Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Bài: Tóm tắt văn bản tự sự

TËp thÓ líp 10A4 nhiÖt liÖt chµo mõng quý thÇy c« gi¸o !Ôn tập kiến thức cũ – Lớp 8Thế nào là tóm tắt tác phẩm tự sự?Cách tóm tắt văn bản tự sự?Tóm tắt tác phẩm tự sự cần đảm bảo những yêu cầu gì?Mục đích tóm tắt văn bản tự sự ?Khái niệm Cách tóm tắtYêu cầuMục đíchTóm tắt văn bản tự sự là dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính ( sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng) của văn bản đó Đọc kĩ để hiểu đúng chủ đề của văn bản Xác định nội dung chính cần tóm tắt. Sắp xếp nội dung đó theo một trình tự hợp lí. Viết thành văn bản tóm tắt.Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của văn bản được tóm tắtGiúp người đọc, người nghe dễ dàng nắm được nội dung chính của văn bảnTÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ Cho biết thế nào là nhân vật chính? Vai trò của nhân vật chính trong văn bản tự sự?Nhân vật chính là nhân vật xuất hiện liên tục từ đầu đến cuối văn bản. Có vai trò trung tâm trong việc tạo ra mối quan hệ giữa nhân vật ấy với nhân vật khác và với các sự kiện trong văn bản.Nhờ có nhân vật chính mà tư tưởng chủ đề, quan niệm của tác giả được bộc lộ trong văn bản.Tiết 39:Tóm tắt văn bản tự sựTãM T¾T V¡N B¶N Tù SùI. Mục đích, yêu cầu tóm tắt tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.1. Định nghĩaVua Hùng thứ mười tám có người con gái đẹp tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng. Sơn Tinh và Thuỷ Tinh cùng một lúc đến cầu hôn. Cả hai người đều có tài, vua Hùng không biết gả con cho ai, bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn. Sơn Tinh thắng cuộc, cưới Mị Nương rồi đưa về núi. Thuỷ Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó hằng nămThuỷ tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại.Thủy Tinh là một vị thần, chàng hô mưa, mưa tới chàng gọi gió, gió về.Chàng tới xin cầu hôn Mị Nương con gái của Vua Hùng thứ mười tám, nhưng chàng đã gặp Sơn Tinh cũng là một vị thần có tài có sức như chàng. Vua Hùng bèn ra lời thách đố bằng lễ vật. Chàng đã đến nộp lễ sau Sơn Tinh nên không lấy được Mị Nương, chàng tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó hằng năm chàng dâng nước đánh sơn tinh nhưng đều thất bại. SO SÁNH HAI VĂN BẢN TÓM TẮT12TãM T¾T V¡N B¶N Tù SùI. Mục đích, yêu cầu tóm tắt tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.1. Định nghĩa : Tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính là viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn những sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật đó.2. Mục đích : Giúp người đọc, người nghe nắm vững tính cách và số phận của nhân vật, góp phần đi sâu tìm hiểu và đánh giá tác phẩm3. Yêu cầu : Trung thành với văn bản gốc. Nêu đầy đủ các đặc điểm và những sự việc xảy ra với nhân vật chính.II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chínhII.Cách tóm tắt văn bản tự sự theo chuyện của nhân vật chínhXác định nhân vật chính trong truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng ThuỷAn Dương VươngMị ChâuTrọng THuỷNhóm 1,3:Tìm hiểu và tóm tắt truyện( ADV và MC –TT) theo chuyện của nhân vật ADV? Nhóm 2,4: Tìm hiểu tóm tắt truyện theo chuyện của nhân vật Mị Châu?Thảo luận nhóm, thời gian 7 phútTóm tắt truyện theo nhân vật ADV bằng lời văn của mình ADV xây loa thành cứ gần xong lại đổ. Mãi sau nhà vua được ruà vàng giúp trừ yêu quái mới xây xong thành. Rùa vàng còn cho ADV chiếc vuốt để làm lẫy nỏ, bắn một phát chết hàng vạn tên giặc, Trệu Đà thua. Không bao lâu, Đà xin cầu hôn con gái Mị Châu cho con trai là Trọng Thuỷ, ADV đồng ý. Trọng Thuỷ đánh tráo nỏ thần về nước. Triệu Đà quay trở lại đánh Âu Lạc ADV thua trận cùng con gái chạy ra biển. Được rùa vàng cho biết Mị Châu là giặc ADV rút gươm chém mị châu rồi cầm sừng tê bảy tấc theo rùa vàng xuống biển.Tóm tắt truyện theo nhân vật MC bằng lời văn