Đổi mới dạy học và kiểm tra, đánh giá ở các trường trung học cơ sở theo định hướng phát triển năng lực học sinh

Đổi mới dạy học và kiểm tra, đánh giá ở trường THCS theo định hướng phát triển năng lực học sinh Vụ Giáo dục Trung học BÀI TẬP NHÓM Chọn 1 chủ đề dạy học trong chương trình GDTX hiện tại, mô tả các năng lực của HS mà chủ đề hướng đến và thiết kế các hoạt động dạy học nhằm đạt các năng lực đã mô tả. Vài nét về tình hình đổi mới PPDH, KTĐG trong những năm qua 1. Chủ trương của Đảng, nhà nướcvề đổi mới PPDH, KTĐG Luật Giáo dục số 38/2005/QH11, Điều 28 qui định: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh“. 1. Chủ trương của Đảng, nhà nướcvề đổi mới PPDH, KTĐG Báo cáo chính trị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI “Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng hiện đại; nâng cao chất lượng toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội”. 1. Chủ trương của Đảng, nhà nướcvề đổi mới PPDH, KTĐG Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI): Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT-TT trong dạy và học”; 1. Chủ trương của Đảng, nhà nướcvề đổi mới PPDH, KTĐG Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI): “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công nhận. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối kỳ, cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh giá của nhà trường với đánh giá của gia đình và của xã hội”.   1. Chủ trương của Đảng, nhà nướcvề đổi mới PPDH, KTĐG Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020 ban hành kèm theo Quyết định 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ: "Tiếp tục đổi mới PPDH và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học"; "Đổi mới kỳ thi tốt nghiệp THPT, kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ theo hướng đảm bảo thiết thực, hiệu quả, khách quan và công bằng; kết hợp kết quả kiểm tra đánh giá trong quá trình giáo dục với kết quả thi". a) Công tác tập huấn, bồi dưỡng CBQL, GV được thực hiện hàng năm: - Nâng cao nhận thức và năng lực của đội ngũ về đổi mới, tạo tâm thế sẵn sàng đổi mới; - Trang bị kiến thức hiện đại về đổi mới ND, PP, HT dạy học và kiểm tra, đánh giá cho CBQL, GV; - Tăng cường CSVC, TBDH phục vụ đổi mới; - Tăng cường ứng dụng CNTT&TT trong quản lí giáo dục và đổi mới PPDH, KTĐG. 2. Một số nội dung đã và đang thực hiện b) Nâng cao năng thực hiện đổi mới cho CBQL, GV thông qua tiến hành các hoạt động thí điểm: - Triển khai thí điểm phương pháp “Bàn tay nặn bột” giai đoạn 2011 – 2015; - Phát triển thiết bị dạy học tự làm; - Mô hình trường học mới VNEN; - Dạy học liên môn, tích hợp; - Mô hình nhà trường đổi mới đồng bộ PPDH và KTĐG kết quả giáo dục; 2. Một số nội dung đã và đang thực hiện c) Ban hành văn bản chỉ đạo đổi mới: - Hướng dẫn số 791/HD-BGDĐT ngày 25/6/2013 của Bộ GDĐT về triển khai thí điểm phát triển CTGD nhà trường phổ thông theo; - Công văn số 3535/BGDĐT-GDTrH ngày 27/5/2013 của Bộ GDĐT về sử dụng PP BTNB và các PPDH tích cực khác; - Hướng dẫn số 73/HD-BGDĐT-BVHTTDL ngày 16/01/2013 của liên Bộ GDĐT, Bộ VH-TT-DL về sử dụng di sản văn hóa trong dạy học. 2. Một số nội dung đã và đang thực hiện - Công văn số 5842/BGDĐT-VP ngày 01 tháng 9 năm 2011 của Bộ GDĐT về việc hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học; - Công văn số 8773/BGDĐT-GDTrH, ngày 30/12/2010 của Bộ GDĐT về việc triển khai việc hướng dẫn biên soạn đề kiểm tra áp dụng ma trận đề thi vừa chú ý đến tính bao quát nội dung dạy học vừa quan tâm kiểm tra trình độ tư duy; - Công văn 5466 ngày 07 tháng 8 năm 2013 hướng dẫn nhiệm vụ năm học chỉ đạo Đề thi các môn KHXH-NV được theo hướng "mở", gắn với thực tế cuộc sống, phát huy suy nghĩ độc lập của HS, hạn chế yêu cầu học thuộc máy móc. 2. Một số nội dung đã và đang thực hiện d) Triển khai thí điểm nhiều hình thức giáo dục mới theo hướng phát triển năng lực cho học sinh: - Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học; - Cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn; - Cuộc thi dạy học chủ đề tích hợp dành cho GV trung học; - Các cuộc thi trên mạng: Violympic, IOE; - Đường lên đỉnh Opympia, tài năng tiếng Anh… 2. Một số nội dung đã và đang thực hiện 3. Một số kết quả đã đạt dược - Đông đảo GV có nhận thức đúng đắn về đổi mới PPDH, KTĐG. Nhiều GV đã xác định rõ sự cần thiết và có mong muốn thực hiện đổi mới đồng bộ PPDH, KTĐG. - Nhiều GV đã vận dụng được các PPDH, KTĐG tích cực trong dạy học; kĩ năng sử dụng TBDH và ứng dụng CNTT-TT trong tổ chức hoạt động dạy học được nâng cao; GV bước đầu vận dụng được qui trình KT, ĐG mới. 3. Một số kết quả đã đạt dược - CSVC phục vụ đổi mới PPDH, KTĐG đã được chú trọng, từng bước cải thiện điều kiện dạy học ở các trường trung học, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đổi mới PPDH, KTĐG. - Bộ chủ trương tăng cường hoạt động tự làm TBDH GV và HS, tạo điều kiện thuận lợi cho sự chủ động, sáng tạo của GV và HS trong hoạt động dạy và học ở trường trung học. 3. Kết quả đánh giá quốc tế Năm 2012 Việt Nam đã lần đầu tham gia kỳ thi PISA và đã đạt được thành tích rất khả quan: - Lĩnh vực toán học: đứng thứ 17/65 - Lĩnh vực đọc hiểu: đứng thứ 19/65, - Về lĩnh vực khoa học: đứng thứ 8/65. Việt Nam đứng trong nhóm 20 nước có điểm các lĩnh vực cao nhất và cao hơn điểm trung bình của các nước phát triển. Trong khu vực Đông Nam Á có 5 nước tham gia là Việt Nam, Singapore, Thái Lan, Malaysia và Indonesia thì Singapore có kết quả tốt nhất, sau đó là Việt Nam.  4. Một số mặt còn hạn chế - Hoạt động đổi mới PPDH, KTĐG ở trường THCS chưa mang lại hiệu quả cao. Truyền thụ tri thức một chiều vẫn là PPDH chủ đạo của nhiều GV. Số GV thường xuyên chủ động, sáng tạo trong việc phối hợp các PPDH cũng như sử dụng các PPDH phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của HS còn ít. 4. Một số mặt còn hạn chế Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức lí thuyết. Việc rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng giải quyết các tình huống thực tiễn cho HS thông qua khả năng vận dụng tri thức tổng hợp chưa thực sự được quan tâm. Việc ứng dụng CNTT-TT, sử dụng các TBDH chưa được thực hiện rộng rãi và hiệu quả. 4. Một số mặt còn hạn chế Hoạt động KTĐG chưa bảo đảm yêu cầu khách quan, chính xác, công bằng; việc kiểm tra chủ yếu chú ý đến yêu cầu tái hiện kiến thức và đánh giá qua điểm số đã dẫn đến tình trạng GV và HS duy trì dạy học theo lối "đọc-chép" thuần túy, HS học tập thiên về ghi nhớ, ít quan tâm vận dụng kiến thức. 4. Một số mặt còn hạn chế Nhiều GV chưa vận dụng đúng quy trình biên soạn đề kiểm tra nên các bài kiểm tra còn nặng tính chủ quan của người dạy. Hoạt động kiểm tra đánh giá ngay trong quá trình tổ chức hoạt động dạy học trên lớp chưa được quan tâm thực hiện một cách khoa học và hiệu quả. 5. Một số nguyên nhân của đổi mới PPDH, KTĐG chưa hiệu quả - Nhận thức về sự cần thiết phải đổi mới PPDH, KTĐG và ý thức thực hiện đổi mới của một bộ phận CBQL, GV chưa cao. Năng lực của ĐNGV về vận dụng các PPDH tích cực, sử dụng TBDH, ứng dụng CNTT-TT trong dạy học còn hạn chế. - Lý luận về PPDH, KTĐG chưa được nghiên cứu và vận dụng một cách có hệ thống; còn tình trạng vận dụng lí luận một cách chắp vá nên chưa tạo ra sự đồng bộ, hiệu quả; nghèo nàn các hình thức tổ chức hoạt động dạy học. 5. Một số nguyên nhân của đổi mới PPDH, KTĐG chưa hiệu quả - Năng lực quản lý, chỉ đạo đổi mới PPDH, KTĐG từ các cơ quan QLGD và hiệu trưởng các trường còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu. Việc tổ chức hoạt động đổi mới PPDH, KTĐG