Bài giảng Tiết 64 - Bài 38: Cân bằng hóa học

Kiểm tra bài cũ :Mỗi học sinh trả lời 2 câu hỏi trắc nghiệm với thời gian 30 giây cho 1 câu, sau đó giải thích vì sao chọn đáp án đúng.Viết phương trình phản ứng (nếu có).Câu hỏi 1 : Cho 5,6 gam sắt tác dụng với dung dịch H2SO4 4M ở nhiệt độ thường. Ý nào sau đây đúng ? Tốc độ phản ứng tăng khi :A. Dùng dung dịch H2SO4 2M thay dung dịch H2SO4 4M	B. Tăng thể tích dung dịch H2SO4 4M lên gấp đôi.C. Giảm thể tích dung dịch H2SO4 4M xuống một nửa.D. Tăng nhiệt độ phản ứng là 50oC.	Câu B	Câu trả lời sau cùng của em ?Câu hỏi 2 : Một phản ứng hóa học được biểu diễn như sau ; Chất phản ứng  sản phẩm phản ứng. Yếu tố nào sau đây không ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng ?A. Nồng độ các chất phản ứng.B. Nồng độ các sản phẩm.C. Chất xúc tác.D. Nhiệt độ.	Câu B	Câu trả lời sau cùng của em ?chµo mõng c¸c thÇy c« GV gi¶ng d¹y: V­¬ng ThÞ Ph­¬ng Th¶oCÂN BẰNG HÓA HỌCtiết 64Bài 38NỘI DUNG BÀI HỌC II/ SỰ CHUYỂN DỊCH CÂN BẰNG HÓA HỌC III/ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÂN BẰNG HÓA HỌC IV/ Ý NGHĨA CỦA TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌC TRONG SẢN XUẤT HÓA HỌC I/ PHẢN ỨNG MỘT CHIỀU, PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌC1/ Phản ứng một chiều2/ Phản ứng thuận nghịch3/ cân bằng hóa học I/ PHẢN ỨNG MỘT CHIỀU, PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌC1. Phản ứng một chiềuVí dụ1 : Fe + 2HCl  FeCl2 + H2Trong cùng điều kiện H2 không phản ứng với FeCl2.Ví dụ 2 : Nhiệt phân KClO3 có mặt chất xúc tác MnO22KClO3  2KCl + 3O2 to, MnO2Trong cùng điều kiện (t0, MnO2 ) KCl không phản ứng được với O2 để tạo lại KClO3. Như vậy 2 phản ứng trên chỉ xẩy ra theo một chiều từ trái sang phải. Những phản ứng như vậy gọi là phản ứng một chiều.Phản ứng một chiều: là phản ứng chỉ xảy ra theo một chiều từ trái sang phải, biểu thị bằng 1 mũi tên chỉ chiều phản ứng. I/ PHẢN ỨNG MỘT CHIỀU, PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌC2. Phản ứng thuận nghịchỞ điều kiện thường Cl2 phản ứng với H2O tạo thành HClO và HCl, đồng thời HCl và HClO cũng phản ứng với nhau tạo ra Cl2 và H2O.Phản ứng thuận nghịch: là phản ứng xảy ra theo hai chiều trái ngược nhau ở cùng điều kiện.- PTHH được biểu thị bằng hai mũi tên ngược chiều nhau ( )* Đặc điểm của phản ứng thuận nghịch: Hỗn hợp phản ứng luôn có mặt đồng thời cả sản phẩm và chất tham gia phản ứng. Cl2 + H2O HClO + HClXét phản ứng:phản ứng như vậy gọi là phản ứng thuận nghịchI/ PHẢN ỨNG MỘT CHIỀU, PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌCThời gianTốc độ phản ứngVtVnTrạng thái cân bằng3. Cân bằng hóa họcXÐt ph¶n øng:H2(khÝ) + I2(khÝ) 2HI(khÝ)vt = vn Gäi Vt lµ tèc ®é cđa ph¶n øng thuËn vµ Vn lµ tèc ®é cđa ph¶n øng nghÞch.Nhận xét: Ban đầu: Vt lớn (do nồng độ I2 và