Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 87: Lập luận trong văn nghị luận

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP! TRƯỜNG THPT BA CHẼTiết 87: Lập luận trong văn nghị luậnI. Khái niệm lập luận trong văn nghị luận: * Tìm hiểu ngữ liệu (sgk/109):- Mục đích của lập luận: Thuyết phục kẻ thù từ bỏ ý định xâm lược .- Luận cứ: + Người dùng binh giỏi là người .+ Được thời có thế+ Mất thời không thếI.Khái niệm lập luận trong văn nghị luận: * Khái niệm lập luận: Lập luận là ®­a ra c¸c lÝ lÏ, b»ng chøng nh»m dÉn d¾t ng­êi nghe (ng­êi ®äc) ®Õn mét kÕt luËn nµo ®ã mµ ng­êi nãi (ng­êi viÕt) muèn ®¹t tíi.Từ việc tìm hiểu ngữ liệu em hãy cho biết thế nào là lập luận?I. Khái niệm lập luận trong bài văn nghị luận:II. Cách xây dựng lập luận:1. Xác định luận điểm:*Tìm hiểu ngữ liệu:- Vấn đề : Thực trạng tiếng nước ngoài lấn lướt tiếng Việt của người Việt.- Quan điểm của tác giả:+ Khi nào thật sự cần thiết mới dùng tiếng nước ngoài.+ Thái độ tôn trọng và đảm bảo quyền được thông tin của người đọc+ Phê phán bệnh sính ngoại của người Việt => Cần có thái độ tôn trọng trong sử dụng tiếng mẹ đẻ (chữ ta)- C¸c luËn ®iÓm: + TiÕng n­íc ngoµi (tiÕng Anh) ®ang lÊn l­ít tiÕng ViÖt trong c¸c b¶ng hiÖu, biÓn qu¶ng c¸o ë n­íc ta.+ Mét sè tr­êng hîp tiÕng n­íc ngoµi ®­îc ®­a vµo b¸o chÝ mét c¸ch không cÇn thiÕt, g©y thiÖt thßi cho ng­êi ®äc.Vậy theo em luận điểm là gì?I. Khái niệm lập luận trong bài văn nghị luận:II. Cách xây dựng lập luận:1. Xác định luận điểm:*Tìm hiểu ngữ liệu:Khái niệm luận điểm: Là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của người viết (nói) xác định vấn đề (luận đề ) được đặt raI. Khái niệm lập luận trong bài văn nghị luậnII. Cách xây dựng lập luận:1.Xác định luận điểm:2. Tìm luận cứ: Văn bản I/sgkVăn bản mục II.1/sgkLuận điểm: Người dùng binh giỏi...+ L.cứ 1: Được thời có thế+ L.cứ 2: Mất thời không thế- Luận điểm1: Việc sử dụng tiếng nước ngoài (tiếng Anh) trong các bảng hiệu, biển quảng cáo:+ L.cứ 1: Việc sử dụng tiếng nước ngoài ở Hàn Quốc trên các bảng hiệu, biển quảng cáo+ L.cứ 2: Đi đâu, nhìn đâu cũng thấy nổi bật chữ Triều Tiên.+ L.cứ 3: Việc sử dụng tiếng nước ngoài ở ta trên các biển hiệu,...- Luận điểm 2: Một số trường hợp tiếng nước ngoài được đưa vào báo chí một cách không cần thiết, gây thiệt thòi cho người đọc+L.cứ1: Ở Hàn Quốc có một số tờ báo, tạp chí, số báo xuất bản bằng tiếng nước ngoài in rất đẹp+L.cứ2: Các tờ báo phát hành trong nướcdịch những bài cần đọc+ L.cứ 3: Trong khi đó ở ta, khá nhiều tờ báo, thiệt mất mấy trang thông tinL/cứ bằng chứng thực tế *Tìm hiểu ngữ liệu :*L/cứ lí lẽI. Khái niệm lập luận trong bài văn nghị luận:II. Cách xây dựng lập luận:1. Xác định luận điểm:2. Tìm luận cứ:* Tìm hiểu ngữ liệu:Từ việc tìm hiểu ngữ liệu, em hãy nêu khái niệm luận cứ ?