Giáo án môn Ngữ văn 12 - Đọc văn Đàn ghi ta của Lor - Ca - Thanh Thảo

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔVÀ CÁC EM HỌC SINHThánh đường Sagrada Familia – biểu tượng của đất nước Tây 	Ban NhaVài hình ảnh về TBNĐàn ghi ta (Tây Ban cầm)Vũ nữ Di ganĐấu sĩ và bò tótHoa Lila được trồng nhiều ở Tây Ban Nha ( Tử đinh hương)Thanh Th¶oĐàn ghi ta của Lor-caMuïc tieâu baøi hoïc: Thanh Th¶oNội dung:Hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp bi tráng của hình tượng Lor-ca trong mạch cảm xúc, suy tư đa chiều vừa sâu sắc vừa mãnh liệt của tác giả. Nắm được những nét độc đáo, màu sắc tượng trưng, siêu thực trong hình thức biểu đạt của bài thơ.Kĩ năng: Biết cách đọc hiểu một tác phẩm thơ trữ tình hiện đại mang phong cách thơ tượng trưng.Thái độ: Yêu mến và trân trọng Lor-ca. Có thái độ sống đúng đắn.Đàn ghi ta của Lor-ca Đọc văn ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA Thanh ThảoI.GIỚI THIỆU CHUNG1.TÁC GIẢ THANH THẢODựa vào tiểu dẫn sách giáo khoa hãy nêu những nét cơ bản về Thanh Thảo và thơ Thanh Thảo? Nhà thơ Thanh Thảo và quê hương Quảng NgãiĐọc văn ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA Thanh ThảoGIỚI THIỆU CHUNG1. TÁC GIẢ THANH THẢO Quê Quảng Ngãi.Thuộc thế hệ các nhà thơ trẻ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Một cây bút luôn nỗ lực cách tân thơ Việt theo hướng hiện đại hoá. Thơ Thanh Thảo giàu suy tư, cảm xúc mãnh liệt, hình thức biểu đạt tự do, phóng túng nhuốm màu sắc tượng trưng, siêu thực.Khối vuông Ru-bích cấu trúc thơ mới mẻ sáng tạo theo mô hình mở.Tôi hay xâu chuỗi vào nhauNhững chữ rời rạc như xâu hạt cườmCó khi dùng sợi chỉ thườngCó khi là một chuỗi cườm không dây (Chuỗi Cườm) Đọc văn ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA Thanh ThảoI.GIỚI THIỆU CHUNG1.TÁC GIẢ THANH THẢO2.TÁC PHẨM- Viết về Phê-đê-ri-cô Ga-xi-a Lorca (1898- 1936)Qua chú thích (1) sách giáo khoa hãy nêu những nét chính về Lor-ca?Bài thơ của Lorca : GHI NHỚ (Người dịch : Hàm Đan)Bao giờ tôi tôi chết, hãy chôn tôi với cây đàn ghi tatrong cát.Bao giờ tôi chết, giữa những hàng camvà đám bạc hà.Bao giờ tôi chết,xin hãy chôn tôitrong chiếc chong chóng gió. Bao giờ tôi chết!2.TÁC PHẨM Viết về Phê-đê-ri-cô Gar-xi-a Lorca (1898- 1936)+ Nhà thơ, nhạc sĩ, nhà viết kịch, nhà hoạt động sân khấu thiên tài, người mở đường cho sự cách tân nghệ thuậtTây Ban Nha thế kỉ XX.+ Một chiến sĩ dũng cảm đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ văn hoá dân tộc và văn minh nhân loại.+ Bị sát hại 1936 với cái chết oan khuất, bi tráng.- Rút trong tập “ Khối vuông ru bích” sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy thơ Thanh Thảo. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN1. ĐỌC- HIỂU TỪ KHÓNhững tiếng đàn bọt nướcTây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mònTây-Ban-Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏLorca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi-ta nâubầu trời cô gái ấytiếng ghi-ta lá xanh biết mấytiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghi-ta ròng ròngmáu chảy không ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trănglong lanh trong đáy giếngđường chỉ tay đã đứtdòng sông rộng vô cùngLorca bơi sang ngangtrên chiếc ghi-ta màu bạcchàng ném lá bùa cô gái di-gan vào xoáy nướcchàng ném trái tim mìnhvào lặng yên bất chợtli-la li-la li-laKhi t«i chÕt h·y ch«n t«i víi c©y ®µn Lêi th¬ kh¬i nguån, dÉn d¾t dßng c¶m xóc m·nh liÖt cña Thanh Th¶o vÒ c¸i chÕtcña Lor-ca. Lấy tư tưởng của Lorca ngầm hướng người đọc hiểu thông điệpcủa bài thơ...Lµ mét lêidi chóc símthể hiện t×nh yªu cña Lor-ca víi nghÖ thuËt, víi xø së T©y Ban Nha. Làlời dặn phải biếtchôn nghệ thuậtcủa ông để đi tới... a.Lêi ®Ò tõLời đề từ này có ý nghĩa gì ?2.TÌM HIỂU VĂN BẢN Đọc văn ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA Thanh thảoI.GIỚI THIỆU CHUNGII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNĐọc- giải nghĩa từ khóTìm hiểu văn bảna.Lời đề từb.Hình tượng Lorca* 6 dòng thơ đầuEm hãy tìm những hình ảnh đặc trưng của xứ sở Tây Ban Nha trong đoạn thơ? Từ đó nhận xét về cách xây dựng hình tượng Lorca của nhà thơ Thanh Thảo?Đàn ghi ta (Tây Ban cầm)Áo choàng Ma-ta-dor (áo choàng đỏ gắt)Hoa li lab.Hình tượng Lorca* 6 dòng thơ đầu- Đoạn thơ mở đầu gợi 3 hình ảnh đặc trưng của xứ sở Tây Ban Nha+ Những tiếng đàn Tây ban cầm (Đàn ghi ta)+ Áo choàng đỏ Những trận đấu bò tót+ Li la  Hoa li la ( hoa tử đinh hương)Hình tượng Lorca được xây dựng trên phông nền văn hoá Tây Ban Nha đặc trưng, đậm nét.Các hình ảnh trong 3 dòng thơ đầu gợi cho em những liên tưởng như thế nào? Hình tượng Lorca gợi lên qua liên tưởng?- Tiếng đàn bọt nước: một cảm nhận lạ hoá,tiếng đàn vô hình lại hiện hữu tròn trịa mỏng manh như bọt nước liên tưởng đến sự nghiệp cách tân nghệ thuật của Lorca.-Áo choàng đỏ gắt: gợi liên tưởng tới một đấu trường đặc biệt nơi diễn ra cuộc quyết chiến + Con bò tót chính trị độc tài >< Áo choàng bê bết đỏ Sự đối lập giữa tinh thần yêu đời, khát vọng tự do sáng tạo cái đẹp của người nghệ sĩ với hiện thực tàn bạo, tạo ấn tượng mạnh mẽ “ kinh hoàng” về cái chết oan khuất đầy đau đớn của Lorca.Tiếng ghi taNâuMàu của vỏ đàn, của đất, của quê hươngNỗi niềm hướng tới quê hươngLá xanhMàu của sự sống tươi đẹpNiềm tha thiết với cuộc sốngTròn bọt nước vỡ tanRòng ròng máu chảyHình khối, dòngđau đớn Phép nhân hoá, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác khiến tiếng đàn hóa thân thành thân phận, linh hồn, trái tim người nghệ sĩ Lor-ca.vỡ oà, xót xa, tức tưởi Sử dụng hình ảnh tượng trưng, siêu thực:* 12 dòng thơ tiếp theo*12 câu tiếpTóm lại Đoạn thơ khắc hoạ chân dung người nghệ sĩ Lor-ca trong khoảnh khắc bi thương nhấtĐó là nghệ sĩ yêu tha thiết quê hương cuộc sống.	 cháy bỏng trong lí tưởng nghệ thuật; 	 đắm say, thuỷ chung trong tình yêu 	 bi tráng trong cái chết Tấm lòng Thanh Thảo: đau xót, tiếc thương, trân trọng, ngưỡng mộ mãnh liệt một tài năng, một nhân cách nghệ sĩ lớn – Lor-ca trong giờ khắc bi thương nhất. 13 dòng thơ cuối:không ai chôn cất tiếng đàn tiếng đàn như cỏ mọc hoang giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng đường chỉ tay đã đứt dòng sông rộng vô cùng Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc chàng ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợtli la- li la- li la ... *Trong 13 dòng thơ cuối tác giả đã suy tư như thế nào về cuộc đời và cái chết của Lorca?*13 dòng thơ cuốiKhông ai chôn cất tiếng đàn Lorca chết, vì quá ngưỡng mộ ông người ta đã không biết vượt qua nghệ thuật của ông như mong muốn. - tiếng đàn như cỏ mọc hoang- So sánh diễn tả nỗi xót tiếc hành trình cách tân dang dở của người nghệ sĩ. Lorca chết, thiếu vắng kẻ dẫn đường nghệ thuật thành cỏ mọc hoang. - So sánh cũng thể hiện niềm tin mãnh liệt vào sự bất tử của Lorca.Tiếng đàn tượng trưng cho nghệ thuật của ông, tượng trưng cho tình yêu tự do, tình yêu con người, yêu cái đẹp... nghệ thuật ấy, tư tưởng ấy không thể bị huỷ diệt nó sẽ sống mãi, lan truyền mãi giản dị mà kiên cường như cỏ dại.* 13 dòng thơ cuối - Giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng- Hình ảnh thơ tượng trưng gợi lại cái chết bi phẫn của Lorca: bọn phát xít sát hại rồi quăng xác ông xuống giếng. - Hình ảnh thơ đẹp kì vĩ thể hiện niềm ngưỡng mộ kính trọng với thiên tài Lorca.* 13 dòng thơ cuối - Đường chỉ tay đã đứtCái chết của Lorca là định mệnh phũ phàngLorca sang ngang, trên chiếc ghi ta màu bạcLorca sang thế giới bên kia cùng với nghệ thuật và tinh thần ngay thẳng không chịu quì gối trước bạo lực.- Các hành động: ném lá bùa, ném trái tim...mang ý nghĩa tượng trưng cho sự giã từ của Lorca, một sự giã từ đậm chất nghệ sĩ dân gian tự do và phóng khoáng...Hoa Li la (Tử đinh hương) - Nghệ thuật láy âm “li-la li-la li-la”: + gợi hợp âm của tiếng đàn ghi ta ngân nga + gợi hình ảnh bông hoa buồn, chia li + gợi chuyến đi thăm thẳm và đơn độc của người nghệ sĩ  Lorca giã từ cuộc sống nhưng tình cảm ,tư tưởng nghệ thuật của ông tồn tại bất diệt*13 dòng thơ cuốiTóm lại: đoạn kết tác giả đã suy tư về cuộc đời và cái chết của Lorca bằng những hình ảnh giàu sắc thái tượng trưng ,đem đến cho người đọc cảm nhận sâu sắc Lorca sống mãi với hình ảnh một chiến sĩ dũng cảm của tinh thần tự do, một nghệ sĩ dũng cảm của tinh thần cách tân..*Tiểu kết: Qua bài thơ hình tượng Lorca được khắc hoạ + Một nghệ sĩ tự do, du ca cô đơn trong thế giới bạo tàn để cách tân nghệ thuật và tranh đấu vì nền dân chủ.+ Một cái chết bi phẫn bởi các thế lực bạo tàn.