Giáo án môn Ngữ văn 10 - Tiết học 25: Đọc văn: Tam đại con gà

Tuần 10
Tiết ppct: 25
Ns: 8/10/2009
Nd: 13/10/2009
Đọc văn: Tam ñaïi con gaø
(Truyện cười)
Mục tiêu bài học
Giúp học sinh 
Kiến thức:
Hiểu được mâu thuẫn trái tự nhiên trong cách ứng phó của nhân vật thầy trong truyện
Thấy được cái hay của nghệ thuật tự bộc lộ
Kĩ năng: rèn luyện kĩ năng đọc và phân tích mâu thuẫn trong truyện cười.
Tư tưởng:Học sinh cần tu dưỡng tính ham học, khiêm tốn, và trung thực trong học tập và trong cuộc sống.
Chuẩn bị
Gv: đọc kĩ sgk, sgv, thiết kế bài học,
Hs: soạn bài theo sách giáo khoa,
Tiến trình dạy học
Ổn định lớp, kiểm diện học sinh
Kiểm tra bài cũ, soạn bài mới
Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA GV& HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
GV: Hãy cho biết truyện cười có những loại nào?
HS: dựa vào sách giáo khoa và trả lời
GV: Em hãy cho biết truyện cười “Tam đại con gà” thuộc thể loại truyện cười nào?
Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm qua từng câu, từng lời đối thoại, biểu hiện diễn biến tâm trạng của thầy đồ trong truyện.
GV: Nhân vật truyện là ai?
Hs: suy nghĩ và trả lời
Gv: Cái dốt do thất học được mọi người thông cảm, cái dốt của học trò chỉ đáng chê trách, chứ không đáng cười. người xưa nói: “Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe”. Ở đây cười kẻ dốt hay khoe, hay nói chữ, cả gan hơn dám nhận đi dạy trẻ.
GV: Thầy liên tiếp bị đặt vào những tình huống nào?
Thầy đã liều lĩnh làm thầy, liều lĩnh giải thích bừa một câu thuận miệng, chẳng có ý nghĩa gì. ở đây, tiếng cười bật ra vì cái sự liều lĩnh dốt nát lại sĩ diện giấu dốt của thầy. sĩ diện giấu dốt thể hiện:
Không dám công khai thừa nhận mình không biết trước học trò.
Sợ người khác biết cái sai, cái bừa của mình nên bảo học trò đọc khe khẽ.
Tạm thời, sự láu cá ấy cứu được thầy nhưng thực ra nó càng đẩy nhanh thầy vào ngõ cụt.
Lẽ ra, không biết thì thầy phải tìm sách mà học, tìm người mà hỏi đằng này lại mê tín, gieo tiền sấp ngửa.
GV: Em hãy cho biết ý nghĩa phê phán của truyện?
GV: Cho học sinh đọc ghi nhớ
Tìm hiểu chung
Thể loại
Phân loại truyện cười: 2 loại
Truyện khôi hài: chủ yếu nhằm mục đích giải trí ( tuy nhiên vẫn có ý nghĩa giáo dục).
Truyện trào phúng: mục đích đả kích, phê phán các nhân vật thuộc tầng lớp trên trong xã hội nông thôn việt nam xưa, thói hư tật xấu trong nội bộ nhân dân.
Văn bản: “Tam đại con gà” thuộc loại trào phúng, phê phán thầy đồ dốt.
Đọc hiểu văn bản
Đọc- kể
Tìm hiểu văn bản
Cái cười
Nhân vật: anh học trò dốt hay nói chữ, hay khoe khoang và rất liều lĩnh.
Các tình huống gây cười
Lần 1: gặp chữ “kê” thầy không biết là chữ gì mà lại dám nói liều “ dủ dì là con dù dì” -> thầy dốt đến tận cùng của sự dốt. Thầy không chỉ kém về kiến thức sách vở mà còn kém hiểu biết về kiến thức thực tế.
