Bài giảng Sinh học - Tạo giống động vật bằng công nghệ tế bào

TẠO GIỐNG ĐỘNG VẬT BẰNG CễNG NGHỆ TẾ BÀONếu bạn cú một con chú mang kiểu gien quý hiếmLàm thế nào cú thể tạo ra nhiều con chú cú kiểu gien y như con chú của bạn? Tụi sẽ hướng dẫn cho bạn 2 cỏchCông nghệ tế bào động vậtCấy truyền phụi Nhõn bản vụ tớnhCẤY TRUYỀN PHễIKhỏi niệm: Cấy truyền phụi là một kĩ thuật mà theo đú phụi được thu từ đường sinh dục cỏi (con cho phụi) và đươc cấy vào đường sinh dục của một con cỏi khỏc (con nhận phụi) mà ở đú quỏ trỡnh mang thai được hoàn thành.CẤY TRUYỀN PHễINguyờn tắc chung của phương phỏp: Dựa vào sự phỏt triển của phụi từ 1 tế bào ban đầu (hợp tử)Nhân nhanh giốngCải biến phẩm chất của giống Các giống đồng nhất về kiểu genCẤY TRUYỀNPHễICẤY TRUYỀN PHễI Tỏch phụi từ hai hay nhiều phần, sau đú sẽ phỏt triển thành một phụi riờng biệt. Cỏch này ỏp dụng đối với thỳ quý hiếmhoặc cỏc giống vật nuụi sinh sản chậm và ớt, vớ dụ như bũ. Phối hợp hai hay nhiều phụi thành một thể khảm Làm biến đổi cỏc thành phần trong TB của phụi khi mới phỏt triển theo hướng cú lợi cho con ngườiBước 1: chọn bũ cho phụiPhải ớt nhất 2 thỏng từ khi sinh lần cuối.Phải cú cấu trỳc và chức năng sinh sản bỡnh thường.Phải khỏe mạnh, thể trạng cơ thể tốt và tăng trọng.Bước 2: Chọn con nhận phụi:Bũ cũn ớt tuổi, cú cấu trỳc và chức năngsinh sả bỡnh thườngNú phải đẻ ớt nhất 2 thỏng trước đúPhải trưởng thành và cú kớch thước cơ thể đủ lớnNú phải khụng cú bệnh tật và tăng trọngBước 3: Gõy động dục hàng loạtBước 4: Gõy rụng trứng nhiều ở bũ cho phụi. Đõy là một quỏ trỡnh kớch thớch buồng trứng để tạo ra nhiều nang trứng rụng và rụng nhiều trứng hơn mức bỡnh thường. Cú nhiều kĩ thuật để kớch thớch tăng số nang trứng cú thể rụng ở bũ cỏiBước 5: Bũ nhận phụi động dục Bước 6: Phối giống bũ cho phụi với đực giống tốt. Bước 7: Thu phụi: Phụi được dội rửa từ tử cung của bũ cho phụi vào ngày thứ 6,7 hay 8 sau khi phối giống. Thu phụi được thực hiện bằng phương phỏp khụng phẫu thuật cú sử dụng catheter hai chiều,và phụi được tỏch ra khỏi dung dịch rửa bằng việc sử dụng cỏc phin lọc phụi.    Con cho phụi được phong bế thần kinh tủy sống để loại bỏ sự co búp của trực tràng trong lỳc thu phụi. Bước 8: cấy phụi cho bũ nhận Phụi được cấy cho con nhận mà con nhận đú động dục càng gần với thời gian động dục của bũ Cho phụi càng tốt. Sai lệch 24 giờ cú thể chấp nhận -Con nhận cần phải được sờ khỏm trước khi lấyphụi để kiểm tra xem nú cú thể vàng chứcnăng tốt khụng.    - Con nhận phải cú chức năng sinh dục bỡnh thường và tăng trọng trong thỏng trước khi cấy phụi thỡ cú thể đạt được tỷ lệ cú chửa tốt.       phụi cú thể được cấy bằng phương phỏp phẫu thuật hay khụng phẫu thuật. Bước 9, 10: Bũ cho phụi trở lại bỡnh thườngBũ nhận phụi cú chửaĐàn con mang tiềm năng di truyền tốt của bũ cho phụiNHÂN BẢN Vễ TÍNHKHáI NIệM:Nhân bản vô tính là hiện tượng chuyển nhân của một TB xôma vào một TB trứng đã mất nhân rồi kích thích phát triển thành phôi, từ đó làm phôi phát triển thành một cơ thể mới.Meù mang thaiMeù cho noaừn (TB trửựng)Meù cho gen(TB tuyeỏn vuự) Quy trình nhân bản vô tính cừu ĐôlyNhân từ TB tuyến vúPhôi sớmCừu ĐôlyBước 1:Lấy trứng củacừu cho TB chotrứng ra khỏi cơ thể Tỏch TB tuyến vỳ của cừu cho nhõnBước 2: Tỏch bỏ nhõn của trứng.Lấy nhõn từ TB tuyến vỳBước 3: Lấy nhõn củaTBtuyến vỳ đưavào TB trứng đó loại bỏnhõnBước 4: Nuụi trứng trong ống nghiệm tạophụi Bước 5: Cấyphụi vào tử cung con khỏc để phụi phỏt triển và sinh nở bỡnh thường Thành cụng này chứng tỏ, trong thực nghiệm, động vật cú vỳ cú thể được nhõn bản từ TB xụma, khụng cần cú sự tham gia của nhõn TB sinh dục, chỉ cần TB chất của một noón bào.NHÂN BẢN Vễ TÍNHDolly laứ 1 con cửứu caựi ủửụùc sinh ra = kú thuaọt nhaõn tửứ 1 TB trửụỷng thaứnh. Noự coự 3 baứ meù:Meù cho gen: Finn DorsettMeù mang thaiMeù cho noaừn: Blackface Một số thông tin bổ sung về cừu ĐôlyDolly ra ủụứi sau nhieàu naờm nghieõn cửựu, ớt nhaỏt laứ 277 thửỷ nghieọm chuyeồn nhaõn TB ủeồ ủửụùc 29 phoõi (12% thaứnh coõng). Noự gioỏng heọt tửứ hỡnh daựng tớnh caựch cuỷa Finn Dorsett. 3/1998 naởng 45kg. 2/2003 Dolly cheỏt do chửựng vieõm khụựp vaứ ung thử phoồi naởng.Một số thông tin bổ sung về cừu ĐôlyNHÂN BẢN Vễ TÍNHHiện nay, cú nhiều loài vật đó được nhõn bản vụ tớnh thành cụng như chuột, khỉ, bũ, dờ, lợn...Ngày 26/12/2004 TTO - Một cụng ty cụng nghệ sinh học tại California cụng bố họ đó bỏn chỳ mốo đầu tiờn được ra đời bằng phương phỏp nhõn bản vụ tớnh. Chỳ mốo đực này cú tờn là “Little Nicky”Snuppy, chỳ chú nhõn bản đầu tiờn trờn thế giới, đó mở ra hy vọng đối với những loài chú cú nguy cơ tuyệt chủng. Chào đời ngày 24/4/2005, con chú săn giống Afganistan này là kết quả nghiờn cứu của cỏc nhà khoa học Hàn Quốc. Thỏng 1/2006, cỏc nhà khoa học Việt Nam cho biết họ đó bước đầu thành cụng trong nghiờn cứu nhõn bản vụ tớnh trờn động vật,Đầu tiờn là giống lợn mini hoang dó và cỏc loài khỉ đuụi dài và khỉ vàng.Thỏng 8/2005, cỏc nhà khoa học Hàn Quốc cho biết họ đó thành cụng trong nhõn bản lợn vụ tớnh mà từ những chỳ lợn này cú thể tạo ra một loại protein dựng để trị ung thư. Bằng kỹ thuật nhõn bản vụ tớnh, cỏc nhà khoa học Nhật Bản vừa thành cụng trong việc tạo ra những phiờn bản sống của một con chuột đó chết từ lõu. Con chuột lỡa đời từ 16 năm trước, nhưng xỏc của nú được bảo quản cẩn thận trong mụi trường đụng lạnh.Đõy là lần đầu tiờn giới khoa học nhõn bản thành cụng động vật chết. Đại học Newcastle ở Anh đó là nơi đầu tiờn trờn thế giới tạo ra phụi lai giữa người và bũ. Thành tựu này được cộng đồng y học đún nhận nhưng những người phản đối đó gọi nú là “tội ỏc”. ỨNG DỤNG CỦA NHÂN BẢN Vễ TÍNHNhõn bản vụ tớnh nhằm tăng nhanh giống vật nuụi quý hiếm hoặc tăng năng suất trong chăn nuụi.Kĩ thuật này cũn cho phộp tạo ra cỏc giống động vật mang gien người, nhằm cung cấp cơ quan nội tạng của con người cho việc thay thế, ghộp nội quan cho người bệnh mà khụng bị hệ miễn dịch của người loại thải.XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN