Bài giảng Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ

(Trích Chinh phụ ngâm)GVHD:SVTH: Nguyễn Thị HuyênLớp: Văn 3ATÌNH CẢNH LẺ LOI CỦA NGƯỜI CHINH PHỤTìm hiểu chungTác giả và dịch giảTác giảĐặng Trần Côn (sống khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII)Quê ở làng Mọc - phường Nhân Chính – Thanh Xuân – Hà NộiLà nguời thông minh học giỏi, đã từng làm quan trong một thời gian dàiTác phẩm: Chinh phụ ngâm (diễn Nôm) và một số bài thơ chữ HánDựa vào sách giáo khoa em hãy trình bày những nét chính về tác giả Đặng Trần Côn?b. Dịch giả Đoàn Thị Điểm (1704 - 1748)Quê ở làng Giai Phạm – Văn Giang – Hưng YênNổi tiếng thông minh từ nhỏ, hiệu là Hồng Hà nữ sĩTác phẩm : Chinh phụ ngâm (diễn Nôm), Truyền kì tân phả viết bằng chữ Hán Phan Huy Ích (1750 – 1822)Quê ở Thu Hoạch – Thiên Lộc – Hà TĩnhĐỗ Tiến sĩ năm 26 tuổi. Tác phẩm: Dụ Am văn tập, Dụ Am ngâm lục.Những ai được coi là tác giả của bản dịch chữ Nôm? Nêu những nét chính về họ?2. Tác phẩmHoàn cảnh sáng tác: khoảng đầu thế kỉ XVIII, nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra. Triều đình cất quân dánh dẹp, nhiều trai tráng phải từ giã nguời thân ra trận. Cảm động truớc nỗi khổ đau mất mát của nhân dân, nhất là những nguời phụ nữ có chồng ra trận, Đặng Trần Côn đã viết Chinh phụ ngâmNội dung: thể hiện sự oán ghét chiến tranh phong kiến phi nghĩa và khát khao hạnh phúc lứa đôiNghệ thuật: Thể thơ song thất lục bát, bút pháp tự sự và tả cảnh ngụ tình Chinh phụ ngâm được viết trong hoàn cảnh như thế nào? Viết về nội dung gì? Nêu một vài nét nghệ thuật chính của tác phẩm?3. Đoạn tríchVị trí: trích từ câu 193 đến câu 217 trong Chinh phụ ngâm (bản dịch chữ Nôm)Bố cục: chia làm hai phần:+ 16 câu thơ đầu: nỗi cô đơn, sầu muộn của người chinh phụ+ 8 câu thơ cuối: tâm trạng nhớ nhung da diết người chồng ở xaEm hãy cho biết vị trí và bố cục của đoạn trích? Nội dung của từng đoạn?II. Đọc – Hiểu văn bảnSự cô đơn, sầu muộn của người chinh phụa, Tám câu thơ đầuCảnh vật: Hiên vắngRèm thưaChinh khách không báo tin mừngNgọn đèn đang tàn lụi→ Tất cả đều vắng lặng thưa thớt đơn côiTrong tám câu thơ đầu cảnh vật được miêu tả như thế nào? Người chinh phụ đã có những hành động và suy nghĩ gì?Hành động và suy nghĩ của nguời chinh phụThầm buớcHết rủ rèm xuống lại kéo rèm lênTrách chim khách không báo tin mừngHi vọng ngọn đèn sẽ đồng cảm với mìnhThất vọng khi nhận ra “Đèn có biết duờng bằng chẳng biết”Buồn rầu nói không nên lờiTự thấy mình cũng đang tàn lụi như hoa đèn thể hiện sự tù túng, bế tắc. Nàng hi vọng rồi tuyệt vọng và rồi lại thuơng xót cho bản thân mìnhNhững hành động, suy nghĩ lặp đi lặp lại đó thể hiện điều gì?b, tám câu thơ tiếp theoBên ngoài phòng không gian hoang vắng, thời gian chậm chạpGà eo ócCây hòe phất phơ Thời gian đằng đẵngMối sầu dằng dặc→ Sự vắng vẻ như bủa vây nguời chinh phụ, khiến nỗi buồn của nàng cứ chất chồng không thể nguôi* Nguời thiếu phụ xa chồng đã thao thức suốt cả năm canhGà eo óc gáy suơng