Bài giảng Quy trình kĩ thuật sản xuất rau, quả an toàn

 Quy trình kĩ thuật sản xuất rau, quả an toànNhư thế nào thì được gọi là rau an tồnRau an tồn là rau đáp ứng được các tiêu chuẩn sau ở mức cho phép1. dư lượng thuốc bảo vệ thực vật2. tồn dư hàm lượng nitrat trong rau3. hàm lượng kim loại nặng: hg, Pb4. độc tố do vi sinh vật cĩ trong rau gây ra: khuẩn Samonela, Coliform 5. vi sinh vật tồn tại trên rauNguyên nhân nào gây nên tình trạng rau bị ô nhiễm Kim lọai nặng thường có sẵn trong đất, trong nước tưới, trong không khí (đôi khi do sử dụng phân bón lá, thuốc BVTV có gốc kim lọai). Vi sinh vật gây bệnh thường do dùng phân hữu cơ chưa đưôc xử lý đúng cách hoặc ở nước thải. Nitrat chủ yếu do việc bón đạm dư thừa hay bón cận ngày thu họach nhất là với rau ăn lá và củ. Dư lượng thuốc BVTV tất nhiên do việc sử dụng thuốc tùy tiện (đặc biệt không tôn trọng thời gian cách ly).Kẻ phun, kẻ thu hoach, viêc ai người ấy làmSau khi thu hoạch về, rau cịn được “tắm” bằng nướcao tùTập kết rau ra phốNgười tiêu dùng sao biết được đâu là rau sach, rau bẩn. Nước cống sinh hoạt cũng dùng đểtưới rauPhân hữu cơ ủ ngay tại máng nước tướiĐIỀU KIỆN ĐĂNG KÝ SẢN XUẤT RAU AN TÒAN Điều kiện tự nhiên cho phép (đất nước không bị ô nhiễm).Con người đủ trình độ nhận thức & tổ chức sản xuất rau an tòan Có quy trình kỹ thuật sản xuất RAT.Cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận.	CÁC GIẢI PHÁP SẢN XUẤT RAU AN TÒANKIỂU CANH TÁC?Rau hữu cơ trồng nhà kínhRau thủy canhRau trồng đất sạchRau trồng nhà lướiKIỂU CANH TÁC?Trồng thông thườngDùng màng phủ đấtDùng lưới chắn côn trùng Dùng lưới che mưa nắngRAU AN TÒAN KHÔNG LỆ THUỘC Ở KIỂU CANH TÁC VÌ THẾ TRƯỚC KHI CHỌN KIỂU CANH TÁC CẦN XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỐNG SÂU, CHỐNG BỆNH, CHỐNG MƯA NẮNG.., VÀ NÊN CÂN NHẮC VẤN ĐỀ KINH TẾ.SẢN XUẤT HIỆN NAY PHỔ BIẾN CANH TÁC THEO KIỂU TRUYỀN THỐNG, VẬY CẦN QUAN TÂM NHỮNG GÌ? CHỌN KIỂU CANH TÁC NÀO PHÙ HỢP CHO SẢN XUẤT RAU AN TÒAN ĐẤT TRỒNG 	Không trồng rau trên các đất được xác định là khong nhiễm hoá chất độc, kim loại nặng vượt mức cho phép - nhất là với các rau ăn lá; tốt nhất trồng rau xa các nhà máy và các khu công nghiệp có độ ô nhiễm cao. Không nên gieo trồng nhiều vụ rau cùng loại trên một chân đất vì có thể là nguồn tích lũy dịch hại. NƯỚC TƯỚI 	Nước tưới cho rau phải đảm bảo chất lượng yêu cầu. Không dùng nước thải ở các khu công nghiệp, dân cư, chuồng trại chăn nuôi để sản xuất và tưới cho rau.. PHÂN BÓN Bón phân cân đối hợp lý, không nên sử dụng quá nhiều đạm cho rau tạo điều kiện cho sâu bệnh hại phát sinh nhiều và rau cũng khó bảo quản.Phân hữu cơ cần được chế biến đúng kỹ thuật trước khi sử dụng. Không dùng các loại phân hữu cơ chưa được sử lý hoặc dùng nước phân chuồng tươi để tưới bón cho rau.. SỬ DỤNG THUỐC TRỪ DỊCH HẠI Tuyệt đối không được sử dụng các thuốc không có trong danh mục nhà nước cho phép, thuốc quá hạn, thuốc không có nhãn và phải đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng,THUỐC BVTV & RAU AN TÒAN	NGÀY NAY THUỐC BVTV TRỞ THÀNH VŨ KHÍ KHÔNG THỂ THIẾU TRONG VIỆC PHÒNG TRỪ CÁC DỊCH HẠI CÂY TRỒNG, SONG ĐỂ SỬ DỤNG THUỐC AN TÒAN VÀ HIỆU QUẢ CẦN CÓ NHỮNG HIỂU BIẾT TỐI THIỂU NÀO? TRƯỚC HẾT CẦN HIỂU THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT LÀ GÌ ?	Bất kỳ một chất hoặc hợp chất có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp được sử dụng nhằm tiêu diệt, xua đuổi hoặc gây các tổn hại khác cho sinh vật gây hại đều được gọi là thuốc Bảo vệ Thực vật; ở ta thuốc điều hoà tăng trưởng cây trồng cũng thuộc nhóm thuốc BVTV. CÁC NHÓM DỊCH HẠI CÂY TRỒNG CHÍNH?Côn trùngBệnhCỏ dạiChuộtTuyến trùngOác...CÁC NHÓM THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT(phân theo tác động của thuốc với dịch hại )Thuốc trừ sâuThuốc trừ bệnhThuốc trừ cỏThuốc trừ tuyến trùngThuốc trừ chuộtThuốc trừ ốcThuốc trừ nhệnThuốc điều hịa sinh trưởngCÁC NHÓM THUỐC HOÁ HỌC TRỪ SÂU Nhóm thuốc Chlore (Cl) hữu cơ Nhóm thuốc Lân (P) hữu cơ Nhóm Carbamat (dẫn xuất từ acid carbamic, có chứa C,H,O,NH)Nhóm Cúc tổng hợp (Pyrethroit)Những nhóm gốc thuốc khác THUỐC TRỪ SÂU SINH HỌC, THẢO MỘC - Thuốc vi khuẩn: chế phẩm trừ sâu sản xuất từ các VSV (như BT).Thuốc NPV: chế phẩm trừ sâu sản xuất từ siêu vi trùng.Thuốc nấm: chế phẩm trừ sâu sản xuất từ nấm (Beauveria, Metarhizium)Nhóm điều hòa sinh trưởng (chống lột da, Phermon..)Nhóm khác: xua đuổi, dẫn dụ..Thuốc thảo mộc: sản xuất từ các cây có tính độc với sâu (Neem, Nicotine, Deris..)CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA THUỐC TRỪ SÂU ĐẾN CÔN TRÙNG Vị độc: thuốc diệt côn trùng chỉ khi thuốc qua đường miệng.Xông hơi: thuốc diệt côn trùng khi tác động qua đường hô hấp.Tiếp xúc: thuốc chỉ cần ngấm qua da có thể diệt côn trùng. Ngoài ra còn có một số thuốc có tính xua đuổi, dẫn dụ hoặc gây ngán ăn đối với côn trùngHIỆN TƯỢNG KHÁNG THUỐCLà khả năng của dịch hại ngày càng chịu đựng được lượng thuốc lớn hơn do việc sử dụng nhiều lần một loại thuốc Nguyên nhân hiện tượng kháng thuốc do dùng liên tục nhiều lần một lọai thuốc, sử dụng không theo nguyên tắc 4 đúng (nồng độ quá thấp hoặc quá cao..)DƯ LƯỢNG THUỐC BVTV TRONG NÔNG SẢN 	Là hoạt chất thuốc có độc tính còn lưu lại trong nông sản sau khi phun thuốc BVTV. Hiện nay yếu tố này là chủ yếu làm rau không an tòan. Nguyên nhân chính làm dư lượng thuốc trừ sâu trong nông sản cao hơn mức cho phép là do người sản xuất không tuân thủ thời gian cách ly như quy định. NGỘ ĐỘC THUỐC 	Từ việc sử dụng thuốc không đúng gây nên gây ngộ độc với người sử dụng thuốc và người ăn nông phẩm. Có 2 dạng ngộ độc:Ngộ độc cấp tính: thuốc xâm nhập vào cơ thể gây nhiễm độc tức thời biểu hiện bằng những triệu chứng đặc trưngNgộ độc mãn tính: thuốc xâm nhập vào cơ thể thuốc sẽ tích lũy trong cơ thể đến một lúc nào đó cơ thể sẽ suy yếu, có những bộ phận trong cơ thể bị tổn thương do tác động của thuốc.	