chưa đồng bộ và chưa phát huy được vai trò thúc đẩy của đổi mới KTĐG đối với đổi mới PPDH. Cơ chế, chính sách chưa khuyến khích được sự tích cực đổi PPDH, KTĐG của GV. - Nguồn lực phục vụ cho quá trình đổi mới PPDH, KTĐG trong nhà trường như: CSVC, TBDH, hạ tầng CNTT-TT vừa thiếu, vừa chưa đồng bộ, làm hạn chế việc áp dụng các PPDH, hình thức KTĐG hiện đại. Đổi mới PPDH và KTĐG theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh Nghị quyết TW 8 (khóa XI) xác định: ”Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”; “Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho HS. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”. Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của GD, ĐT Định hướng đổi mới Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo theo tinh thần Nghị Quyết số 29 – HNTW 8 Khóa XI; Chuyển từ dạy học chủ yếu trang bị kiến thức sang hình thành năng lực và phẩm chất HS; Đổi mới đồng bộ MT, ND, PP, HT dạy học và KTĐG theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Không chờ tới khi có CT, SGK mới mà phải tiến hành đổi mới ngay khi vẫn đang thực hiện CT, SGK hiện hành. Xây dựng mô hình trường học đổi mới đồng bộ PPDH, KTĐG kết quả học tập của HS nhằm đổi mới PPDH, KTĐG theo hướng: - Đồng bộ, khoa học, hiện đại; - Tăng cường mối quan hệ thúc đẩy lẫn nhau giữa các hình thức và phương pháp tổ chức hoạt động dạy học, đánh giá trong quá trình dạy học và đánh giá kết quả giáo dục; - Tăng cường mối liên hệ giữa nhà trường – gia đình – xã hội trong giáo dục và đào tạo. Định hướng đổi mới Định hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực của CTGD cấp THPT Về phẩm chất: Định hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực của CTGD cấp THPT Về các năng lực chung Định hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực của CTGD cấp THPT Về các năng lực chuyên biệt của Hóa học Hãy so sánh những điểm khác biệt giữa dạy học định hướng nội dung và dạy học định hướng năng lực. So sánh một số đặc trưng cơ bản của CTGD định hướng ND và CTGD định hướng năng lực So sánh một số đặc trưng cơ bản của CTGD định hướng ND và CTGD định hướng năng lực So sánh một số đặc trưng cơ bản của CTGD định hướng ND và CTGD định hướng năng lực So sánh một số đặc trưng cơ bản của CTGD định hướng ND và CTGD định hướng năng lực So sánh một số đặc trưng cơ bản của CTGD định hướng ND và CTGD định hướng năng lực So sánh một số đặc trưng cơ bản của CTGD định hướng ND và CTGD định hướng năng lực 1) Cải tiến các PPDH truyền thống 2) Kết hợp đa dạng các PPDH 3) Vận dụng DH giải quyết vấn đề 4) Vận dụng DH theo tình huống 5) Vận dụng DH định hướng hành động 6) Tăng cường sử dụng PTDH và CNTT 7) Sử dụng các KTDH phát huy tính tích cực, sáng tạo 8) Tăng cường các PPDH học đặc thù bộ môn 9) Bồi dưỡng phương pháp học tập cho HS 10) Đổi mới KTĐG kết quả học tập của học sinh Một số biện pháp đổi mới PPDH (1) Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của HS, hình thành và phát triển năng lực tự học (sử dụng SGK, nghe, ghi chép, tìm kiếm thông tin,...), => Trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo về tư duy cho HS. (2) Chọn lựa và sử dụng một cách linh hoạt các PPDH chung và PPDH đặc thù của môn học để thực hiện, đảm bảo được nguyên tắc “HS tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức với sự tổ chức, hướng dẫn của GV”. Định hướng chung về đổi mới PPDH đối với mỗi môn học của giáo viên (3) Việc sử dụng PPDH gắn chặt với các HTDH. - Tuỳ theo MT, ND, ĐT, ĐK DH cụ thể mà có những HTDH thích hợp như: học cá nhân, học nhóm; học trong lớp, học ở ngoài lớp... - Chuẩn bị tốt về PPDH giờ thực hành để đảm bảo yêu cầu rèn luyện KN, vận dụng KT vào thực tiễn, nâng cao hứng thú cho HS. (4) Sử dụng đủ, hiệu quả các TBDH tối thiểu; TBDH