Bài giảng Tập làm văn Lớp 5 - Tiết 3: Luyện tập tả cảnh (Trang 21)

 Tập làm văn
Tiết 3: Luyện tập tả cảnh
 (trang 21) - Nêu cấu tạo của bài văn tả cảnh?
Bài văn tả cảnh thường có ba phần:
1. Mở bài: Giới thiệu bao quát về cảnh sẽ tả.
2. Thân bài: Tả từng phần của cảnh hoặc sự thay 
 đổi của cảnh theo thời gian.
3. Kết bài: Nêu nhận xét hặc cảm nghĩ của người 
 viết. Bài 1: Tìm những hìnhhình ảnhảnh em thích trong mỗi bài 
văn dưới đây: Rừng trưa
 Rừng khô hiện lên với tất cả vẻ uy nghi tráng lệ của nó 
 trong ánh mặt trời vàng óng. Những thân cây tràm vỏ trắng 
 vươn lên trời, chẳng khác gì những cây nến khổng lồ, đầu lá 
 rủ phất phơ. Từ trong biển lá xanh rờn đã bắt đầu ngả sang 
 màu úa, ngát dậy một mùi hương lá tràm bị hun nóng dưới 
 mặt trời. Tiếng chim không ngớt vang ra, vọng mãi lên trời 
 cao xanh thẳm không cùng. Trên các trảng rộng và chung 
 quanh những lùm bụi thấp mọc theo các lạch nước, nơi mà 
 các sắc lá còn xanh, ta có thể nghe tiếng vù vù bất tận của 
 hàng nghìn loại côn trùng có cánh không ngớt bay đi bay lại 
 trên những bông hoa nhiệt đới sặc sỡ, vừa lộng lẫy nở ra đã 
 vội tàn nhanh trong nắng. Mùi hương ngòn ngọt nhức đầu 
 của những loài hoa rừng không tên tuổi đắm vào ánh nắng 
 ban trưa khiến con người dễ sinh buồn ngủ và sẵn sàng ngả 
 lưng dưới một bóng cây nào đó, để cho thứ cảm giác mệt mỏi 
 chốn rừng trưa lơ mơ đưa mình vào giấc ngủ chẳng đợi chờ.
 Theo Đoàn Giỏi. Rừng tràm Rừng trưa
 Rừng khô hiện lên với tất cả vẻ uy nghi tráng lệ của 
nó trong ánh mặt trời vàng óng. Những thân cây tràm vỏ 
trắng vươn lên trời, chẳng khác gì những cây nến khổng lồ, 
đầu lá rủ phất phơ. Từ trong biển lá xanh rờn đã bắt đầu 
ngả sang màu úa, ngát dậy một mùi hương lá tràm bị hun 
nóng dưới mặt trời. Tiếng chim không ngớt vang ra, vọng 
mãi lên trời cao xanh thẳm không cùng. Trên các trảng 
rộng và chung quanh những lùm bụi thấp mọc theo các 
lạch nước, nơi mà các sắc lá còn xanh, ta có thể nghe tiếng 
vù vù bất tận của hàng nghìn loại côn trùng có cánh không 
ngớt bay đi bay lại trên những bông hoa nhiệt đới sặc sỡ, 
vừa lộng lẫy nở ra đã vội tàn nhanh trong nắng. Mùi 
hương ngòn ngọt nhức đầu của những loài hoa rừng 
không tên tuổi đắm vào ánh nắng ban trưa khiến con 
người dễ sinh buồn ngủ và sẵn sàng ngả lưng dưới một 
bóng cây nào đó, để cho thứ cảm giác mệt mỏi chốn rừng 
trưa lơ mơ đưa mình vào giấc ngủ chẳng đợi chờ.
 Theo Đoàn Giỏi. Em thích hình ảnh cây tràm bởi vì: trong cái 
nắng chói chang, dữ dội ấy làm cho “ biển lá 
xanh rờn đã bắt đầu ngả sang màu úa”. Nhưng 
cây tràm vẫn sống, sống oai hùng, thân cây vươn 
lên trời cao, hương tràm cũng ngát dậy, không 
chịu khuất phục.