năm trốngHòe phất phơ rủ bóng bốn bênKhắc giờ đằng đẵng như niênMối sầu dằng dặc tựa miền biển xaNhững từ ngữ nào đáng chú ý trong những câu thơ trên? Hãy nêu tác dụng nghệ thuật của chúng ?Những hình ảnh ấy còn gợi cho em thấy điều gì nữa?Chinh phụ tìm mọi cách để thoát khỏi nỗi cô đơn:+ huơng gượng đốt – hồn mê mải+ gương gượng soi – lệ châu chan+ gượng gảy đàn – sợ dây đứt, phím chùng (điềm gở)- Từ “gượng”→ dù có cố gắng thế nào nàng cũng không thoát khỏi nỗi cô đơn mà chỉ thêm đau khổ, nhung nhớ.Huơng guợng đốt hồn đà mê mảiGuơng guợng soi lệ lại châu chanSắt cầm guợng gảy ngón đànDây uyên kinh đứt phím loan ngại chùngBốn câu thơ cuối đoạn một chinh phụ đã có những hành động gì ? Em hãy cho biết từ ngữ nào đã được nhắc đi nhắc lại trong bốn câu thơ trên? Ý nghĩa của nó?2. Tâm trạng nhớ thương triền miên da diếtGió đông: Gío xuân tươi mát làm dịu đi cảnh vật lòng ngườiNon yên: địa danh nơi chồng nàng đang chinh chiến→ nỗi nhớ mong một ngày một lớn, chinh phụ không biết giãi bày cùng ai đành nhờ gió đông đem theo hơi ấm củ tình yêu thương đến người chồng nơi Non Yên* Hình ảnh gió đông và Non Yên mang tính ước lệ gợi lên không gian rộng lớn và khoảng cách xa xôi muôn trùng giữa chinh phu và chinh phụ → khoảng cách đó càng làm cho nỗi nhớ mong thêm da diết, khắc khoảiLòng này gửi gó đông có tiệnNghìn vàng xin gửi đến Non Yên.Non Yên dù chẳng tới miền,Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời.Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu,Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong.Cảnh buồn người thiết tha lòng,Cành cây sương đượm tiếng trùng mưa phun.Em hãy cho biết hình ảnh gió đông và địa danh Non Yên được nhắc đến với dụng ý gì ?- Nỗi nhớ da diết của chinh phụ được khắc họa trực tiếp qua nghệ thuật so sánh và các từ láy+ Thăm thẳm: nỗi nhớ kéo dài vô tận được cụ thể hóa bằng hình ảnh so sánh đường lên bằng trời+ Đau đáu: nỗi nhớ cứ chà đi xát lại, xâu xé tâm can người chinh phụ.→ Một nỗi nhớ nhung da diết khôn nguôi Nỗi nhớ da diết của chinh phụ được khắc họa trực tiếp và cụ thể ở những chi tiết nào?Có sự gặp gỡ giữa hai tác giả Chinh phụ ngâm và Truyện Kiều:Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầuNgười buồn cảnh có vui đâu bao giờ.- Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình: đó là sự đồng điệu giữa thiên nhiên và tâm trạng con người. Cảnh buồn → con người cũng buồnHai câu thơ cuối đoạn trích gợi cho em nhớ đến câu thơ nào trong Truyện Kiều? ở đây, tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì?Thiên nhiên khốc liệt và dữ dội hơn: sương, tuyết → biểu trưng cho sự xa cáchTiểu kết: đoạn trích là nỗi cô đơn và nhớ thương chồng da diết của người chinh phụEm có nhận xét gì về thiên nhiên trong hai câu thơ cuối?3. Nguyên nhân dẫn đến sự đau khổ của người chinh phụLo lắng cho sự an nguy của chồngTuổi trẻ qua đi vội vã, hạnh phcú và tình yêu sẽ mất→ khao khát hạnh phcú lứa đôiNiềm tin vào tương lai mờ nhạt