Bài giảng Ngữ văn - Tiết 101: Ôn tập văn nghị luận

Tiết 101:ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬNTiết 101 : Ôn tập văn nghị luận I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :* Thảo luận nhóm : GV chia lớp làm 4 nhóm Nhóm 1 : VB – Tinh thần yêu nước của nhân dân ta Nhóm 2 : VB – Sự giàu đẹp của Tiếng Việt . Nhóm 3 : VB – Đức tính giản dị của Bác Hồ. Nhóm 4: VB – Ý nghĩa văn chương . * Thời gian : Thảo luận trong 2 phút - Từng nhóm cử đại diện trình bày kết quả .Kể tên các VB nghị luận đã học trong chương trình ngữ văn 7 ?Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận điểm chínhPhương pháp lập luận Tên bài Tác giả Đề tài NLuận Luận điểm chính PP lập luận Ý nghĩa văn chươngTinh thần yêu nước của nhân dân taHồ Chí MinhTinh thần yêu nước của nhân dân taDân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của taChứng minhSự giàu đẹp của tiếng ViệtĐặng Thai MaiSự giàu đẹp của Tiếng ViệtTiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hayChứng minh kết hợp giải thíchĐức tính giản dị của Bác HồPhạm Văn ĐồngĐức tính giản dị của Bác HồSự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị với đời sống bình thường vô cùng giản dị của Bác : giản dị trong sinh hoạt , trong cách nói và viếtCM (kết hợp GT và bình luận)Hoài ThanhÝ nghĩa của văn chương với ĐS của con người Nguồn gốc của văn chương là ở sự thương người. Văn chương hình dung , sáng tạo ra sự sống và bồi đắp tình cảm của con người.Giải thích (kết hợp bình luận )Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận điểm chínhPhương pháp lập luận 2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận đã học ?GV tổ chức cho HS thi “ Ai nhanh hơn” sẽ được điểm thưởng .– Thể lệ : trong vòng một phút nhắc lại được đúng những nét đặc sắc của một TP nghị luận đã học , người sau không trả lời trùng lặp ý người trước .2. Đặc điểm nghệ thuật của các bài văn nghị luận.Tên bàiĐặc sắc nghệ thuậtTinh thần yêu nước của nhân dân ta.- Bố cục chặt chẽ, mạch lạc- Dẫn chứng toàn diện, chọn lọc, tiêu biểu và sắp xếp theo trình tự thời gian lịch sử, rất khoa học, hợp lýSự giàu đẹp của Tiếng Việt- Kết hợp chứng minh với giải thích ngắn gọn.Luận cứ và luận chứng xác đáng toàn diện phong phú và chặt chẽ. Đức tính giản dị của Bác Hồ-Kết hợp chứng minh với giải thích bình luận ngắn gọn-Dẫn chứng cụ thể, toàn diện, đầy sức thuyết phục.-Lời văn giản dị tràn đầy nhiệt tình, cảm xúc.Ý nghĩa văn chương-Kết hợp giải thích với bình luận ngắn gọn.-Trình bày vấn đề phức tạp một cách dung dị, dễ hiểu.-Lời văn giàu cảm xúc, hình ảnh.Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận điểm chínhPhương pháp lập luận 2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận đã học ?3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự ?Đọc thầm đoạn thơ và các đoạn văn sau và trả lời câu hỏi :- Về nội dung chúng có điểm gì giống nhau ? Về cách thức thức biểu đạt chúng có gì khác nhau ? Phân tích chỉ rõ những điểm khác nhau đó ? Có một lần các cháu thiếu nhi đến thăm Bác. Chú bảo vệ bảo Bác rất bận, không thể tiếpcác cháu được. Bác biết chuyện liền ra đón các cháu vào. Bác trò chuyện vui vẻ, dặn dò các cháu chăm ngoan, học giỏi, biết vâng lời ông bà cha mẹ, thầy cô... Khi các cháu ra về, Bác tiễn đến tận ngõ. Xe từ từ lăn bánh, ngoái lại nhìn các cháu vẫn còn thấy một cụ già hiền từ đứng nhìn theo và vẫy chào tạm biệt. (Chuyện đời thường của Bác Hồ)Phương thức biểu đạt: Tự sự.Căn cứ xác định: Đoạn văn đã kể lại câu chuyện các cháu thiếu nhi đến thăm Bác Hồ. “ Đêm qua em mơ gặp Bác Hồ, râu Bác dài, tóc Bác bạc phơ...”. Trước mắt tôi hiện lên hình ảnh Bác thật hiền từ như mộtông Bụt vậy. Nhưng Bác không mặc áo dài thụng, tay chống gậy trúc mà là bộ quần áo kaki đã bạc màu, miệng tươi cười , tay cầm đĩa kẹo để chia cho các cháu thiếu nhi. Hôm qua tôi đượcđiểm mười, nên tôi cũng được Bác chia kẹo. Tôi háo hức mong chờ đến lượt mình. Chao ôi, ánh mắt Bác nhìn tôi mới thật trìu mến và ấm áp làm sao! Tôi ngỡ như ông ngoại đang nhìn tôi vậy. Ôi! Không lẽ đây lại là một giấc mơ sao? Một giấc mơ kỳ diệu mà tôi ước nó sẽ không kết thúc. (Bài làm của học sinh)Phương thức biểu đạt: Biểu cảmCăn cứ xác định: Đoạn văn bộc lộ tình cảm, cảm xúc với Bác Hồ kính yêu.Anh đội viên mơ màngNhư nằm trong giấc mộngBóng Bác cao lồng lộngẤm hơn ngọn lửa hồng.... ( Minh Huệ )Anh đội viên thức dậyThấy trời khuya lắm rồiMà sao Bác vẫn ngồiĐêm nay Bác không ngủ.....Đêm nay Bác không ngủ - Đoạn thơ tự sự kể về việc anh đội viên chứng kiến việc làm của Bác vào một đêm không ngủ . Anh bày tỏ sự kính trọng , ngưỡng mộ Bác .- Đoạn thơ có nhịp điệu tha thiết và cách gieo vần linh hoạt “ ... Con người của Bác , đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết : bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống . Bữa cơm chỉ có vài ba món rất giản đơn , lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột cơm ,ăn xong cái bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất . Ở việc làm nhỏ đó , chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con người và kính trọng như thế nào người phục vụ....Giản dị trong đời sống ,trong quan hệ với mọi người , trong tác phong , Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được , nhớ được và làm được... Trích “ Đức tính giản dị của Bác Hồ” – Phạm Văn Đồng * Luận điểm : - Bác giản dị trong đời sống . - Bác giản dị trong cách nói và cách viết.* Luận cứ : đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết : bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống . - Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được , nhớ được và làm được...TTThể loạiYếu tố chủ yếuTên bài ví dụ3.. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự1 Tự sự (truyện ký)-Cốt truyện-Nhân vật-Nhân vật kể chuyện Dế mèn phiêu lưu ký Cuộc chia tay của những con búp bê Cô Tô , 2Trữ tình (thơ, tùy bút trữ tình)- Tâm trạng, cảm xúc.- Hình ảnh,vần , nhịp , nhân vật trữ tình. Ca dao dân ca trữ tình. Cảnh khuya , Một thứ quà của lúa non : Cốm , Mùa xuân của tôi Đêm nay Bác không ngủ ...3Nghị luận - Luận đề - Luận điểm - Luận cứ - Luận chứng- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.- Sự giàu đẹp của Tiếng Việt.- Đức tính giản dị của Bác Hồ-Ý nghĩa văn chương.Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận điểm chínhPhương pháp lập luận 2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận đã học ?3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự ?* Những câu tục ngữ trong bài 18 ,19 có phải là văn bản nghị luận đặc biệt không ? Vì sao ?II. Ghi nhớ SGK /67III . Hướng dẫn về nhà : - Chọn một câu tục ngữ trong bài 19 rồi lập dàn bài cho bài văn chứng minh câu đó ?Xin chào tạm biệtxin chào tạm biệt