Bài giảng môn Đại số 7 - Tiết dạy 23: Đại lượng tỷ lệ thuận

Thø ba ngµy 02 th¸ng 11 n¨m 2010M«n to¸n 7Gv : TrÇn Anh Khoa Tr­êng THCS Lª Lîi – Ia PakÝnh chµo quý thÇy c«vÒ dù giê Líp 7AChương II  hµm sè vµ ®å thÞCÊu tróc cña ch­¬ng IIHµm sè vµ ®å thÞ§¹i l­îng tØ lÖ thuËnMét sè bµi to¸n vÒ ®¹i l­îng tØ lÖ thuËnHµm s觹i l­îng tØ lÖ nghÞchMét sè bµi to¸n vÒ ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞchMÆt ph¼ng to¹ ®é§å thÞ hµm sè y = ax - ThÕ nµo lµ hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn?Hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn lµ hai ®¹i l­îng liªn hÖ víi nhau sao cho khi ®¹i l­îng nµy t¨ng (hoÆc gi¶m) bao nhiªu lÇn th× ®¹i l­îng kia còng t¨ng (hoÆc gi¶m) bÊy nhiªu lÇn- LÊy vÝ dô vÒ hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËnTiÕt 23 ®¹i l­îng tû lÖ thuËn ? H·y viÕt c«ng thøc tÝnh: a. Qu·ng ®­êng ®i ®­îc s (km) theo thêi gian t (h) cña mét vËt chuyÓn ®éng ®Òu víi vËn tèc 15(km/h) b. Khèi l­îng m (kg) cña mét thanh s¾t ®ång chÊt cã khèi l­îng riªng lµ 7800 (kg/m3) theo thÓ tÝch V(m3) Tr¶ lêi: s = 15 . t m = 7800 . V ? C¸c c«ng thøc trªn cã ®iÓm nµo gièng nhau? Tr¶ lêi: C¸c c«ng thøc trªn ®Òu cã ®iÓm gièng nhau lµ: §¹i l­îng nµy b»ng ®¹i l­îng kia nh©n víi mét h»ng sè kh¸c 0. yxk(k lµ h»ng sè kh¸c 0)=§Þnh nghÜa: NÕu ®¹i l­îng y liªn hÖ víi ®¹i l­îng x theo c«ng thøc y=kx (víi k lµ mét h»ng sè kh¸c 0) th× ta nãi y tû lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tû lÖ k ?2 Cho biÕt y tû lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tû lÖ Gi¶i y tû lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tû lÖ k= VËy x tû lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tû lÖ 1/k= Hái x tû lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tû lÖ nµo?35-35-k= .Qua bµi tËp trªn h·y tr¶ lêi c©u hái NÕu y tû lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tû lÖ k (kh¸c 0) th× x cã tû lÖ thuËn víi y kh«ng? Theo hÖ sè tû lÖ nµo?Tr¶ lêi : y tû lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tû lÖ k th× x tû lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tû lÖChó ý: Khi ®¹i l­îng y tû lÖ thuËn víi ®¹i l­îng x th× x còng tû lÖ thuËn víi y vµ ta nãi hai ®¹i l­îng ®ã tû lÖ thuËn víi nhau. NÕu y tû lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tû lÖ k (kh¸c 0) th× x tû lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tû lÖ 1k1kH×nh vÏ d­íi ®©y lµ mét biÓu ®å h×nh cét biÓu diÔn khèi l­îng cña 4 con khñng long. Mçi con khñng long ë c¸c cét b, c, d nÆng bao nhiªu tÊn nÕu biÕt r»ng con khñng long ë cét a nÆng 10 tÊn vµ chiÒu cao c¸c cét ®­îc cho trong b¶ng sau:CétabcdChiÒu cao (mm)1085030Khèi l­îng cña khñng long (m) tû lÖ thuËn chiÒu cao cña cét (L) m = k . L (k ≠ 0) + ë cét a cã m = 10; L = 10 m =1 . L+ Khèi l­îng con khñng long ë cét b lµ : + Khèi l­îng con khñng long ë cét c lµ :+ Khèi l­îng con khñng long ë cét d lµ : abcd10tÊn 8tÊn50tÊn30tÊnm = 1 . 8 = 8 (tÊn): m = 1 . 50 = 50 (tÊn)m = 1 . 