của mìnhMị Châu là con gái ADV. Sau khi ADV xây thành chế nỏ đánh thắng quân Triệu Đà, MC được gả cho Trọng Thuỷ( con trai Triệu Đà).Trọng Thuỷ tìm cách lấy cắp nỏ thần mang về nước cho cha. Triệu đà đánh Âu lạc. Mị Châu cùng cha chạy về phương nam, trên đường đi MC đã rắc lông ngỗng làm dấu cho Trọng Thuỷ. Rùa vàng báo cho ADV biết MC chính là giặc. Trước khi cha chém MC khấn nếu mình có lòng phản nghịch sẽ hoá thành cát bụi, nếu một lòng trung hiếu sẽ hoá thành châu ngọc. MC chết, xác biến thành ngọc thạch.Quy trình tìm hiểu nhân vật cần tóm tắt:Xác định họ tên, cương vị. Xác định lời nói, hành động, tâm trạng của nhân vật đó có liên quan đến các nhân vật khác cũng như các biến cố của truyện Cách tóm tắt văn bản tự sự theo chuyện của nhân vật chính- Đọc văn bản để xác định nhân vật chính- Chọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của các sự việc đó.- Dùng lời văn của mình kể tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật theo diễn biến của các sự việc ( có thể kết hợp dẫn nguyên văn từ ngữ, câu trong văn bản gốc).- Đọc lại văn bản tóm tắt, kiểm tra, sửa chữa, bổ sung sao cho đáp ứng yêu cầuIII. Bài học : Ghi nhớ ( SGK / 121).IV. Luyện tập* Bài tập 1 và 2 ( SGK/ 121-122)THẢO LUẬN NHÓMTỔ 1 VÀ 2: So sánh cách tóm tắt và mục đích tóm tắt của hai văn bản ( 1) và (2).TỔ 3 VÀ 4:Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy dựa theo nhân vật Trọng Thủy.IV. Luyện tập* Bài tập 1 ( SGK/ 121-122)Bản tóm tắt (1)Bản tóm tắt (2)Cách tóm tắt.Tóm tắt toàn bộ câu chuyện.Lựa chọn tóm tắt một số sự việc, chi tiết tiêu biểu ( Sự nhầm lẫn “bố thật” và”bố giả “ dẫn đến cái chết cho vợ)Mục đíchGiúp người đọc hiểu và nhớ nội dung câu chuyệnDùng làm dẫn chứng để làm sáng tỏ một ý kiến. ( Câu chuyện lẽ ra chấm hết.):Tóm tắt truyện ADV và MC – TT theo chuyện của nhân vật Trọng ThuỷTrọng Thuỷ( con trai Triệu Đà) được cha cầu hôn con gái ADV là Mị Châu ( Sau khi thất bại ở cuộc xâm lược Âu Lạc lần thứ nhất). Trở thành chồng Mị Châu, Trọng Thuỷ tìm cách dụ dỗ MC cho xem nỏ thần rồi ngầm làm một cái lẫy nỏ khác thay vào. Lấy được nỏ thần, TT nói với vợ là về thăm cha, rồi dặn: Tình vợ chồng không thể lãng quên, nghĩa mẹ cha không thể dứt bỏ.Nếu trong thời gian ta vắng nhà, 2 nước thất hoà, bắc nam cách biệt lấy gì làm dấu. Mị Châu đáp: Lấy lông ngỗng rắc làm dấu. Về nước, TT cùng cha đánh Âu Lạc, cha con MC thất bại chạy chốn.Trọng thuỷ theo dấu lông ngỗng đuổi đến nơi chỉ còn thấy xác MC bên bờ biển. TT ôm xác MC về táng ở Loa Thành. Thương tiếc vợ, khi đi tắm tưởng MC ở dưới giếng liền lao đầu xuống giếng mà chết.CỦNG CỐ - DẶN DÒ* Tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.Khái niệmCách tóm tắtMục đíchYêu cầuTóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính là viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn những sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật đó.Đọc văn bản để xác định nhân vật chínhChọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của các sự việc đó.- Dùng lời văn của mình kể tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật theo diễn biến của các sự việc ( có thể kết hợp dẫn nguyên văn từ ngữ, câu trong văn bản gốc).Giúp người đọc, người nghe nắm vững tính cách và số phận của nhân vật, góp phần đi sâu tìm hiểu và đánh giá tác phẩmTrung thành với văn bản gốc. Nêu đầy đủ các đặc điểm và những sự việc xảy ra với nhân vật chính.* Dặn dò :Học nội dung bài học. Làm bài tập : Tổ 1 và 3 tóm tắt chuyện Tấm Cám dựa theo nhân vật Tấm. Tổ 2 và 4 tóm tắt truyện Tấm Cám dựa theo nhân vật Cám.Chuẩn bị viết bài số 3 :	+ Vận dụng kiến thức, kĩ năng và rút kinh nghiệm bài làm văn số 2 để viết một bài văn tự sự có một yếu tố hư cấu.	+ Nắm vững đặc điểm văn tự sự, các yếu tố cấu thành văn bản tự sự.	+ Ôn cách lập dàn ý, cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự.Xin chào tạm biệt quý thầy cô giáovà các em học sinh lớp 10A4