Bài giảng Nguồn hiđrôcacbon thiên nhiên (tiếp)

Nguån hi®r«cacbon thiªn nhiªnDÇu má viÖt nam ThÒm lôc ®Þa ViÖt Nam , réng 1,3 triÖu km2, ®· ®­îc chia thµnh hµng ngµn tr¨m l« ,mçi l« hµng ngh×n km2 ®Ó t×m kiÕm ,th¨m dß dÇu khÝ N¨m 1986 ,ngän löa _tÝn hiÖu cã dÇu ®Çu tiªn _ bïng ch¸y trªn dµn khoan má B¹ch Hæ.TÝnh ®Õn nay , ba má ®· x¸c ®Þnh cã dÇu lµ B¹ch Hæ,§¹i Hïng. Ở Việt Nam, dầu khí đã được phát hiện vào ngày 26/6/1986, tấn dầu đầu tiên đã khai thác được từ mỏ dầu Bạch Hổ. Tiếp theo nhiều mỏ dầu khí ở thềm lục địa phía Nam, đã đi vào khai thác như  mỏ Đại Hùng, mỏ Rồng, mỏ Rạng Đông các mỏ khí như  Lan Tây Lan Đỏ Ngày 19-01-2006, Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam  ra văn bản số 41-KL/TW Kết luận của Bộ Chính trị về Chiến lược phát triển ngành Dầu khí Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2025.  Ngày 9-3-2006, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển ngành Dầu khí Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2025.  Ngành Dầu khí Việt Nam bước sang một thời kỳ lịch sử mới. Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam tập trung triển khai mạnh mẽ, đồng bộ hoạt động dầu khí trong tất cả các lĩnh vực cũng như kinh doanh đa ngành để xứng đáng là tập đoàn kinh tế mạnh của Việt Nam, tiến tới là tập đoàn dầu khí hàng đầu của khu vực. 2.TiÒm n¨ng dÇu khÝ ViÖt Nam N¨m 1994 ®· ®­a con sè cã thùc vÒ tr÷ l­îng dÇu vµ khÝ quy ®æi cña c¸c n­íc vïng T©y Th¸i B×nh D­¬ng th× ViÖt Nam ®øng hµng thø 6, sau c¸c n­íc Malaixia, In®«nªxia,¤xtr©ylia, Brun©y vµ Singapo,Th¸i Lan vµ c¸c n­íc kh¸c Theo Petrovietnam, tiềm năng khí của Việt Nam có thể đạt 2.200 tỉ m3 Trong 10 bể trầm tích đã được phát hiện, có 4 bể xác định chứa dầu khí bao gồm bể sông Hồng, Cửu Long, Nam Côn Sơn, Malaysia -thổ Chu. Theo dự báo của tập đoàn dầu khí Bp-statoil riêng bể trầm tích Nam Côn Sơn có trữ lượng 500 tỉ m3 §ến hết tháng 9, PVEP đã hoàn thành kế hoạch khai thác của cả năm 2004 là 4,7 triệu tấn dầu và 3 tỷ m3 khí.Dự kiến, sản lượng khai thác cả năm có thể đạt 8,6 triệu tấn quy đổi (trong đó dầu là 5,6 triệu tấn). Đây là con số thực sự có ý nghĩa, nếu biết rằng sự tăng trưởng vững chắc về sản lượng khai thác kể trên là kết quả của một quá trình bền bỉ tìm kiếm thăm dò (TKTD), gia tăng trữ lượng của các mỏ dầu mới phát hiện, bổ sung kịp thời trữ lượng các mỏ đang bị sụt giảmDÇu khÝ ViÖt Nam, c¨n cø vµo kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, dù kiÕn tr÷ l­îng tiÒm n¨ng cã thÓ tõ 5 ®Õn 6 tØ tÊnTrong năm 2005, Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) đã gia tăng được trữ lượng dầu quy đổi ở mức khá cao với 40,6 triệu tấn. Với con số này, tổng trữ dầu quy đổi giai đoạn 2001 - 2005 đã đạt mức 150 triệu tấn.Ngành công nghiệp đã thống nhất kế hoạch từ năm 2006 đến 2010 gia tăng trữ lượng xác minh hàng năm khoảng 30 - 35 triệu tấn dầu quy đổi, đáp ứng khoảng 30% - 35% nhu cầu xăng dầu và 20% - 30% nhu cầu chất dẻo, sản lượng khai thác dầu thô khoảng 19 - 20 triệu tấn, khai thác khí khoảng 11 tỷ m33. §Æc ®iÓm cña dÇu th« ViÖt Nam vµ kh¶ n¨ng chÕ biÕn a)DÇu th« ViÖt Nam thuéc hä dÇu parafinic Trong dÇu §¹i Hïng cã 17,8% parafin, cßn dÇu B¹ch Hæ cã tíi 29% parafin§iÓm ®«ng ®Æc cña dÇu §¹i Hïng lµ 27oC, cßn cña dÇu B¹ch Hæ lµ 33oCDÇu má ViÖt Nam cßn cã gi¸ trÞ trong viÖc s¶n xuÊt dÇu nhên , s¸p, c¸c ho¸ chÊt h÷u c¬ phôc vô cho nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp, hµng tiªu dïngDÇu th« cña ViÖt Nam cã gi¸ trÞ cao, khi ch­ng cÊt cho phÐp thu nhËn tØ lÖ s¶n phÈm nhÑ (tr¾ng) 50-60 phÇn tr¨m;cã thÓ dïng cho s¶n xuÊt c¸c lo¹i x¨ng, nhiªn liÖu ph¶n lùc, dÇu ho¶,diesel,FOKhi chÕ biÕn, dÇu th« cña ViÖt Nam cã thÓ phèi trén víi dÇu th« kh¸c, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tÝnhchÊt cña nãb) DÇu th« ViÖt Nam thuéc lo¹i dÇu nhÑ võa ph¶iNgười ta phân loại dầu thô thành loại ngọt, nhẹ và loại chua, nặng. Dầu thô loại ngọt, nhẹ dễ lọc hơn, chi phí thấp hơn, hiện nay đang cạn kiệt dần. Còn dầu thô loại chua, nặng thì trữ lượng còn nhiều, do việc lọc khó hơn và tốn kém hơn. Nhiều nhà máy lọc dầu trên thế giới hiện chưa đủ khả năng xử lý dầu thô loại chua, nặngTØ khèi cña dÇu th« ViÖt Nam n»m trong kho¶ng 0,830 - 0,850.DÇu cµng nhÑ, tæng hiÖu suÊt c¸c s¶n phÈm tr¾ng cµng cao vµ dÇu cµng cã gi¸ trÞ. DÇu th« ViÖt Nam cho tæng hiÖu suÊt c¸c s¶n phÈm tr¾ng trong kho¶ng 50 - 60%c) DÇu th« ViÖt Nam thuéc lo¹i dÇu s¹ch Chøa rÊt Ýt c¸c hîp chÊt chøa l­u huúnh, nit¬, kim lo¹i nÆng, chøa Ýt nhùa vµ atphan.C¸c chÊt bÈn sÏ ®Çu ®éc xóa t¸c, g©y c¶n trë cho qu¸ tr×nh chÕ biÕn vµ lµm bÈn c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn, g©y « nhiÔm m«i tr­êng Chøa rÊt Ýt l­u huúnh (0,03 - 0,08%, tiªu chuÈn dÇu s¹ch lµ 0,5%). Hµm l­îng nit¬ kho¶ng 0,03 - 0,04%, hµm l­îng vana®i kho¶ng 0,09 ppm - 0,15 ppm, hµm