Lần 2: thầy sợ sai người ta biết thì cười, cho nên bảo học trò đọc khẽ-> thầy rất thận trọng trong việc giấu dốt, dùng cái láu cá vặt để gỡ bí.
Lần 3: thầy tìm đến thổ công, bằng cách xin đài âm dương-> thần đồng ý với cách dạy của thầy đến 3 lần-> thầy tin tưởng mình đúng-> yêu cầu học trò đọc to-> vang lên lời giải thích vô nghĩa-> cái dốt được khuếch đại nhân lên bằng âm thanh.
Lần 4: chạm trán với chủ nhà, giải thích vòng vo, vô căn cứ: “dủ dỉ là con dù dì, dù dì là chị con công, con công là ông con gà”-> thầy tìm cách che dấu dốt một cách phi lí-> càng che dấu bản chất dốt càng lộ rõ.
Ý nghĩa cái cười
Phê phán thói giấu dốt- một tật xấu có thật trong một bộ phận nhân dân.
Khuyên răng mọi người- nhất là những người đi học – chớ nên giấu dốt, hãy mạnh dạn học hỏi không ngừng.
Ghi nhớ.(sgk)
Củng cố:
Khái quát lại bài học
Nhắc nhở học sinh cần phải biết khiêm tốn học hỏi không ngừng
Dặn dò
Học bài cũ: Tam đại con gà
Soạn bài mới: Nhưng nó phải bằng hai mày
Rút kinh nghiệm
Tuần 10
Tiết ppct: 26
Lớp dạy: 10a4
Ns: 8/10/2009
Nd: 17/10/2009
Ñoïc vaên : Nhöng noù phaûi baèng hai maøy
(Truyện cười)
Muïc tieâu baøi hoïc: 
Giuùp hoïc sinh:
Kieán thöùc:
Söï pheâ phaùn ñoái vôùi nhaân vaät thaày lí, thaùi ñoä dieãu côït ñoái vôùi Caûi.
Ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa truyeän
Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng đọc và phân tích mâu thuẫn trong truyện cười.
Tư tưởng:Học sinh cần tu dưỡng tính trung thực trong học tập và trong cuộc sống.
Chuaån bò:
Hs: hoïc baøi cuõ vaø chuaån bò baøi môùi theo yeâu caàu cuûa giaùo vieân
Gv: sgk, sgv, vaên hoïc daân gian vieät nam
Tieán trình daïy hoïc:
OÂån ñònh lôùp , kieåm dieän hoïc sinh
Kieåm tra baøi cuõ vaø söï chuaån bò baøi môùi cuûa hoïc sinh
Caâu hoûi: Toùm taét laïi truyeän tam ñaïi con gaø vaø cho bieát yù nghóa pheâ phaùn cuûa truyeän?
Baøi môùi:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV& HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
GV: Em hãy cho biết truyện cười “Nhöng noù phaûi baèng hai maøy” thuộc thể loại truyện cười nào?
HS: dựa vào sách giáo khoa và trả lời
Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm qua từng câu, từng lời đối thoại, coá theå hieän maâu thuaãn, nhaát laø cöû chæ vaø lôøi noùi cuûa lí tröôûng?
GV: Em haõy cho bieát ñoái töôïng gaây cöôøi trong truyeän laø ai?
Hoïc sinh: suy nghó vaø traû lôøi.
Gv: laéng nghe, nhaän xeùt vaø choát yù.
Quan heä giöõa hai nhaân vaät: caûi vaø thaày lí?
Hoïc sinh: suy nghó vaø traû lôøi.
Gv: laéng nghe, nhaän xeùt vaø choát yù.
Ñònh höôùng: Thaày lí ñaõ xöû kieän: khoâng ñieàu tra, khoâng phaân tích, voäi keát aùn ngay, khoâng heà coù söùc thuyeát phuïc.
