Tiết 15- Bài 15: Thực hành: quan sát giun đất

KIỂM TRA BÀI CŨ: Trình bày đặc điểm chung của ngành giun tròn? - Cơ thể hình trụ, thuôn 2 đầu. - Khoang cơ thể chưa chính thức. - Có lớp vỏ Cuticun. - Cơ quan tiêu hóa bắt đầu từ miệng, kết thúc ở hậu môn. - Đa số sống kí sinh. NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: QUAN SÁT GIUN ĐẤT I. Hình dạng ngoài: - Bằng kiến thức thực tế, hãy cho biết giun đất sống ở đâu? Chúng thường kiếm ăn vào thời gian nào trong ngày? - Giun đất sống trong đất ẩm: Ruộng, vườn, nương, rẫy, đất rừng. Kiếm ăn vào ban đêm. NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: QUAN SÁT GIUN ĐẤT I. Cấu tạo ngoài: - Để dễ quan sát cấu tạo ngoài của giun ta cần phải làm gì? 1. Xử lí mẫu: - Để dễ quan sát cấu tạo ngoài của giun ta cần phải rửa sạch đất ở cơ thể giun, làm giun chết trong hơi ête hay cồn loãng, sau đó để giun lên khay mổ và quan sát. NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: QUAN SÁT GIUN ĐẤT I. Cấu tạo ngoài: 1. Xử lí mẫu: 2. Quan sát cấu tạo ngoài: - Quan sát các vòng tơ ở mỗi đốt: + Dùng kính lúp soi sẽ thấy xung quanh mỗi đốt có một vòng tơ rất mảnh và ngắn. Vòng tơ + Đây là phần sót lại của chi bên giun đất. - Xác định mặt lưng, mặt bụng: NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: QUAN SÁT GIUN ĐẤT I. Cấu tạo ngoài: 1. Xử lí mẫu: 2. Quan sát cấu tạo ngoài: - Quan sát các vòng tơ ở mỗi đốt: - Xác định mặt lưng, mặt bụng: + Mặt lưng có màu sẫm hơn mặt bụng mặt bụng: - Xác định các lỗ sinh dục ở mặt bụng. NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: QUAN SÁT GIUN ĐẤT I. Cấu tạo ngoài: 1. Xử lí mẫu: 2. Quan sát cấu tạo ngoài: - Quan sát các vòng tơ ở mỗi đốt: - Xác định mặt lưng, mặt bụng: - Xác định các lỗ sinh dục ở mặt bụng. Lỗ sinh dục cái Lỗ sinh dục đực + Tìm đai sinh dục ở phần đầu giun đốt (14, 15, 16). Đai sinh dục + Cơ thể giun đốt lưỡng tính. + Ở mặt bụng đai sinh dục có một lỗ sinh dục cái. + Cách đai sinh dục 1 đốt có 2 lỗ sinh dục đực. NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: QUAN SÁT GIUN ĐẤT I. Cấu tạo ngoài: 1. Xử lí mẫu: 2. Quan sát cấu tạo ngoài: Phần đầu (lỗ miệng) Vòng tơ Phần đuôi (hậu môn) Thành cơ (đai sinh dục) Lỗ sinh dục cái Lỗ sinh dục đực Đai sinh dục NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: QUAN SÁT GIUN ĐẤT I. Cấu tạo ngoài: 1. Xử lí mẫu: 2. Quan sát cấu tạo ngoài: - Quan sát mẫu, đối chiếu với các hình. Nêu đặc điểm hình dạng và cấu tạo ngoài của giun đất? - Cơ thể đối xứng hai bên. - Cơ thể dài, thuôn 2 đầu - Phân đốt, mỗi đốt có vòng tơ. - Da trơn (có chất nhày) - Có đai sinh dục và lỗ sinh dục. II. Di chuyển: NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: GIUN ĐẤT II. Di chuyển: - Quan sát mẫu, hình 15.3; đọc thông tin SGK trang 53, 54 hoàn thành nội dung bài tập sau: - Đánh số vào ô trống cho đúng thứ tự các động tác di chuyển của giun đất. - Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi - Giun chuẩn bị bò - Thu mình làm phồng đoạn đầu thun đoạn đuôi Dùng toàn thân và vòng tơ làm chỗ dựa, vươn đầu về phía trước 2 1 3 1 2 3 4 4 Giun đất di chuyển nhờ bộ phận nào? NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: GIUN ĐẤT II. Di chuyển: - Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi. - Giun chuẩn bị bò. - Thu mình làm phồng đoạn đầu thun đoạn đuôi. - Dùng toàn thân và vòng tơ làm chỗ dựa, vươn đầu về phía trước. 2 1 3 1 2 3 4 4 Giun đất di chuyển nhờ bộ phận nào? 1. Giun chuẩn bị bò 2. Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi 3. Dùng toàn thân và vòng tơ làm chỗ dựa, vươn đầu về phía trước 4. Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: GIUN ĐẤT II. Di chuyển: III. Dinh dưỡng: - Giun đất ăn loại thức ăn gì? Thức ăn: Vụn thực vật, mùn đất. NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: GIUN ĐẤT III. Dinh dưỡng: Thức ăn: Vụn thực vật, mùn đất. SƠ ĐỒ BIẾN ĐỔI THỨC ĂN TRONG HỆ TIÊU HÓA CỦA GIUN ĐẤT Thức ăn được biến đổi như thế nào trong hệ tiêu hóa của giun đất? Thức ăn miệng hầu thực quản diều dạ dày cơ ruột tịt ruột hậu môn NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: GIUN ĐẤT III. Dinh dưỡng: Thức ăn: Vụn thực vật, mùn đất. Thức ăn miệng hầu thực quản diều dạ dày cơ ruột tịt ruột hậu môn - Giun đất trao đổi khí (Hô hấp) nhờ bộ phận nào? - Sự trao đổi khí (hô hấp) được thực hiện qua da NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: GIUN ĐẤT III. Dinh dưỡng: - Dựa vào thông tin về dinh dưỡng và cấu tạo trong của giun đất, hãy giải thích các hiện tượng sau đây ở giun đất: 1. Vì sao mưa nhiều, giun đất lại chui lên mặt đất? - Mưa nhiều giun chui lên mặt đất vì: nước ngập cơ thể chúng làm chúng ngạt thở (Giun đất hô hấp qua da) 2. Cuốc phải giun đất thấy có chất lỏng màu đỏ chảy ra. Đó là chất gì và tại sao lại có màu đỏ? - Vì giun đất có hệ tuần hoàn kín, máu mang sắc tố chứa sắt nên có màu đỏ IV. Sinh sản: NGÀNH GIUN ĐỐT Tiết 15-Bài 15: THỰC HÀNH: GIUN ĐẤT IV. Sinh sản: Hình: Giun đất ghép đôi - Quan sát tranh hình, nêu đặc điểm sinh sản của giun đất? - Giun đất lưỡng tính - Có hiện tượng ghép đôi - Trứng phát triển trong kén tạo thành giun con. - Tại sao giun đất lưỡng tính, khi sinh sản lại ghép đôi? - Ghép đôi giúp giun đất trao đổi tinh dịch tạo điều kiện cho thế hệ sau phát triển tốt hơn. Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù SGK trang 55 Cô theå giun ñaát ñoái xöùng hai beân, phaân ñoát vaø coù khoang cô theå chính thöùc. Nhôø söï chun daõn cô theå keát hôïp vôùi caùc voøng tô maø giun ñaát di chuyeån ñöôïc. Giun ñaát coù cô quan tieâu hoaù phaân hoaù, hoâ haáp qua da, coù heä tuaàn hoaøn kín vaø heä thaàn kinh kieåu chuoãi haïch. Giun ñaát löôõng tính, khi sinh saûn chuùng gheùp ñoâi. Tröùng ñöôïc thuï tinh phaùt trieån trong keùn ñeå thaønh giun non. KIEÅM TRA ÑAÙNH GIAÙ Củng cố - Kiểm tra đánh giá: 1. Những đặc điểm cấu tạo ngoài của giun đất thích nghi với lối sống chui rúc trong đất ẩm là: 	a. Cơ thể lưỡng tính 	b. Đầu thuôn nhỏ 	c. Cơ thể phân đốt, có vòng tơ ở mỗi đốt. 	d. Da trơn – có chất nhầy 	e. Hệ tuần hoàn kín 2. Những điểm tiến hóa của giun đất so với giun đũa: 	a. Có đai sinh dục 	b. Hệ tiêu hoá phân hoá rõ 	c. Hô hấp qua da 	d. Xuất hiện hệ tuần hoàn 	e. Hệ thần kinh tập trung thành chuỗi hạch x x x x x x 	 Đacuyn có nói: “Trước khi con người phát minh ra lưỡi cày thì giun đất đã biết cày đất trước con người và sẽ cày đất mãi mãi… Bài tập 3: Em hiểu ý nghĩa của câu nói đó như thế nào? Hoạt động sống chủ yếu nào của giun đất giúp nó có ý nghĩa to lớn trong trồng trọt? Hoạt động di chuyển: Giun đào đất, xáo trộn đất tăng độ xốp cho đất Hoạt động tiêu hoá: Phân giun có kết cấu hạt rất phù hợp với cây trồng: (tăng độ mùn,giảm độ chua cho đất, tăng muối khoáng….) Củng cố - Kiểm tra đánh giá: Caâu hoûi: 1. Neâu ñaëc ñieåm, hình daïng ngoaøi cuûa giun ñaát thích nghi vôùi loái soáng chui ruùc trong ñaát? Cô theå daøi , thuoân 2 ñaàu , phaàn ñaàu coù thaønh cô phaùt trieån , xung quanh moãi ñoát coù voøng tô ñeå laøm choã döïa khi chui ruùc trong ñaát. 2. Cô theå giun ñaát coù maøu phôùt hoàng, taïi sao? Cô theå giun ñaát coù maøu hoàng nhaït vì coù nhieàu mao maïch daøy ñaëc treân da giun coù taùc duïng nhö laù phoåi (vì giun hoâ haáp baèng da.) Hướng dẫn về nhà: - Học bài, làm bài tâp: 1, 2, 3 SGK trang 55. - Đọc mục “Em có biết?” SGK trang 55. - Nghiên cứu nội dung thực hành Bài 16. - Mỗi tổ chuẩn bị 3 con giun đất to, giờ sau thực hành.