­êi lµm c¸ch m¹ng t­ s¶n Trung QuècII. §äc - hiÓu v¨n b¶n1. H×nh t­îng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ng­êi2. H×nh t­îng ng­êi c¸ch m¹ng H¹ Du3. Kh«ng gian vµ thêi gian nghÖ thuËt TruyÖn ®­îc x©y dùng trong kh«ng gian vµ thêi gian nh­ thÕ nµo? Em cã nhËn xÐt g× vÒ kh«ng gian, thêi gian nµy??Ng· ba ®­êng n¬i chÐm ng­êi: cã nhiÒu ng­êi nh­ nh÷ng kÎ chÕt ®ãi, nh­ nh÷ng bãng ma k× dÞ, qu¸i l¹ cho thÊy sù hiÕu k× vµ mét niÒm tin m«ng muéi vµo mét ph­¬ng thuèc tuyÖt vêi Qu¸n trµ: n¬i tËp trung nhiÒu ng­êi víi rÊt nhiÒu nhËn xÐt, quan ®iÓm, t×nh c¶m, béc lé tr×nh ®é d©n trÝ cña ®a sè quÇn chóng nh©n d©nNghÜa ®Þa mªnh m«ng, l¹nh lÏo víi h×nh ¶nh con ®­êng mßn mang nhiÒu ý nghÜa Kh«ng gian Tï h·m, Èm mèc, bÕ t¾c Thêi gianMïa thu tr¶m quyÕt l¹nh lÏo Mïa xu©n thanh minh M¹ch suy t­ l¹c quan cña t¸c gi¶ II. §äc - hiÓu v¨n b¶n1. H×nh t­îng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ng­êi2. H×nh t­îng ng­êi c¸ch m¹ng H¹ Du3. Kh«ng gian vµ thêi gian nghÖ thuËt4. Vßng hoa vµ niÒm l¹c quan cña t¸c gi¶ H×nh ¶nh vßng hoa trªn mé H¹ Du cã ý nghÜa g×??- BiÓu hiÖn cña lßng kh©m phôc nh©n c¸ch kiªn c­êng cña H¹ Du- Kh¼ng ®Þnh tiÒn ®å l¹c quan tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng Trung Quèc Mét ý t­ëng mang tÝnh c¸ch m¹ng cña Lç TÊn 5. Thuèc - mét tiªu ®Ò nhiÒu nghÜa Qua t×m hiÓu truyÖn ng¾n Thuèc, theo em tiªu ®Ò cña t¸c phÈm cã nh÷ng ý nghÜa g×? ?- Ph­¬ng thuèc ch÷a bÖnh lao cña ng­êi d©n Trung Hoa u mª, l¹c hËu, tèi t¨m - CÇn ph¶i cã mét ph­¬ng thuèc ch÷a c¨n bÖnh tinh thÇn trÇm träng cña ng­êi d©n Trung Quèc- Ph¶i cã mét ph­¬ng thuèc trÞ bÖnh h÷ng hê, mª muéi cña quÇn chóng vµ bÖnh xa rêi quÇn chóng cña ng­êi lµm c¸ch m¹ng III. Tæng kÕt Qua truyÖn ng¾n Thuèc, nhµ v¨n Lç TÊn ®· ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò g×??- ND : Sù u mª, m«ng muéi cña quÇn chóng vµ bi kÞch kh«ng ®­îc hiÓu, kh«ng ®­îc ñng hé cña ng­êi c¸ch m¹ng tiªn phong. Nªu lªn c©u hái nhøc nhèi ph¶i t×m ®­îc ph­¬ng thuèc nµo ®ã ®Ó ch÷a bÖnh u mª cña d©n téc NhËn xÐt cña em vÒ bót ph¸p nghÖ thuËt cña nhµ v¨n qua truyÖn ng¾n nµy?- NT : Cèt truyÖn ®¬n gi¶n, vµi ba c¶nh, vµi ba nh©n vËt nh­ng cã søc gîi IV. LuyÖn tËp ý nghÜa cña c¸c chi tiÕt: nghÜa ®Þa ng­êi chÕt chÐm bªn tr¸i, nghÜa ®Þa ng­êi chÕt nghÌo, chÕt bÖnh bªn ph¶i, chia c¾t bëi mét con ®­êng mßnBµi tËp 1? Con ®­êng lµ mét h×nh ¶nh Lç TÊn hay ®Ò cËp. Con ®­êng mßn lµ biÓu t­îng cña tËp qu¸n xÊu ®· trë thµnh thãi quen, trë thµnh suy nghÜ ®­¬ng nhiªn. Con ®­êng mßn chia c¾t nghÜa ®Þa cña ng­êi chÕt chÐm (ng­êi c¸ch m¹ng vµ kÎ ph¶n nghÞch) vµ ng­êi chÕt bÖnh. Cuèi truyÖn, ph¶i tr¶i qua mét thêi gian gi¸c ngé, hai bµ mÑ míi b­íc qua con ®­êng mßn ®Ó ®Õn víi nhauBµi tËp 2 C©u hái cña bµ mÑ tr­íc vßng hoa trªn nÊm mé cña ng­êi tö tï “thÕ nµy lµ thÕ nµo?” cã ý nghÜa g×?? C©u hái cña bµ mÑ ng­êi c¸ch m¹ng H¹ Du: ThÕ nµy lµ thÕ nµo? ThÓ hiÖn sù ng¬ ng¸c tr­íc vßng hoa trªn mé con nh­ng còng nãi lªn mét niÒm tin ®ang le lãi trong t©m hån ng­êi mÑ ®au khæ: §· cã ng­êi hiÓu vµ tiÕp b­íc sù nghiÖp cña con m×nh