30 = 30 (tÊn)=> k = m : L = 10 : 10 = 1 10mm8 mm50 mm30 mm?3Qua bµi tËp trªn h·y tr¶ lêi c©u hái- NÕu biÕt hai gi¸ trÞ t­¬ng øng cña hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn th× ta t×m ®­îc g×?Tr¶ lêi: Ta t×m ®­îc hÖ sè tû lÖ k- Khi biÕt hÖ sè tû lÖ k vµ mét gi¸ trÞ cña ®¹i l­îng nµy ta t×m ®­îc g×?Tr¶ lêi: Ta t×m ®­îc gi¸ trÞ t­¬ng øng cña ®¹i l­îng kia.NhËn xÐt:- NÕu biÕt hai gi¸ trÞ t­¬ng øng cña hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn th× ta t×m ®­îc hÖ sè tû lÖ k.- Khi biÕt hÖ sè tû lÖ k vµ mét gi¸ trÞ cña ®¹i l­îng nµy ta t×m ®­îc gi¸ trÞ t­¬ng øng cña ®¹i l­îng kia.?4 Cho biÕt hai ®¹i l­îng y vµ x tû lÖ thuËn víi nhauxx1= 3x2= 4x3= 5x4 = 6yy1= 6y2= ?y3= ?y4= ?a. H·y x¸c ®Þnh hÖ sè tû lÖ cña y ®èi víi x.b. Thay mçi dÊu “?” trong b¶ng trªn b»ng mét sè thÝch hîp.c. Cã nhËn xÐt g× vÒ tû sè gi÷a hai gi¸ trÞ t­¬ng øngcña y vµ x311yxyyyxxx2234;;;4Gi¶i: b) y2 = kx2 = 2.4 = 8 y3 = kx3 = 2.5 = 10 y4 = kx4 = 2.6 = 12a)11623ykx= = =c)1234312;yyx=yyxxx2;=2;=2;=24311y(= ) 2xÞyyyxxx2234===4fkTÝnh chÊt:- Tû sè hai gi¸ trÞ t­¬ng øng cña chóng lu«n kh«ng ®æi.- Tû sè hai gi¸ trÞ bÊt kú cña ®¹i l­îng nµy b»ng tû sè hai gi¸ trÞ t­¬ng øng cña ®¹i l­îng kia.NÕu hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn víi nhau th×:Bµi 1: §iÒn néi dung thÝch hîp vµo chç trèng Hai ®¹i l­îng y vµ x liªn hÖ víi nhau theo c«ng thøc: y= - 2xy vµ x lµ hai ®¹i l­îng y tû lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tû lÖ lµ ..x tû lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tû lÖ lµ ..d)tû lÖ thuËn-212-x1234.......................xyy==21yyBµi2 : Bµi 3 sgk 54C¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña V vµ m ®­îc cho trong b¶ng sauV12345m7,815,623,431,239a) §iÒn sè thÝch hîp vµo « trèng trong b¶ng trªn.b) Hai ®¹i l­îng m vµ V cã tû lÖ thuËn víi nhau hay kh«ng ? V× sao?7,87,87,87,87,8Tr¶ lêi: m vµ V lµ hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn, v× + m tû lÖ thuËn víi V theo hÖ sè tû lÖ lµ 7,8+ V tû lÖ thuËn víi m theo hÖ sè tû lÖ lµmV1 107,8 78=7,8 7,8mm VV= Þ = Qua bµi tËp trªn h·y tr¶ lêi c©u hái? Khi c¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña hai ®¹i l­îng ®­îc cho trong b¶ng. Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt chóng cã tû lÖ thuËn víi nhau hay kh«ng?Tr¶ lêi: Ta xÐt xem tÊt c¶ c¸c th­¬ng c¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña hai ®¹i l­îng cã b»ng nhau kh«ng.NhËn xÐt: §Ó biÕt t­¬ng quan tû lÖ thuËn gi÷a hai ®¹i l­îng khi biÕt b¶ng c¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña chóng ta xÐt tÊt c¶ c¸c th­¬ng c¸c gi¸ trÞ t­¬ng øng cña hai ®¹i l­îng cã b»ng nhau kh«ng. H­íng dÉn häc ë nhµ:- Häc thuéc ®Þnh nghÜa, tÝnh chÊt cña hai ®¹i l­îng tû lÖ thô©n.- Lµm bµi tËp 1, 2, 3, 4 SGK trang 53, 54.- ¤n l¹i: tû lÖ thøc, tÝnh chÊt cña d·y tû sè b»ng nhau.- Xem tr­íc bµi “Mét sè bµi to¸n vÒ ®¹i l­îng tû lÖ thuËn”.Xin Tr©n Träng c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸ovµ c¸c em häc sinh