 Em thích hình ảnh những bông hoa nhiệt đới 
bởi vì: Trong cái nắng vàng óng, “biển lá đã bắt 
đầu ngả sang màu úa”. Vậy mà, những cây hoa 
nhiệt đới nhỏ bé vẫn nở ra những bông hoa sặc 
sỡ, lộng lẫy. Những bông hoa nhỏ bé khoe sắc, 
tỏa hương ngào ngạt như tiếp thêm sức sống cho 
cả khu rừng chống chọi lại cái nắng của rừng 
trưa. Chiều tối
 Nắng bắt đầu rút lên những chòm cây cao, rồi nhạt dần và như 
hòa lẫn với ánh sáng trắng nhợt cuối cùng.
 Trong những bụi cây đã thấp thoáng những mảng tối. Màu tối lan 
dần dưới từng gốc cây, ngả dài trên thảm cỏ, rồi đổ lốm đốm trên lá 
cành, trên những vòm xanh rậm rạp.
 Bóng tối như những bức màn mỏng, như thứ bụi xốp, mờ đen, 
phủ dần trên mọi vật.
 Trong nhập nhoạng, thỉnh thoảng lại bật lên một mảng sáng mờ 
của ánh ngày vương lại. Một vài tiếng dế gáy sớm, vẻ thăm dò, chờ 
đợi. Có đôi ánh đom đóm chấp chới, lúc lên cao, lúc xuống thấp, lúc 
lại rơi xuống mặt cỏ không còn rõ hình cây lá nữa mà mịn màng hòa 
lẫn như một mặt nước lặng êm.
 Trong im ắng, hương vườn thơm thoảng bắt đầu rón rén bước ra, 
và tung tăng trong ngọn gió nhẹ, nhảy trên cỏ, trườn theo nhưng thân 
cành.
 Theo Phạm Đức. Chiều tối
 Nắng bắt đầu rút lên những chòm cây cao, rồi nhạt dần và như 
hòa lẫn với ánh sáng trắng nhợt cuối cùng.
 Trong những bụi cây đã thấp thoáng những mảng tối. Màu tối lan 
dần dưới từng gốc cây, ngả dài trên thảm cỏ, rồi đổ lốm đốm trên lá 
cành, trên những vòm xanh rậm rạp.
 Bóng tối như những bức màn mỏng, như thứ bụi xốp, mờ đen, 
phủ dần trên mọi vật.
 Trong nhập nhoạng, thỉnh thoảng lại bật lên một mảng sáng mờ 
của ánh ngày vương lại. Một vài tiếng dế gáy sớm, vẻ thăm dò, chờ 
đợi. Có đôi ánh đom đóm chấp chới, lúc lên cao, lúc xuống thấp, lúc 
lại rơi xuống mặt cỏ không còn rõ hình cây lá nữa mà mịn màng hòa 
lẫn như một mặt nước lặng êm.
 Trong im ắng, hương vườn thơm thoảng bắt đầu rón rén bước ra, 
và tung tăng trong ngọn gió nhẹ, nhảy trên cỏ, trườn theo nhưng thân 
cành.
 Theo Phạm Đức. Em thích nhất là hình ảnh Hương 
vườn vì: Hương vườn đã được tác giả 
nhân hóa như một chú bé tinh nghich chỉ 
mong bóng tối buông xuống là cậu chạy 
nhảy khắp khu vườn. Đầu tiên chú “rón 
rén” bước ra, sau một lúc dường như đã 
quen với bóng tối chú “tung tăng” cùng 
ngọn gió, ung dung nhảy trên cỏ, và thoải 
mái “trườn” theo nhưng cành cây. Hình 
ảnh nhân hóa thật gợi cảm. Dàn bài tả cánh đồng: 
* Mở bài: Cánh đồng em tả là ở vùng nào ?
* Thân bài: - Em quan sát cánh đồng đó trong hoàn cảnh nào ? 