l­îng niken kho¶ng 2,54 - 2,64 ppm Do chøa rÊt Ýt chÊt bÈn nh­ vËy, nªn dÇu th« ViÖt Nam thuéc lo¹i dÇu cã gi¸ trÞ cao trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, dÇu th« ViÖt Nam cã Ýt nhùa vµ atphan nªn kh«ng thÓ sö dông ®Ó s¶n xuÊt nhùa ®­êng hoÆc than cèc cã chÊt l­îng ®­îc Tæng hîp nhiªn liÖu láng Nhiªn liÖu tæng hîp cã thÓ thu ®­îc b»ng c¸ch hi®r« ho¸ than ®¸ vµ nh÷ng phÇn cßn l¹i cña dÇu má còng nh­ khö cacbon oxit. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ph¸t triÓn víi nh÷ng n­íc kh«ng cã dÇu má mµ l¹i giµu vÒ than ®¸ Quy trình sinh hoá lỏng, hay còn gọi là nhiệt phân, bao gồm việc đốt nóng nguyên liệu thực vật mà không có không khí tới khoảng 5000C. Quy trình này sẽ sản sinh ra một lớp chất lỏng dầu đặc chứa các hạt rắn của than cốc, được gọi là chất biosyncrudeSau đó, chất biosyncrude được làm bay hơi bằng cách cho chúng tiếp xúc với một dòng khí oxy, trước khi bị nung nóng ở áp suất cao tới mức nhiệt khoảng 14000C. Còn được gọi là quy trình khí hoá, quy trình này chuyển hoá chất biosyncrude lỏng thành một hỗn hợp gồm cácbon một ôxit và hyđrô, được gọi là hỗn hợp syngas.Sau khi loại bỏ các tạp chất khỏi hỗn hợp syngas, chúng được chuyển hoá thành một loạt các hoá chất và nhiên liệu, gồm metanola, hyđrô và một dạng tổng hợp của dầu điêzenCác nhà khoa học đã phát triển công nghệ tới giai đoạn này tương đối hoàn chỉnh, vì chất syngas được triết suất từ than và khí tự nhiên đã được sử dụng để sản xuất nhiên liệu lỏng TTCT - Ngày 15-12-2006 vừa qua, không lực Hoa Kỳ thông báo đã hoàn tất chuyến bay thử nghiệm của máy bay B-52 với tám động cơ sử dụng loại nhiên liệu mới: hỗn hợp nhiên liệu tổng hợp theo phương pháp Fischer-Tropsch (FT fuel). 1) S¶n xuÊt nhiªn liÖu b»ng c¸ch hi®r« ho¸ ph©n huû than ®¸ Lµ ph­¬ng ph¸p quý gi¸ kh«ng chØ dõng ë møc ®é nghiªn cøu ph¶n øng ho¸ häc c¬ b¶n mµ cßn t¹o ra kÜ thuËt míi vÒ ¸p suÊt cao. N¨m 1924, ng­êi ta ®· tæng hîp ®­îc x¨ng tõ nhùa b¸n cèc cña than bïn b»ng c¸ch hi®r« ho¸ cã xóc t¸c molip®en ë 450oC vµ 200 atm. Qóa tr×nh hi®r« ho¸ diÔn ra theo hai giai ®o¹n : B¾t ®Çu ng­êi ta nghiÒn than hay nhùa víi dÇu nÆng thµnh hçn hîp ®Æc s¸nh, sau ®ã hi®r« ho¸ ë nhiÖt ®é 450oC d­íi ¸p suÊt tõ 200 – 700 atm víi s¾t oxit lµm xóc t¸c ë nhiÖt ®é gÇn 400oC vµ ¸p suÊt 200 – 300 atm NÕu dïng 3,6 tÊn than ng­êi ta thu ®­îc 0,8 tÊn x¨ng (tèt) vµ nhiªn liÖu ®iezen cïng víi 0,2 tÊn khÝ ®èt. 2) S¶n xuÊt nhiªn liÖu b»ng c¸ch khö ho¸ khÝ than ­ít (ph­¬ng ph¸p Fri-Trop) : KhÝ than ­ít lµ hçn hîp cacbon monooxit vµ hi®ro ®­îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch cho t¸c dông cña h¬i n­¬cd lªn thgan cèc ë nhiÖt ®é cao : C + H2O to CO + H2 N¨m 1902, Xabati nhËn thÊy r»ng cacbon oxit cã thÓ biÕn thµnh metan b»ng c¸ch hi®ro ho¸ cã xóc t¸c ë nhiÖt ®é cao : CO + 3H2 Ni CH4 + H2O N¨m 1923, Fis¬ vµ céng sù ®· cho khÝ than ­ít qua xóc t¸c s¾t oxit hoÆc coban thu d­îc mét hçn hîp hi®riocacbon gåm chñ yÕu lµ n-paraffin. Qu¸ tr×nh cã thÓ thùc hiÖn d­íi ¸p suÊt b×nh th­êng (hoÆc kho¶ng 10- 15 atm), ë nhiÖt ®é kho¶ng 200oC. Do thµnh phÇn chñ yÕu lµ n – paraffin tõ C5 - C6 vµ C13 – C17 nªn x¨ng thu ®­îc cã chØ sè octan thÊp, vµo kho¶ng 40. Do ®ã cÇn ph¶i tiÕn hµnh refoming tiÕp theo vµ thªm ch× tetratyl ®Ó t¨ng chØ sè octan míi dïng ®­îc : CO + 2H2 CH2 + H2O 2500oC Gèc metyl sÏ ®­îc polime ho¸ trªn xóc t¸c coban. Khi dïng xóc t¸c s¾t vµ ë d­íi ¸p suÊt 10 atm th× thu ®­îc c¸c s¶n phÈm phô lµ hîp chÊt chøa oxi. VÒ chÊt l­îng sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c«ng nghÖ dÇu má. nh÷ng ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng sèng DÇu vµ khÝ ®èt trong t×nh tr¹ng hiÖn nay ®ang t¹o ra c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng : * Khai th¸c thÒm lôc ®Þa g©y ra lón ®Êt, « nhiÔmDÇu víi ®Êt, kh«ng khÝ, n­íc. Khai th¸c trªn biÓn g©y« nhiÔm biÓn(kho¶ng 50% l­îng dÇu« nhiÔm trªn biÓnG©y ra lµ do khai th¸c trªn biÓn) * ChÕ biÕn dÇu g©y « nhiÔm dÇu vµ kim lo¹i nÆngKÓ c¶ kim lo¹i phãng x¹ * §èt dÇu khÝ t¹o ra c¸c chÊt th¶u khÝ SO2 vµ CO2 T¹i ®¶o B¹ch Long VÜ, khu vùc ®Çu tiªn cña miÒn B¾c bÞ ¶nh h­ëng cña dÇu ®· xuÊt hiÖn trªn biÓn c¸ch ®©y mét tuÇn. §Õn ngµy 18/4 l­îng dÇu thu gom ®­îc lµ 20 tÊn T¹i c¸c tØnh miÒn Trung sau khi dÇu trµn t¸i xuÊt hiÖn UBND c¸c tØnh ®· huy ®éng lùc l­îng tiÕp tôc thu gom dÇu tr«i d¹t vµo bê khoang 147 tÊn Sù cè trµn dÇu cã thÓ ph¸t sinh tõ nhiÒu nguyªn nh©n nh­: do ho¹t ®éng th¨m dß, khai th¸c vµ vËn chuyÓn dÇu khÝ, vµ cã thÓ lµ hËu qu¶ cña c¸ca ho¹t ®éng kiÕn t¹o ®Þa chÊt lµm cho c¸c vØa dÇu khai th¸c cò vµ míi g©y trµn dÇu Trªn ®©y lµ mét sè th«ng tin vÒ DÇu má ViÖt Nam mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña mäi ng­êi THE END tr­êng ®¹i häc hång ®øc  Khoa: Khoa häc tù nhiªn Líp : §HSP Lý–Ho¸ K10 M«n : Ho¸ h÷u c¬ Nhãm thùc hiÖn : Tæ 2 