ĐỂ AN TÒAN VÀ HIỆU QUẢ CAO TRONG VIỆC SỬ DỤNG CẦN QUAN TÂM VẤN ĐỀ GÌ?ĐÚNG LIỀU LƯỢNGĐÚNG CÁCHĐÚNG THUỐCĐÚNG LÚC1	QUAN TRỌNG LÀ PHẢI SỬ DỤNG THUỐC THEO NGUYÊN TẮC 4 ĐÚNG11. THẾ NÀO LÀ ĐÚNG THUỐC 2. THẾ NÀO LÀ ĐÚNG LÚC?1	Phun ở giai đoạn sâu tuổi 1-3	Phun ở giai đoạn cây mới chớm bệnhVỚI CÔN TRÙNGVỚI BỆNH1	Ví dụ để trừ bệnh sương mai cho 1000m2 cà chua cần: LƯỢNG THUỐC Folpan 50 SC : 	 0,15 -0,2 lít 	LƯỢNG NƯỚC:	30 lít (4 bình x 8 lít)NỒNG ĐỘ PHA:	( 10 cc thuốc/bình 8L) 3. THẾ NÀO LÀ ĐÚNG LIỀU LƯỢNGLƯỢNG NƯỚC KHÔNG ĐỦA: Nước thuốc đủ, phân tán đều: hiệu quả phòng trừ caoB: Nước thuốc ít, phân tán không đều: hiệu quả phòng trừ trung bìnhC: Nước thuốc rất ít, phân tán không đều: hiệu quả phòng trừ thấp, dịch hại không chết. 4. THẾ NÀO LÀ ĐÚNG CÁCH?Dùng xử lý đất (rải)Để phun xịtBẢO VỆ ĐỘNG VẬT CÓ ÍCH Chỉ dùng thuốc khi thật cần thiết để bảo vệ các thiên địch của sâu hại (ong ký sinh, nhện ăn thịt, bọ ruà...), nên sử dụng các thuốc đặc trị nếu có để trừ dịch hại. Ếch, nhái, kỳ nhông, chim... là những động vật ăn sâu bọ giúp giữ cân bằng hệ sinh thái đồng ruộng cũng cần được bảo vệ.Muốn sản xuất rau an tòan cần có quy trình kỹ thuật phù hợp với điều kiện sản xuất và tập quán địa phương. Khác với quy trình sản xuất công nghiệp, quy trình sản xuất nông nghiệp phụ thuộc nhiều yếu tố sinh thái môi trường và dịch hại, vì thế khó có quy trình sản xuất nào phù hợp cho tất cả các điều kiện sinh cảnh khác nhau.Hãy giúp người sản xuất tự mình xây dựng và quản lý quy trình sản xuất của mình. HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG QUY TRÌNH SẢN XUẤT RAU AN TÒAN 	NỘI DUNG XÂY DỰNG QUY TRÌNH SẢN XUẤT RAU AN TÒANBƯỚC 1: CHUẨN BỊ ĐẤT Chuẩn bị đất: chọn chân đất, xử lý đất (phơi ruộng, bón vôi hoặc thuốc sát trùng)...Lên liếp: kích thước (dài, rộng, cao) mùa khô, mùa mưa. Giống: tên giống, xử lý giống Mật độ trồng (1000 m2): 	1. Liếp ươm: lượng giống, tuổi cây con 	2. Ruộng trồng: mật độ khỏang cách: mùa mưa, mùa khô	Biện pháp khác: sử dụng màng pgủ nilon, nhà lưới..BƯỚC 2: KỸ THUẬT BÓN PHÂN CHĂM SÓC BÓN PHÂN:Vườn ươm (100 m2): Phân bón và cách bón.Ruộng trồng (1000 m2): Tổng số phân bón các lọai Chia ra: lót, thúc các đợt CHĂM SÓC: Làm cỏ, vun gốcTưới nước: số lần tưới/ngàyTHU HỌACH: BƯỚC 2: PHÒNG TRỪ SÂU BỆNHDịch hại: Các lọai dịch hại phổ biến.Các dịch hại nguy hiểm khó trừ.Thời gian phát sinh các dịch hạiQuản lý dịch hại: Các biện pháp không hóa chất (non-chemical)Biện pháp sử dụng thuốc BVTV: chú trọng lọai thuốc dùng, thời gian dùng liên hệ với thời gian cách ly xem có phù hợp với rau an tòan. HÒAN CHỈNH QUY TRÌNH	Cán bộ kỹ thuật giúp nông dân giải quyết các vướng mắc trong quy trình sau đó giúp biên tập lại để đăng ký với cơ quan chức năng. chức năngTrân trọng cảm ơn!