Bài giảng Vật lý 8 - Bài 5: Sự cân bằng lực - Quán tính

Nêu cách biểu diễn một véc tơ lực I/ Lực cân bằng 1- Hai lực cân bằng là gì? C1: Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên : Quyển sách, quả cầu, quả bĩng cĩ trọng lượng lần lượt là : 3N; 0,5N; 5N, bằng các véc tơ lực. Nhận xét về : điểm đặt, cường độ, phương chiều của hai lực cân bằng I/ Lực cân bằng 1- Hai lực cân bằng là gì? * Nhận xét : Mỗi cặp lực là 2 lực cân bằng, chúng cĩ cùng điểm đặt, cùng phương, cùng độ lớn nhưng ngược chiều - Các cặp lực trên cĩ cân bằng khơng ? nhận xét về điểm đặt, phương, chiều, độ lớn của các cặp lực trong các ví dụ trên ? - Vậy thế nào là hai lực cân bằng ? Kết luận : - Hai lực cân bằng là 2 lực cùng tác dụng lên một vật, cĩ cùng cường độ, cùng phương ( nằm trên 1 đường thẳng ) nhưng ngược chiều - Dưới tác dụng của 2 lực cân bằng thì những vật trên đang đứng yên sẽ như thế nào ? - Dưới tác dụng của các lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên C¸c cỈp lùc sau ®©y cã ph¶i lµ c¸c cỈp lùc c©n b»ng kh«ng? v× sao? F1 F1 F1 F2 F2 F2 H.a O H.b O O O H.c I/ Lực cân bằng 1- Hai lực cân bằng là gì? * Kết luận : Hai lực cân bằng là 2 lực cùng tác dụng lên một vật, cĩ cùng cường độ, cùng phương ( nằm trên 1 đường thẳng ) nhưng ngược chiều. - Dưới tác dụng của các lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên -Vận tốc của vật chỉ thay đổi khi nào ? -Vậy khi 1 vật đang chuyển động, chịu các lực cân bằng tác dụng vào thì vật sẽ như thế nào ( Vận tốc của vật cĩ thay đổi khơng) ? I/ Lực cân bằng 1- Hai lực cân bằng là gì? * Kết luận : 2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động -Vậy khi 1 vật đang chuyển động, chịu các lực cân bằng tác dụng vào thì vật sẽ như thế nào ( Vận tốc của vật cĩ thay đổi khơng) ? a- Dự đốn: b- Thí nghiệm kiểm tra: ( Máy A-tút ) Rịng rọc cố định Dây khơng dãn Giá thí nghiệm Lỗ K Vật nặng A’ K 2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động K C2: Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên ? C2: Vì quả cân A chịu tác dụng của 2 lực : Trọng lực PA và sức căng T của dây , 2 lực này cân bằng do : T=PB mà PB = PA => T cân bằng PA PB C3: Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A’ sẽ chuyển động nhanh dần C3: Vì PA+ PA’ > T , nên vật A,A’ chuyển động nhanh dần đi xuống a- Dự đốn: b- Thí nghiệm kiểm tra: ( Máy A-tút ) 2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động BÀI 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC – QUÁN TÍNH I- HAI LỰC CÂN BẰNG 2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động C4: Khi quả cân chuyển động qua lỗ K thì vật nặng A’ bị giữ lại . Lúc này quả cân A còn chịu tác dụng của những lực nào? C4: Quả cân chịu tác dụng các lực: trọng lực PA và lực căng dây T. C5: Hãy đo quãng đường đi được của quả cân A sau mỗi khoảng thời gian 2 giây, ghi vào bảng 5.1 và tính vận tốc của A. a- Dự đoán: b- Thí nghiệm kiểm tra: ( Máy A-tút ) BÀI 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC – QUÁN TÍNH I- HAI LỰC CÂN BẰNG 2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động K C5: Hãy đo quãng đường đi được của quả cân A sau mỗi khoảng thời gian 2 giây, ghi vào bảng 5.1 và tính vận tốc của A. ( Vị trí ban đầu của quả cân A ) Vị trí của quả cân A sau khi tách khỏi vật nặng A’ DE = EF = FG = 15 15 15 Bảng 5.1 v1 = 7,5 v2 = 7,5 v3 = 7,5 Từ kết quả trên, nêu nhận xét về loại chuyển động của quả cân A ? Đáp án: Quả cân A chuyển động đều. Kết luận: Một vật đang chuyển động, nếu chịu tác dụng của các lực cân bằng thì tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính II- QUÁN TÍNH: 1-NhËn xÐt : Khi cã lùc t¸c dơng, vËt kh«ng thĨ thay ®ỉi vËn tèc ®ét ngét ®­ỵc v× mäi vËt ®Ịu cã qu¸n tÝnh. II- QUÁN TÍNH: 2- Vận dụng: C6: Búp bê đang đứng yên trên xe. Bất chợt đẩy xe chuyển động về phía trước. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao? C6: - Búp bê ngã về phía sau. Khi xe chuyển động, chân của búp bê gắn với xe nên chuyển động theo. Thân và đầu búp bê do quán tính chưa kịp chuyển động. Vì vậy búp bê ngã về phía sau. BÀI 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC – QUÁN TÍNH II- QUÁN TÍNH: 2- Vận dụng: C7: đẩy cho búp bê và xe cùng chuyển động rồi bất chợt dừng xe lại. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao? C7: - Búp bê ngã về phía trước. Khi xe dừng lại, chân của búp bê gắn với xe nên dừng lại theo. Thân và đầu búp bê do quán tính chưa kịp dừng. Vì vậy búp bê ngã về phía trước. C8: Hãy dùng khái niệm quán tính để giải thích các hiện tượng sau: a) Khi ôtô đột ngột rẽ phải, hành khách trên xe bị nghiêng về phía trái. a) Khi xe đi thẳng, người và xe chuyển động thẳng. Khi xe rẽ phải, nửa người dưới rẽ phải theo xe, do quán tính nửa người trên vẫn đi thẳng. Vì vậy hành khách (ta) bị rẽ sang trái. b) Khi nhảy từ bậc cao xuống, chân ta bị gập lại. b) Khi chạm đất, chân bị dừng lại. Do quán tính, thân người chưa kịp dừng lại. Vì vậy chân bị gập lại. c) Bút tắc mực, ta vẩy mạnh, bút lại có thể viết tiếp được. c) Cuối quá trình vẩy, bút dừng lại, mực trong bút chưa dừng lại do quán tính. Vì vậy bút có mực ở ngòi, viết tiếp được. d) Khi cán búa lỏng, có thể làm chặt bằng cách gõ mạnh đuôi cán xuống đất. d) Khi đuôi búa chạm đất, cán búa dừng lại, do quán tính, búa tiếp tục chuyển động ăn sâu vào cán. Nhờ đó cán búa được tra chắc hơn. e) Đặt một cốc nước lên tờ giấy mỏng. Giật nhanh tờ giấy ra khỏi đáy cốc thì cốc vẫn đứng yên. e) Khi ta giật nhanh tờ giấy thì giấy chuyển động theo tay ta. Do quán tính mà cốc chưa kịp chuyển động. Nên cốc vẫn đứng yên.