tự làm phù hợp với nội dung học và đối tượng HS; ứng dụng hợp lý CNTT-TT Định hướng chung về đổi mới PPDH đối với mỗi môn học của giáo viên (1) DH thông qua tổ chức liên tiếp các hoạt động HT, từ đó giúp HS tự khám phá những điều chưa biết chứ không phải thụ động tiếp thu những tri thức được sắp đặt sẵn. => GV là người tổ chức và chỉ đạo - HS tiến hành các hoạt động học tập như: nhớ lại KT cũ, phát hiện KT mới, vận dụng sáng tạo KT đã biết vào các tình huống học tập hoặc thực tiễn,... Đặc trưng cơ bản của việc đổi mới PPDH của giáo viên (2) Chú trọng rèn luyện cho HS những tri thức phương pháp để họ biết cách đọc SGK, tài liệu học tập, biết cách tự tìm lại những KT đã có, biết cách suy luận để tìm tòi và phát hiện KT mới,... Tri thức PP thường là những quy tắc, quy trình, phương thức hành động; Rèn luyện cho HS các thao tác tư duy như: phân tích, tổng hợp, đặc biệt hoá, khái quát hoá, tương tự, quy lạ về quen… => dần hình thành và phát triển tiềm năng sáng tạo của HS. Đặc trưng cơ bản của việc đổi mới PPDH của giáo viên (3) Tăng cường phối hợp học cá thể với học hợp tác theo phương châm “tạo ĐK cho HS nghĩ nhiều hơn, làm nhiều hơn và thảo luận nhiều hơn”. => Mỗi HS vừa cố gắng tự lực một cách độc lập, vừa hợp tác chặt chẽ với nhau trong quá trình tiếp cận, phát hiện và tìm tòi kiến thức mới. => Lớp học trở thành môi trường giao tiếp thầy–trò và trò–trò nhằm vận dụng sự hiểu biết và kinh nghiệm của từng cá nhân, của tập thể trong giải quyết các nhiệm vụ HT chung. Đặc trưng cơ bản của việc đổi mới PPDH của giáo viên (4). Đổi mới PPDH gắn với đổi mới KTĐG kết quả học tập: => Chú trọng đánh giá theo mục tiêu bài học trong suốt tiến trình DH thông qua hệ thống câu hỏi, BT, trình diễn kết quả,... => Chú trọng phát triển KN tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau của HS với nhiều hình thức như: theo lời giải/đáp án mẫu, theo hướng dẫn, hoặc tự xác định tiêu chí để có thể phê phán, tìm được nguyên nhân và nêu cách sửa chữa các sai sót. Đặc trưng cơ bản của việc đổi mới PPDH của giáo viên (1) Đánh giá kết quả GD đối với các môn học và hoạt động GD ở mỗi lớp và sau cấp học là biện pháp chủ yếu nhằm xác định mức độ thực hiện mục tiêu GD, có vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả GD HS. (2) Đánh giá cần phải dựa theo chuẩn KT, KN từng môn học, hoạt động GD từng lớp; yêu cầu cơ bản cần đạt về KT, KN, thái độ của HS của cấp học. Định hướng chung về đổi mới KTĐG (3) Đánh giá cần phải phối hợp giữa đánh giá thường xuyên và đánh giá định kì, giữa đánh giá của GV và tự đánh giá của HS, giữa đánh giá của nhà trường và đánh giá của gia đình, cộng đồng. (4) Kết hợp giữa hình thức đánh giá bằng TNKQ và tự luận nhằm phát huy những ưu điểm của mỗi hình thức đánh giá này. (5) Cần có công cụ đánh giá thích hợp nhằm đánh giá toàn diện, công bằng, trung thực, có khả năng phân loại, giúp GV và HS điều chỉnh kịp thời việc dạy - học. Định hướng chung về đổi mới KTĐG Một số khác biệt cơ bản giữa đánh giá năng lực người học và đánh giá KT-KN của người học Một số khác biệt cơ bản giữa đánh giá năng lực người học và đánh giá KT-KN của người học Một số khác biệt cơ bản giữa đánh giá năng lực người học và đánh giá KT-KN của người học Một số khác biệt cơ bản giữa đánh giá năng lực người học và đánh giá KT-KN của người học Một số khác biệt cơ bản giữa đánh giá năng lực người học và đánh giá KT-KN của người học VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ 5W1H 5W1H là sáu từ dùng để hỏi trong tiếng Anh: What (cái gì); Where (ở đâu); When (khi nào), Who (là ai); Why (tại sao); How (thế nào). Kỹ thuật này xuất phát từ một bài thơ của nhà văn, nhà thơ người Anh Joseph Rudyard Kipling. Trân trọng cảm ơn! Vụ Giáo dục Trung học ĐT: 0438697285 Email: vugdtrh@moet.edu.vn