H2 lớn); Vn = 0 (do nồng độ HI=0)Khi pư ùxảy ra: Vt giảm (do nồng độ I2 và H2 giảm); Vn tăng (nồng độ HI ngày càng lớn)Đến một lúc nào đó (tcb) thì Vt = Vn = const (Vcb): pứ đạt tới trạng thái cân bằng.VcbI/ PHẢN ỨNG MỘT CHIỀU, PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌCtcbC©n b»ng ho¸ häc: lµ tr¹ng th¸i cđa ph¶n øng thuËn nghÞch khi tèc ®é cđa ph¶n øng thuËn b»ng tèc ®é ph¶n øng nghÞch (Vt = Vn).Ph©n tÝch sè liƯu thùc nghiƯm thu ®­ỵc tõ ph¶n øng trªn nh­ sau H2 + I2  2HIBan ®Çu: 0,5 0,5 0 (mol/l)Ph¶n øng: 0,393 0,393 0,786 (mol/l)C©n b»ng: 0,107 0,107 0,786 (mol/l)Tõ ph©n tÝch trªn h·y cho biÕt t¹i tr¹ng th¸i c©n b»ng, ph¶n øng thuËn vµ ph¶n øng nghÞch cã xÈy ra kh«ng? Tõ ®ã h·y nªu 1 ®Ỉc ®iĨm cđa c©n b»ng hãa häc?T¹i sao ë tr¹ng th¸i c©n b»ng nång ®é c¸c chÊt kh«ng ®ỉi nÕu gi÷ nguyªn ®iỊu kiƯn ph¶n øng?C©n b»ng ho¸ häc lµ c©n b»ng ®éng3. Cân bằng hóa học:XÐt ph¶n øng:H2(khÝ) + I2(khÝ) 2HI(khÝ)Số liệu phân tích:Tại trạng thái cân bằng: pứ không dừng lại mà pứ thuận và pứ nghịch vẫn tiếp tục xảy ra nhưng với tốc độ bằng nhau Vt = Vn Tại trạng thái cân bằng: Vt = Vn có nghĩa là trong 1 đơn vị thời gian, nồng độ các chất pứ giảm đi bao nhiêu theo pứ thuận thì lại được tạo ra bấy nhiêu theo pứ nghịchI/ PHẢN ỨNG MỘT CHIỀU, PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌC3. Cân bằng hóa họcXÐt ph¶n øngH2(khÝ) + I2(khÝ) 2HI(khÝ)C©n b»ng ho¸ häc lµ tr¹ng th¸i cđa ph¶n øng thuËn nghÞch khi tèc ®é cđa ph¸n øng thuËn b»ng tèc ®é ph¶n øng nghÞch (Vt = Vn).C©n b»ng ho¸ häc lµ c©n b»ng ®éngC¸c chÊt ph¶n øng kh«ng chuyĨn ho¸ hoµn toµn thµnh s¶n phÈm nªn trong hƯ c©n b»ng lu«n lu«n cã mỈt chÊt ph¶n øng vµ chÊt s¶n phÈm.I/ PHẢN ỨNG MỘT CHIỀU, PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌC1/ Thí nghiệm+ Cho hai ống nghiệm (1) và (2) chứa lượng khí NO2 như nhau, trong mỗi ống nghiệm đều tồn tại cân bằng sau:(1)(2)+ Màu của hỗn hợp khí trong cân bằng ở hai ống nghiệm như nhau.Nước đá(1)(2)Sau khi ngâm ống (1) vào nước đá, ống (1) màu nhạt hơn ống (2) chứng tỏ nồng độ khí NO2 trong ống (1) đã giảmII/ SỰ CHUYỂN DỊCH CÂN BẰNGN2O4(k) 2NO2 (k)(không màu) (màu nâu đỏ)2/ Định nghĩa Sự chuyển dịch cân bằng hóa học là sự di chuyển từ trạng thái cân bằng này đến trạng thái cân bằng khác do tác động của các yếu tố bên ngoài lên cân bằng.+ Các yếu tố làm chuyển dịch cân bằng là nồng độ, áp suất, nhiệt độ. 1/ Thí nghiệmHiện tượng trong thí nghiệm vừa nêu được gọi là sự chuyển dịch cân bằng.II/ SỰ CHUYỂN DỊCH CÂN BẰNGCủng cố:2/ Trong các phản ứng sau,phản ứng nào xảy ra 1 chiều?a/ Cu(r) + 2H2SO4 đặc(l) = CuSO4 (l) +SO2 (k) + 2H2O (l)b/ SO2 (k) + O2 (k) = 2SO3 (k)c/ N2 (k) + 3H2 (k) = 2NH3 (k)d/ 3Fe(r) + 4H2O(k) = Fe3O4(r) + 4H2 (k) CÂN BẰNG HÓA HỌCCÂN BẰNG HÓA HỌCCủng cố:Các phản ứng thuận nghịch chúng ta viết là: