Photpho va axit photphoric

PHOTPHO VA AXIT PHOTPHORICLuùc ñaàu oâng raát möøng vì nghó ñoù laø hoøn ñaù trieát hoïc, nhöng oâng mau choùng thaát voïng vì noù khoâng theå bieán kim loaïi thöôøng thaønh vaøng. Nhöng moät chaát töï phaùt ra aùnh saùng thì khoâng phaûi laø chuyeän bình thöôøng. Vôùi ñaâu oùc moät nhaø buoân, oâng tìm caùch baùn bí maät ñieàu cheá ra chaát ñoù ñeå kieám tieàn. Vaø oâng ñaõ baùn bí maät ñoù cho nhaø vaät lyù ngöôøi Ñöùc laø Johnnes Daniel Kraff, oâng naøy ñaõ mang caùi hôïp chaát dieäu kyø aáy ñi phoâ dieãn khaép chaâu AÂu. Sau ñoù thoâng tin bí maät veà vieäc hôïp chaát naøy ñöôïc ñieàu cheá töø nöôùc tieåu ñaõ bò roø ræ. Hoaù hoïc hieän ñaïi baét nguoàn töø nhöõng nghieân cöùu cuûa caùc nhaø “giaû kim thuaät” (alchemy) . Muïc ñích cuûa caùc nhaø giaû kim thuaät laø bieán ñoåi kim loaïi thöôøng thaønh vaøng baèng caùch duøng “hoøn ñaù trieát lí”. Nhöng caùch cheá taïo hoøn ñaù ñoù nhö theá naøo thì khoâng ai bieát. Neân trong haøng theá kyû, caùc nhaø giaû kim thuaät vöøa nieäm thaàn chuù vöøa khuaáy troän caùc hoãn hôïp kyø laï mong tìm ra hoøn ñaù trieát lí. Naêm 1669, nhaø buoân vaø cuõng laø nhaø giaû kim thuaät nghieäp dö ngöôøi Ñöùc Hennig Brand (1630 – 1710) ôû thaønh phoá Hamburg ñaõ laøm thí nghieäm vôùi caùc hoãn hôïp chöùa nöôùc tieåu sö töû vì oâng cho raèng chaát loûng oùng vaøng töø loaøi ñoäng vaät duõng maõnh naøy coù chöùa vaøng. OÂng ñun noùng hoãn hôïp nöôùc tieåu trong ñieàu kieän khoâng coù khoâng khí. Theá laø treân thaønh bình xuaát hieän moät hôïp chaát maøu traéng. Noù buøng chaùy ngay laäp töùc vôùi laøn khoùi ñen nghòt laøm ngheït thôû. Nhöng ñieàu thuù vò nhaát veà hôïp chaát naøy laø noù phaùt ra aùnh saùng trong boùng toái . 1669, nhaø buoân – nhaø giaû kim thuaät ngöôøi Ñöùc Hennig Brand ñieàu cheá ñöôïc P traéng töø söï chöng caát nöôùc tieåu nhöng oâng giaáu kín phöông phaùp ñieàu cheá 1678, Kunckel ñieàu cheá thaønh coâng .1680, R.Boyle cuõng ñieàu cheá thaønh coâng 1775, C.W.Scheele tìm ñöôïc phöông phaùp ñieàu cheá P traéng töø tro xöông PHOTPHO = chaát mang aùnh saùng LICH SU TIM RA NGUYEN TO PHOTPHOPhotpho ñoûPhotpho traéngTÍNH CHÂT VÂT LYĐơn chất photpho có thể tồn tại ở 1 số dạng thù hình, trong đó quan trọn nhất là photpho đỏ và photpho trắng1. Photpho trắng:Photpho trắng là chất rắn trong suốt, màu trắng hoặc vàng nhạt, trông giống như sápMeàm, deã noùng chaûy (t0nc = 44,10C)- Khoâng tan trong nöôùc, tan ñöôïc trong caùc dung moâi höõu cô nhö benzen, cacbon đisunfua, ete, rất độc, gaây bỏng rất nặng khi rơi vaøo da Boác chaùy trong khoâng khí neáu nhieät ñoä lôùn hôn 400 ñoä C nên phaûi baûo quaûn trong nöôùc .- Phaùt quang maøu luïc nhaït trong boùng toái- Khi ñun noùng ñeán 250 ñoä C khoâng coù khoâng khí, photpho traéng chuyeån daàn thaønh photpho ñoû ôû daïng beàn hôn.- Caáu truùc tinh theå phaân töû2. Photpho ñoû. Phopho ñoû laø chaát boät maøu ñoû - Khoâng tan trong caùc dung moâi thoâng thöôøng, deã huùt aåm vaø chaûy röõa.Beàn trong khoâng khí ôû nhieät ñoä thöôøng vaø khoâng phaùt quan trong boùng toáiNoù chæ boác chaùy ôû nhieät ñoä 250 ñoä CKhi ñun noùng khoâng coù khoâng khí photpho ñoû chuyeån thaønh hôi, khi laøm laïnh thì hôi cuûa noù ngöng tuï thaønh photpho traéng. Photpho ñoû khoâng ñoäc nhö photpho traéng Ngoaøi photpho ñoû vaø photpho traéng ta coøn coù photpho ñen:Caáu truùc polime : Nhôø caáu truùc polime maø photpho ñoû khoù noùng chaûy vaø khoù bay hôi hôn photpho traéng.II- TÍNH CHÂT HOA HOC. Trong nhoùm VA nguyeân toá phi kim coù ñoä aâm ñieän lôùn nhaát vaø cuõng laø phi kim maïnh nhaát.. Nhöng do lieân keát cuûa photpho keùm beàn hôn nitô neân ôû ñieàu kieän thöôøng photpho hoaït ñoäng hoùa hoïc maïnh hôn nitô. . Trong hai daïng hình thuø, phopho traéng hoaït ñoäng hôn photpho ñoû. Khi tham gia phaûn öùng, soá oxi hoùa cuûa nitô coù theå taêng töø 0 ñeán +3 hoaëc +5, coù theå giaûm töø 0 ñeán -3 neân photpho theå hieän tính khöû vaø tính oxi hoùa. 1.Tính oxi hoùa:Tác dụng với một số kim loại hoạt động, tạo ra photpho kim loại.Vd: 2P + 3Ca Ca 3P2 canxi photphua 2P + 3Mg Mg 3P2 magie photphuat0t0-300-32. Tính khửTaùc duïng vôùi oxi:Thieáu oxi: 4P + 3O2 2P2O3 ñiphotpho trioxitDö oxi : 4P + 5O2 2P2O5 ñiphotpho pentaoxitb) Taùc duïng vôùi clo:Thieáu clo : 2P + 3Cl2 2PCl3 photpho tricloruaDö clo : 2P + 5Cl2 2PCl5 photpho pentaclorua t0t0+5+300t0t000+3+5c) Taùc duïng vôùi caùc hôïp chaát:Photpho deã daøng taùc duïng vôùi caùc hôïp chaát coù tính oxi hoùa maïnh nhö HNO3 ñaêïc, KCLO3.Vd: 6P + 5KClO3 3P2O5 + 5KCl 3P + 5HNO3 + 2H2O 3H3PO4 + 5NOt0t0 t00+50+5Ngoaøi kim loaïi photpho coù theå taùc duïng vôùi hidro (chaát khöû) 2P + 3H2 2PH3 350oC 200atmIII-UNG DUNGPhaàn lôùn photpho saûn xuaát ra ñöôïc duøng ñeå saûn xuaát ra axit photphoric, phaàn coøn laïi chuû yeáâu duøng ñeå laøm dieâm.Ngoaøi ra photpho coøn ñöôïc söû duïng trong quaân söï nhö saûn xuaát bom, ñaïn chaùy ñaïn khoùi IV.TRANG THAI TU NHIEN. Trong töï nhieân chuùng ta khoâng gaëp photpho ôû traïng thaùi töï do vì noù khaù hoaït ñoäng veà maët hoùa hoïc. Phaàn lôùn photpho trong voû Traùi Ñaát ôû daïng muoái cuûa axit photphoric. Hai khoaùng vaät chính cuûa photpho laø apatic 3Ca3(PO4)2.CaF2 vaø photphoric Ca3(PO4)2ApatitPhotphoritNgoaøi ra photpho coøn chöùa trong proteâin thöïc vaät,trong xöông, raêng, baép thòt vaø ñaëc bieät laø naõo cuûangöôøi vaø ñoäng vaätTrong coâng nghieäp, photpho ñöôïc saûn xuaát baèng Caùch nung hoãn hôïp quaëng photphoric, caùt vaø thanCoác ôû 1200 ñoä C trong loø ñieän Nung trong loø ñieän: Ca3(PO4)2 + SiO2 + 5C 2P + 3CaSiO3 + 5COt0caùtthan