Vào buổi sáng / buổi chiều đẹp trời mà em tả là vào mùa nào ?
- Mặt trời như thế nào ? Đám mây đẹp ra sao ? 
- Gió thổi ? Ánh nắng đẹp thế nào ? 
- Cánh đồng đó có rộng không ? Chạy từ đâu đến đâu ?
- Cánh đồng đang trồng lúa vụ nào ?
- Vùng trồng lúa là ruộng cạn hay sâu ? Lúa đang ở thời kì nào ? 
Từng thửa ruộng lớn, nhỏ ra sao ?
- Có người làm việc ngoài đồng không ? Họ đang làm gì ? Có cây 
bóng mát không? Có đàn trâu bò và chim chóc không? Chúng 
đang ở đâu và làm gì?
* Kết bài : Cảm nghĩ của em về cánh đồng và cuộc sống ở đồng 
quê ? (yêu quý, biết ơn người làm ra hạt gạo) Cánh đồng Dàn ý tả đường phố: 
* Mở bài: Em tả con đường nào ? Ở đâu ? Vào giờ mọi người 
đi làm hay lúc tan giờ làm việc ?
* Thân bài: - Con đường đó dẫn từ đâu đến đâu ? Nó có gì cần 
đặc biệt lưu ý ?
- Đấy là con đường một chiều hay hai chiều ? Lòng đường ra 
sao ? Có nhiều cây cối không ? Nhà cửa hai bên đường thế 
nào ?
- Các loại xe cộ đi lại đông đúc ra sao ? 
- Hoạt động của người đi xe, đi bộ ? 
- Hoạt động nhộn nhịp của các cửa hàng, các quán, .. ở hai bên 
đường ?
* Kết bài: Cảm nghĩ của em về con đường và cảnh tấp nập 
trên đường thế nào? (thích thú, hào hứng). Đường phố
dinh thi bich thuy Dàn ý tả vườn cây: 
* Mở bài: Giới thiệu bao quát cảnh khu vườn sẽ tả.
+ Em tả cảnh gì, ở đâu? Em nhìn thấy cảnh vào dịp nào?Vào thời gian 
nào?
* Thân bài: - Tả những nét nổi bật của cảnh vật trong vườn :
+ Màn sương như thế nào ? Gió thổi ra sao ?
+ Cây cối trong vườn như thế nào ? Được sắp xếp ra sao? Cây ăn quả? 
Cây hoa? Cây rau thế nào?
+ Hương thơm các loài hoa, quả có đặc biệt không? Có quyến rũ ong 
bướm không ?
+ Cây cối vui hát thế nào ?
- Khi mặt trời lên, ánh nắng thế nào ? Chim chóc đua nhau hót ra sao ?
Hoạt động của con người hoặc động vật thế nào ?
- Khu vườn đem lại lợi ích gì?
* Kết bài: Nêu cảm xúc và suy nghĩ của em về cảnh đã tả (Yêu quý khu 
vườn nhỏ bé, chăm sóc, bảo vệ). vườn cây
dinh thi bich thuy Công viên Nương rẫy
dinh thi bich thuy Bài 2: Dựa vào dàn ý đã lập ở tuần 1, em hãy viết đoạn 
 văn tả cảnh một buổi sáng trên đường phố.
 Mỗi lúc hè về, vào mỗi buổi sáng, em thích nhất 
 là cùng bố lên sân thượng tập thể dục và ngắm cảnh 
 đường phố. Con đường vào lúc sáng sớm như dài hun 
 hút. Ánh đèn chiếu xuống mặt đường nhựa phẳng lì 
 sáng loáng. Đường phố không một bóng người. Chị 
 gió bay lượn khắp nơi mang theo không khí trong 
 lành, thoáng đãng. Chỉ thỉnh thoảng mới có một chiếc 
 xe ô tô, xe máy phóng nhanh trên đường, tiếng máy 
 nổ phá tan sự yên tĩnh. Tiếng chổi quét rác của chị lao 
 công vang lên quèn quẹt nghe thật vui tai.