*Khái niệm luận cứ: Là các tài liệu dùng làm cơ sở thuyết minh cho luận điểm. Nó bao gồm các lí lẽ (các nguyên lí, chân lí, ý kiến đã được công nhận) và các dẫn chứng thực tế (đời sống và văn học) * Tìm hiểu ngữ liệu: *I. Khái niệm lập luận trong bài văn nghị luận:II. Cách xây dựng lập luận:1. Xác định luận điểm:2. Tìm luận cứ:3.Lựa chọn phương pháp lập luận:Khái niệm PPLL: Là cách thức lựa chọn, sắp xếpluận điểm, luận cứ sao cho lập luận được thuyết phục * Một số PPLL: + PP phản đề: Từ một KL có sẵn -> KL khác (sai koặc đúng)+ PP loại suy: Dựa vào sự so sánh nhiều đối tượng ->tìm ra đối tượng khác.+ PP giải thích: Dùng lí lẽ giảng giải -> hiểuđược vấn đề+ PP chứng minh: Dùng lí lẽ và d/c để làm sáng tỏ luận điểm Vậy theo em thế nào là PPLL?Em hãy nhắc lại một số PPLL đã học?I. Khái niệm lập luận trong bài văn nghị luận:II. Cách xây dựng lập luận:1. Xác định luận điểm:2. Tìm luận cứ:3.Lựa chọn phương pháp lập luận:III. Luyện tập: Nhóm 1: Luận điểm: Đọc sách mang lại cho ta nhiều điều bổ ích * Nhóm 2: Luận điểm:Môi trường đang bị ô nhiễm nặng nề * Nhóm 3:Luận điểm: VHDG là tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng *III. Luyện tập:1.Bài tập 1/sgk (BTVN):2. Bài tập 2/sgk: Tìm luận cứ cho các luận điểm sauIII. Luyện tập:1.Bài tập 1/sgk (BTVN):2. Bài tập 2/sgk:3.Bài tập 3/sgk(BTVN) 4.Bài tập 4/bổ sung: PPLL nào được dùng trong đoạn văn sau ? “Ta thường nghe: Kỉ Tín đem mình chết thay, cứu thoát cho Cao Đế; Do Vu chìa lưng chịu giáo, che chở cho Chiêu Vương; Dự Nhượng nuốt than để báo thù cho chủ; Thân Khoái chặt tay cứu nạn cho nước;Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có ? ( Hịch tướng sĩ) => Phương pháp quy nạpTrắc nghiệm khách quan:Câu 1: Mục đích của lập luận là gì?a. Để dẫn dắt người nghe tới một kết luận cần đạt tới(đọc).b. Để giới thiệu vấn đề với người nghe (đọc ).c. Để thuyết phục người nghe (đọc )d. Để tạo tâm thế tiếp nhận cho người nghe (đọc)Câu 2: Dựa vào đâu để lựa chọn thao tác LL khi viết bài văn NL?a.Dựa vào thói quen của từng cá nhânb. Dựa vào nội dung, tính chất, đối tượng,cần thuyết phục người đọc (nghe)c. Dựa vào sở trường của người viết*Củng cố:- Các khái niệm: lập luận; luận điểm; luận cứ; PPLL*IV. HDHB:- Học phần ghi nhớ/sgk- BTVN: Xây dựng luận cứ cho luận điểm “Màu xanh của những cánh rừng đang mất dần đi trên hành tinh của chúng ta.”