Bài giảng Sinh học - Tiết 41: Môi trường và các nhân tố sinh thái

 TỚI DỰ GIỜ SINH HỌC 9NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM phần II SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG Chương I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG  PHẦN II : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG CHƯƠNG I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG TIẾT 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI I/ Môi trường sống của sinh vật: Nhiệt độMưaSăn bắnCây cỏÁnh sángThú dữNướcGiun sánphá rừngĐấtKhông khíHươu sống trong rừng chựu ảnh hưởng bởi những yếu tố nào ?Vậy môi trường sống của sinh vật là gì? PHẦN II : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG CHƯƠNG I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI I/ Môi trường sống của sinh vật: Môi trường sống là nơi sinh sống của sinh vật,bao gồm tất cả những gì bao quanh chúng. STTTÊN S.VẬTMÔI TRƯỜNG SỐNG1Giun đất 2Cá chép3Chim vẹt4Sán dây6Cây tre7Con ngựaBảng 41.1Quan sát tranh điền nội dung thích hợp vào bảng 41.1 Trong đấtTrong nướcMặtđất-không khíSinh vậtMặtđất-không khíMặtđất-không khíQua bảng môi trường sống của sinh vật- Em hãy cho biết có những loại môi trường sống chủ yếu nào ?Có 4 loại môi trường chủ yếu:STTTÊN SINH VẬTMÔI TRƯỜNG SỐNG1GIUN ĐẤT2CÁ CHÉP3CHIM VẸT4SÁN DÂY5CÂY TRE6CON NGỰATRONG ĐẤTTRONG NƯỚCMẶT ĐẤT -KHÔNG KHÍSINH VẬT- Môi trường mặt đất- không khí-Môi trường trong đất-Môi trường sinh vật-Môi trường trong nướcMẶT ĐẤT -KHÔNG KHÍMẶT ĐẤT -KHÔNG KHÍH. 41.1. CAÙC MOÂI TRÖÔØNG SOÁNG CUÛA SINH VAÄT1 .Moâi tröôøng nöôùc2 . Moâi tröôøng treân maët ñaát – khoâng khí3. Moâi tröôøng trong ñaát44441234. Moâi tröôøng sinh vaätH : 41.1 Caùc moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät * Quan saùt vaø chuù thích H.41.1Vậy thì cơ thể sinh vật được coi là môi trường sống khi nào ?* Cơ thể sinh vật được coi là môi trường sống khi chúng là nơi ở, nơi lấy thức ăn, nước uống của các sinh vật khác. - Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động đến sinh vật.I Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái :1/ Nhaân toá sinh thaùi laø gì ? - Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động đến sinh vật.I Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái :2/ Coù maáy nhoùm nhaân toá sinh thaùi ? *Các nhân tố sinh thái được chia thành hai nhóm- Nhóm nhân tố vô sinh( ánh sáng, nhiệt độ, đá)-Nhóm nhân tố hữu sinh: +Nhân tố sinh vật:VSV,thực vật, động vật. +Nhân tố con ngườiTại sao con người được tách ra thành một nhóm nhân tố sinh thái riêng ?Vì hoạt động của con người khác với các sinh vật khác. Con người có trí tuệ nên bên cạnh việc khai thác tài nguyên thiên nhiên, con người còn góp phần cải tạo thiên Quan sát các bức tranh sau để thấy được những hoạt động của con người tác động vào môi trường ?Gây ô nhiễm môi truờngKhí thải, tiếng ồnChặt, đốt rừngVớt dầu tràn trả lại môi trường sống cho sinh vậtĐắp đập ngăn lũ, tạo năng lượng sạch-Tác động tích cực:xây dựng,bảo vệ, cải tạo môi trường.-Tác động tiêu cực: tàn phá ,gây ô nhiễm môi trường,khai thác môi trường một cách cạn kiệtHãy cho biết những tác động của con người vào môi trường BÀI TẬP :Thỏ sống trong rừng mưa nhiệt đới có thể chịu ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái sau :mức độ ngập nước, ánh sáng, độ ẩm không khí, trồng cây gây rừng,động vật ăn thịt, gió thổi, rắn hổ mang, phá rừng, vi khuẩn, săn bắt, sâu ăn cỏ. Hãy sắp xếp các nhân tố đó váo bảng 41.2 SGKNhân tố vô sinhNhân tố hữu sinhNhân tố con ngườiNhân tố các sinh vật khácNhân tố vô sinhNhân tố hữu sinhNhân tố con ngườiNhân tố các sinh vật khácĐÁP ÁNMức độ ngập nướcÁnh sángĐộ ẩm không khíGió thổiPhá rừngSăn bắtTrồng cây gây rừngĐộng vật ăn thịRắn Hổ mangVi khuẩnSâu ăn cỏ1. Trong một ngày (từ sáng tới tối ) , ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ? 2. ở nước ta ,độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau ?? Em h·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi cña c¸c nh©n tè sau : 3. Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù thay ®æi cña c¸c nh©n tè sinh th¸i trªn?Thảo luận nhóm1. Trong một ngày (từ sáng tới tối ) , ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ? 2. ở nước ta ,độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau ? + Độ dài ngày thay đổi theo mùa : mùa hè có ngày dài hơn mùa đông. + Cường độ ánh sáng tăng dần từ sáng tới trưa và sau đó giảm dần vào buổi chiều cho đến tối.? Em h·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi cña c¸c nh©n tè sau : 3. Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?+ Trong năm nhiệt độ thay đổi theo mùa: mùa hè nhiệt độ không khí cao, mùa thu mát mẻ, mùa đông nhiệt độ thấp, mùa xuân ấm áp. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù thay ®æi cña c¸c nh©n tè sinh th¸i trªn?Thảo luận nhómCác nhân tố sinh thái tác động lên sinh vật thay đổi theo từng môi trường và thời gian50 CĐiểm gây chết Điểm gây chết 420 CĐiểm cực thuận Giới hạn chịu đựng Hình 41.2 . Giới hạn nhiệt độ của cá Rô phi ở Việt NamKhoảng thuận lợi t0 CGiới hạn dướiGiới hạn trên* Giới hạn sinh thái là gì?300C*III.Giới hạn sinh thái Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định CHÖÔNG I : SINH VAÄT VAØ MOÂI TRÖÔØNGBAØI 41 :--------*---------*-----------*---------I/ MOÂI TRÖÔØNG SOÁNG CUÛA SINH VAÄT :MOÂI TRÖÔØNG VAØ CAÙC NHAÂN TOÁ SINH THAÙI .- Moâi tröôøng laø nôi sinh soáng cuûa sinh vaät bao goàm taát caû nhöõng gì bao quanh sinh vaät.- Coù 4 loaïi moâi tröôøng chuû yeáu : moâi tröôøng nöôùc , moâi tröôøng trong ñaát , moâi tröôøng treân maët ñaát – khoâng khí ( moâi tröôøng caïn ) , moâi tröôøng sinh vaät .II/ CAÙC NHAÂN TOÁ SINH THAÙI CUÛA MOÂI TRÖÔØNG :- Laø nhöõng yeáu toá cuûa moâi tröôøng taùc ñoäng leân cô theåsinh vaät .- Coù 2 nhoùm nhaân toá sinh thaùi :Nhoùm nhaân toá sinh thaùi voâ sinh ( aùnh saùng , nhieät ñoä , ñoä aåm . . )Nhoùm nhaân toá sinh thaùi höõu sinh : con ngöôøi vaø caùc nhaân toá sinh vaät khaùc ( thöïc vaät , ñoäng vaät , vi khuaån . . . )III/ GIÔÙI HAÏN SINH THAÙI :Laø giôùi haïn chòu ñöïng cuûa cô theå sinh vaät ñoái vôùi moät nhaân toá sinh thaùi nhaát ñònh .VD : xem hình 41.2 .BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄMChoïn caâu traû lôøi ñuùng ?Môi trường sống của GIUN đất là ?Caâu 1a. Trong đấtb. Trên mặt đất-không khíc. Sinh vậtYêú tố ánh sáng thuộc nhóm nhân tố sinh tháib.Vô sinh Caâu 2c. Hữu cơ a.Hữu sinh d. Vô cơ Xöông roàng sa maïc coù giôùi haïn nhieät ñoä töø 0 ñeán 560c, ñieåm cöïc thuaän laø 320c, giôùi haïn döôùi cuûa xöông roàng laø :a. Döôùi 560c	b. Döôùi 320cCaâu 3c. Döôùi 50c	d. Döôùi 00c* HAÕY CHOÏN ÑAÙP AÙN ÑUÙNG NHAÁT TRONG CAÂU SAU ÑAÂY :CAÂU HOÛI : Vi khuaån suoái nöôùc noùng coù giôùi haïn nhieät ñoä töø 00C  900C , coù nghóa laø :A .Giôùi haïn döôùi laø 900C , giôùi haïn treân laø O0C. B . Giôùi haïn treân laø 900C , giôùi haïn döôùi laø 00C .C . ÔÛ nhieät ñoä -50C vaø 950C vi khuaån ñaõ cheát .D . Caû 2 caâu B , C ñeàu ñuùng .OHọc bài và trả lời các câu hỏi trong SGK.Làm bài tập số 2, 4 (sgk-Trg 121)Tìm hiểu bài “ Ẩnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật”  Kẻ bảng 42.1 vào vở BT.Hướng dẫn về nhàChúc các em chăm goan học giỏi. Chúc các thầy cô giáo mạnh khỏe hạnh Phúc !