Bài giảng môn học Ngữ văn 10 - Tiết số 40: Đọc văn: Nhàn

Kính chaøo quí Thaày Coâ giaùoVaø caùc em hoïc sinh!Kính chaøo quí Thaày Coâ giaùoVaø caùc em hoïc sinh! Nguyeãn Bænh Khieâm Tieát 40-Ñoïc vaênNhaøn GV thöïc hieän: Nguyeãn Thò Hoaøi Phöông – THPT Long KhaùnhI . Tiểu dẫn1.Tác giả : - Nguyễn Bỉnh Khiêm ( 1491-1585). Quê:Hải Phòng- Nhà nho khí tiết. - Học vấn uyên thâm.- Ở ẩn nhưng vẫn quan tâm đến cuộc đời.- Nhà thơ lớn của dân tộc.2.Tác phẩm chính :+ Bạch Vân am thi tập+ Bạch Vân quốc ngữ thi 3.Xuất xứ vaø nhan ñeà bài thơ : - Bài thơ được rút từ tập “Baïch Vaân quoác ngöõ thi” - Nhan đề do người đời sau đặtam Bach VânĐên thơ Nguyên Binh KhiêmÑeàn Thôø Nguyeãn Bænh khieâmII. Đọc hiểu bài thơ “Một mai, một cuốc, một cần câu, Thơ thẩn dầu ai vui thú nào. Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ Người khôn, người đến chốn lao xao. Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao. Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống, Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.” II. Đọc hiểu bài thơ 1. Thể thơ - Bố cục- Noäi dung chính - Thể thơ : - Bố cục : - Noäi dung: Thất ngôn bát cú 4 phần Nhân vật tröõ tình “ta” nói với mình , nói về mình trong thuù vui nhaøn.Định hướng tìm hiểu+ Nội dung của hai câu thơ là gì ?+ Trong hai câu thơ, em ấn tượng với từ ngữ , hình ảnh, bieäp phaùp ngheä thuaät nào nhất ? Vì sao?Nhóm 1: “Một mai, một cuốc, một cần câu,Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.” Caâu 1, 2: “Một mai, một cuốc, một cần câu, Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.” -Lối đếm , phép điệp, liệt kê , từ láy, đại từ phiếm chỉ “ai”Nhịp thơ linh hoạt- Ta giới thiệu về thú vui trong cuộc sống của mình, thô thaån với mai, cuoác, caàn caâu,vui vôùi chốn thôn quê dân dã, thuần hậu,mặc cho người đời có nhiều vui thú khácNhóm 2: “Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻNgười khôn, người đến chốn lao xao” + Caâu 3, 4 : “Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ Người khôn, người đến chốn lao xao” - Phép đối, phép điệp, giọng điệu thoải mái mà dứt khoát. - Ta cho rằng ta “dại” tìm veà nôi yeân tónh, vaéng veû Người “khôn” tìm chốn đô hội , phồn hoa Em hiểu thế nào là “dại”, là “khôn” ?Theo em Nguyễn Bỉnh Khiêm “dại” hay “khôn” ? “Ta” thể hiện thái độ sống khác người . Đó là sự lựa chọn cuộc sống của nhà thơ : tænh taùo, saùng suoátNhóm 3: “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.” + Caâu 5,6: “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” -Từ ngữ chỉ thời gian, nhịp thơ đặc biệt ( 1/3/1/2 ), phép đối. Hình ảnh thơ chọn lọc.Bộ tranh tứ bình đặc sắc. -Luận ra cuộc sống của “Ta” giản dị, thanh cao mà phong phú. Mùa nào thức nấy trong sự hòa hợp với thiên nhiên. Lời thơ giàu sức gợi. Nhóm 4: “Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống, Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.” + Caâu 7, 8 : “Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống, Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.” - Dùng điển tích. - Khẳng định thú nhàn: Ta thảnh thơi uống rượu dưới gốc cây, coi phú quý là một miền hư ảo.  Thái độ dứt khoát , baûn lónh, töï tin, xem thường danh lợi giöõ phaåm chaát cuûa nhaø nho chaân chính. 2. Giá trị nội dung bài thơ a. Thể hiện vẻ đẹp chân dung Nguyễn Bỉnh Khiêm * Cuộc sống thuần hậu , dân dã , đạm bạc.Hòa hợp với thiên nhiên * Nhân cách thanh cao.Thái độ dứt khoát , baûn lónh, töï tin, xem thường danh lợi giöõ phaåm chaát cuûa nhaø nho chaân chính. * Trí tuệ tænh taùo, saùng suoát Em hiểu thế nào về thú nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong bài thơ? 2. Giá trị nội dung bài thơ a. Thể hiện vẻ đẹp chân dung Nguyễn Bỉnh Khiêm * Cuộc sống Thuần hậu , dân dã , đạm bạc.Hòa hợp với thiên nhiên * Nhân cách thanh cao.Thái độ dứt khoát , baûn lónh, töï tin, xem thường danh lợi giöõ phaåm chaát cuûa nhaø nho chaân chính. * Trí tuệ tænh taùo, saùng suoát b. Vẻ đẹp triết lý của bài thơ :Nhaøn Trong xã hội ngày nay,quan niệm nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm còn phù hợp hay không?3.Giá trị nghệ thuật:- Ngôn ngữ tự nhiên, giản dị mà sâu sắc- Kết hợp giữa trữ tình và triết lý- Việt hóa thơ ĐườngIII.Kết luậnBài thơ như lời tâm sự thâm trầm, sâu sắc, khẳng định quan niệm sống nhàn là hòa hợp với tự nhiên, giữ cốt cách thanh cao, vượt lên trên danh lợi.CỦNG CỐ:Bài tập trắc nghiệm Quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm là gì: a. Không vất vả, cực nhọc. b. Không quan tâm tới xã hội, chỉ lo cho cuộc sống nhàn tản của bản thân. d. Tất cả phương án trên. c. Xa lánh nơi quyền quý để giữ cốt cách thanh cao, vượt lên trên danh lợi.Vui để họcXem vaø ñoïc nhanh nhöõng caâu thô trong baøi thô vöøa hoïc ñöôïc caùc hình aûnh gôïi raVui để họcBình veû ñeïp cuûa nhöõng caâu thô baèng moät ñoaïn vaên ngaénE. DẶN DÒ: 1. Học thuộc lòng bài thơ và phần ghi nhớ. 2. Chuẩn bị bài “Đọc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du.Caùm ôn quyù Thaày coâ vaø caùc em !GV : Nguyeãn Thò Hoaøi Phöông – THPT Long Khaùnh