- Chuẩn bị bài mới: Chí khí anh hùng (Truyện Kiều- Nguyễn Du)Cảm ơn thầy cô và các em !Văn bản I/sgkVăn bản mục II.1/sgkLuận điểm: Người dùng binh giỏi...+ L.cứ 1: Được thời có thế+ L.cứ 2: Mất thời không thế- Luận điểm1: Việc sử dụng tiếng nước ngoài (tiếng Anh) trong các bảng hiệu, biển quảng cáo:+ L.cứ 1: Việc sử dụng tiếng nước ngoài ở Hàn Quốc trên các bảng hiệu, biển quảng cáo+ L.cứ 2: Đi đâu, nhìn đâu cũng thấy nổi bật chữ Triều Tiên.+ L.cứ 3: Việc sử dụng tiếng nước ngoài ở ta trên các biển hiệu,...- Luận điểm 2: Một số trường hợp tiếng nước ngoài được đưa vào báo chí một cách không cần thiết, gây thiệt thòi cho người đọc+L.cứ1: Ở Hàn Quốc có một số tờ báo, tạp chí, số báo xuất bản bằng tiếng nước ngoài in rất đẹp+L.cứ2: Các tờ báo phát hành trong nướcdịch những bài cần đọc+ L.cứ 3: Trong khi đó ở ta, khá nhiều tờ báo, thiệt mất mấy trang thông tinPP diễn dịch và nhân- quả *Tìm hiểu ngữ liệu :PP quy nạpCác văn bản trên lựa chọn PPLL nào khi thuyết phục người đọc ?Văn bản I/sgkVăn bản mục II.1/sgk- Luận điểm1: + L.cứ 1: + L.cứ 2: + L.cứ 3: - Luận điểm 2: +L.cứ1: +L.cứ2: + L.cứ 3: *Nhận xét:- Luận điểm1: + L.cứ 1: + L.cứ 2: + L.cứ 3: - Luận điểm 2: +L.cứ1: +L.cứ2: + L.cứ 3: * Nhận xét: *Tìm hiểu ngữ liệu :Xác định các luận cứ ở văn bản mục I và mục II.1/sgk và đưa ra nhận xét ? * Khái niệm lập luận: lập luận là ®­a ra c¸c lÝ lÏ, b»ng chøng nh»m dÉn d¾t ng­êi nghe (ng­êi ®äc) ®Õn mét kÕt luËn nµo ®ã mµ ng­êi nãi (ng­êi viÕt) muèn ®¹t tíi.*Khái niệm luận điểm: Luaän ñieåm laø yù kieán theå hieän tö töôûng,quan ñieåm cuûa ngöôøi vieát xaùc ñònh vaán ñeà (luaän ñeà) ñöôïc ñaët ra.*Khái niệm luận cứ: Là các tài liệu dùng làm cơ sở thuyết minh cho luận điểm. Nó bao gồm các lí lẽ (các nguyên lí, chân lí, ý kiến đã được công nhận) và các dẫn chứng thực tế (đời sống và văn học)* Khái niệm PPLL: Là cách thức lựa chọn, sắp xếp luận điểm, luận cứ sao cho lập luận được thuyết phục *L.đ: §äc s¸ch mang l¹i cho ta nhiÒu ®iÒu bæ Ých:- Gióp ta tÝch lòy vµ më réng tri thøc vÒ tù nhiªn vµ x· héi.- Gióp ta kh¸m ph¸ ra b¶n th©n m×nh.- Ch¾p c¸nh ­íc m¬ vµ s¸ng t¹o.- Gióp rÌn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t.*L.đ: M«i tr­êng ®ang bÞ « nhiÔm nÆng nÒ:- §Êt ®ai bÞ xãi mßn,sa m¹c hãa.- Ko khÝ « nhiÔm. 	- N­íc bÞ nhiÔm bÈn ko thÓ t­íi c©y, ¨n uèng, t¾m röa.- M«i sinh ®ang bÞ tµn ph¸, bÞ hñy diÖt.*L.đ: VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng:- VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm ng«n tõ.- VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm truyÒn miÖng.