Gv: Coù nhöõng loaïi ngoân ngöõ naøo trong truyeän? Yù nghóa cuûa moãi loaïi ngoân ngöõ?
Hoïc sinh: suy nghó vaø traû lôøi.
Gv: laéng nghe, nhaän xeùt vaø choát yù.
Gv: qua vieäc thaày lí xöû kieän, chuùng ta thaáy leõ phaûi khoâng phaûi xuaát phaùt töø luaät phaùp, töø coâng lí maø töø tieàn, töø söï hoái loä.
GV: Nhaän xeùt gì veà caâu keát cuûa truyeän?
Hoïc sinh: suy nghó vaø traû lôøi.
Gv: laéng nghe, nhaän xeùt vaø choát yù.
Gv: Nhaän xeùt gì veà haønh ñoäng cuûa caûi?
Tìm hiểu chung
Truyeän “Nhöng noù phaûi baèng hai maøy”. 
thuoäc loaïi truyeän traøo phuùng.
pheâ phaùn söï tham nhuõng cuûa quan laïi
Đọc hiểu văn bản
Đọc- kể
Tìm hiểu văn bản
Ñoái töôïng gaây cöôøi: vieân lyù tröôûng: aên hoái loä nhöng “noåi tieáng xöû kieän gioûi”.
Moái quan heä giöõa caûi vaø thaày lí tröôùc ñoù: ñaây laø moái quan heä ñaõ daøn xeáp tröôùc ( caûi ñaõ loùt tieàn tröôùc cho thaày lí).
Maâu thuaãn ñoät nhieân xuaát hieän: thaày lí tuyeân boá ñaùnh caûi möôøi roi->maøn kòch baét ñaàu dieãn ra.
Thaày lí: chuû ñoäng, cöù keát aùn.
Caûi: bò ñoäng, xin xeùt laïi.
Söï keát hôïp hai thöù ngoân ngöõ trong truyeän:
Ngoân ngöõ tröïc tieáp qua lôøi noùi:
Caûi: “leõ phaûi veà con”
Thaày lí: “.maøy phaûinhöng noù laïi phaûi”
->Ngoân ngöõ coâng khai, noùi taát caû moïi ngöôøi cuøng coù maët nghe.
Ngoân ngöõ baèng ñoäng taùc, cöû chæ:
Caûi: xoøe naêm ngoùn tay (leõ phaûi).
Thaày lí: xoøe 5 ngoùn tay traùi uùp leân naêm ngoùn tay maët (hai laàn leõ phaûi).
->ngoùn tay trôû thaønh kí hieäu cuûa tieàn teä->leõ phaûi ñoùi vôùi lí tröôûng ñöôïc ño baèng tieàn. Tieàn quyeát ñònh leõ phaûi. Tieàn nhieàu thì leõ phaûi nhieàu, tieàn ít leõ phaûi ít-> giaù trò toá caùo cuûa truyeän.
Caâu noùi cuoái truyeän: “phaûi” vaø “phaûi baêng hai”-> hình thöùc chôi chöõ: vöøa voâ lí vöøa hôïp lí: voâ lí trong xöû kieän nhöng laïi hôïp lí trong thöïc teá giöõa caùc nhaân vaät.
Nhaân vaät caûi: vöøa laø naïn nhaân, vöøa laø thuû phaïm-> haønh vi tieâu cöïc cuûa caûi laøm cho anh ta trôû neân thaûm haïi, vöøa ñaùng thöông vöøa ñaùng traùch, vừa đáng cười.
Toång keát: ghi nhôù(sgk)
Cuûng coá: 
Khaùi quaùt laïi baøi hoïc
Giaùo duïc hoïc sinh loái soáng trung thöïc trong cuoäc soáng
Daën doø
Hoïc baøi cuõ: Nhöng noù phaûi baèng hai maøy
Soaïn baøi môùi: Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi vaø ngoân ngöõ vieát
Ruùt kinh nhieäm