+Một tâm hồn bất diệt và nghệ thuật mãi trường tồn, phát triểnBài thơ làm sống lại huyền thoại về một con người- nghệ sĩ- chiến sĩ Tây Ban Nha vĩ đại Lorcac.Những đặc sắc nghệ thuậtSử dụng các hình ảnh, ngôn ngữ thơ tựng trưng, hình tượng thơ đa nghĩa tạo hiệu quả lạ hoá, kích thích liên tưởng nhiều chiều, phóng túng của người đọc...Bài thơ như giai điệu của một bản nhạc có phần nhạc đệm của ghi ta... Cấu trúc thơ linh hoạt đảo lộn ngữ pháp cổ điển, câu chữ nhiều khi gián đoạn cắt rời, không vần. Phong cách thơ tượng trưng siêu thực. Đọc văn ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA Thanh ThảoI.GIỚI THIỆU CHUNGTác giảTác phẩmII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNĐọc- hiểu từ khóTìm hiểu văn bảnChủ đề- tư tưởng Ghi nhớ SGKIII.LUYỆN TẬP CỦNG CỐ1. Qua bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” ta thấy hiện lên:a. Một nghệ sĩ lãng du có tâm hồn phóng khoáng, tha thiết yêu đời, hết mình trong dâng hiến.b. Một nghệ sĩ tài hoa, tự do, du ca cô đơn trong cách tân sáng tạo nghệ thuật và tranh đấu vì nền dân chủ.c. Một nghệ sĩ tràn đầy niềm tin tưởng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.d. Một nghệ sĩ tràn đầy niềm vui sướng vì được về với nhân dân, với ngỌn nguồn cảm hứng sáng tạo. 2. Trong bài thơ “Đàn ghita của Lor-ca”, hình ảnh cây đàn ghi ta, tiếng đàn ghi ta :	a. Được gợi cảm từ tiếng đàn ai oán tủi sầu của Thuý Kiều.	b. Có mối liên hệ sâu sắc bền chặt với dân ca và nhạc cổ truyền của dân tộc ta.	c. Mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Biểu tượng cho tinh thần thơ Lor-ca, cho cuộc đời bất tử của Lor-ca.	d. Vang lên ngắn ngủi rồi tắt lịm theo số phận bi thảm của nhà thơ Lor-ca.3. Trong bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” hình tượng nghệ thuật nào song trùng với hình tượng Lor-ca ?	a. Cô gái Di-gan.	b. Không gian Tây Ban Nha đặc thù.	c. Màu hoa tím.	d. Cây đàn ghi ta.4. Hình ảnh “tiếng đàn như cỏ mọc hoang” trong bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” của Thanh thảo có ý nghĩa gì ?	a. 	Nỗi đau muôn đời ngời sáng trong thơ.	b.	Tình yêu và ước vọng muôn đời của nhà thơ được gửi vào cõi bất tử.	c.	Thơ ca nghệ thuật không ai chôn được, nó vẫn tồn tại mãi trong cuộc đời.	d.	Cuộc đời giản dị và dòng thời gian vô tận.5. Nhận định nào dưới đây không đúng về hình tượng cây đàn ghi ta trong bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” :	a. 	Nó cất lên tiếng lòng của Lor-ca trước cuộc sống trước thời đại.	b. 	Nó biểu tượng cho linh hồn và số phận vĩ đại của Lor-ca.	c. 	Nó có đủ cung bậc như thơ Lor-ca.	d. 	Nó bị huỷ diệt nên không thể giúp Lor-ca đến với cõi bất tử.BÀI TẬP VỀ NHÀCảm nhận của em về hình tượng Lorca được thể hiện trong bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” của nhà thơ Thanh Thảo.Phân tích những yếu tố thể hiện phong cách thơ tượng trưng siêu thực của Thanh Thảo được thể hiện qua bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca”.Chân thành cảm ơn Các thầy cô giáovà các em học sinh