Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết dạy: Những yêu cầu về việc sử dụng Tiếng Việt

Giỏo viờn: Trần Thị HạnhChỳc mừng ngày Quốc tế Phụ nữ 8 - 3Tiết 1I- Sử dụng đúng theo các chuẩn mực của tiếng Việt1 . Về ngữ âm và chữ viết2 . Về từ ngữ3 . Về ngữ pháp 4 . Về phong cách ngôn ngữTiết 2II – Sử dụng hay , đạt hiệu quả giao tiếp cao III – Luyện tậpNhững yêu cầu về việc sử dụng tiếng việt(Tiết PPCT: 74 – 75 ) 1 - Về ngữ âm và chữ viếtVí dụ 1 : Hãy phát hiện lỗi về ngữ âm và chữ viết ( chính tả ) ; chữa lại cho đúng .A _ Không giặc quần áo ở đây .B _ Khi sân trường khô dáo , chúng em chơi đá cầu hoặc đánh bi . C _ Tôi không có tiền lẽ , anh làm ơn đỗi cho tôiD - Ông tôi đã về hiu cách đây năm năm .E – Hà Nội là thủ đô của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt nam .I – Sử dụng đúng theo các chuẩn mựcĐáp ánA _ Không giặc quần áo ở đây .B _ Khi sân trường khô dáo , chúng em chơi đá cầu hoặc đánh bi . C _ Tôi không có tiền lẽ , anh làm ơn đỗi cho tôiD - Ông tôi đã về hiu cách đây năm năm .E – Hà Nội là thủ đô của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt nam .“giặc’’“giặt ’’“dáo’’“ráo’’“lẽ/đỗi’’“lẻ/đổi’’“hiu’’“hưu’’Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 1 - Về ngữ âm và chữ viếtVí dụ 2 : Phân tích sự khác biệt của những từ phát âm theo giọng địa phương so vơí những từ tương ứng trong ngôn ngữ toàn dân :_ Thế tại sao đang ở thành phố , bác lại về nhà quê ?_ à...chuyện ấy dài lắm . Nhẩn nha rồi bác kể . Dưng mờ .......chẳng qua cũng là do cái duyên , cái số .....gì thế , cháu ?_ Bác nói giọng nó khang khác thế nào ấy . Trời bác nói là giời [....] Nhưng mà bác nói là dưng mờ . Bảo bác nói là bẩu ._ Ăn nước ở đâu nói giọng ở đó mờ , cháu ......	 ( Ma Văn Kháng , Heo may gió lộng )Ghi nhớ 1 : Về ngữ âm và chữ viết , cần phát âm theo âm thanh chuẩn của của tiếng Việt , cần viết đúng theo các quy tắc hiện hành về chính tả và về chữ viết nói chung Ví dụ 1 : Hãy phát hiện và chữa lỗi về từ ngữ trong các câu sau :1 . Khi ra pháp trường , anh ấy vẫn hiên ngang đến phút chót lọt .2 . Những học sinh trong trường sẽ hiểu sai các vấn đề mà thầy giáo truyền tụng .3 . Số người mắc và chết các bệnh truyền nhiễm đã giảm dần . 4 . Những bệnh nhân không cần phải mổ mắt được khoa dược tích cực pha chế , điều trị bằng những thứ thuốc tra mắt mới đặc biệt .2_Về từ ngữ 1 . Khi ra pháp trường , anh ấy vẫn hiên ngang đến phút chót lọt .2 . Những học sinh trong trường sẽ hiểu sai các vấn đề mà thầy giáo truyền tụng .3 . Số người mắc và chết các bệnh truyền nhiễm đã giảm dần . 4 . Những bệnh nhân không cần phải mổ mắt được khoa dược tích cực pha chế , điều trị bằng những thứ thuốc tra mắt mới đặc biệt .Cách sửa“phút chót lọt’’“truyền tụng’’“truyền đạt, truyền thụ’’3 . Số người mắc và chết vì các bệnh truyền nhiễm đã giảm dần . “phút chót’’Những bệnh nhân không cần phải mổ mắt được điều trị tích cực bằng những thứ thuốc tra mắt mới, đặc biệt mà khoa dược đã pha chế.Ví dụ 2 : Lựa chọn những câu dùng từ đúng :1 _ Anh ấy có một yếu điểm: không quyết đoán trong công việc .2 _ Điểm yếu của họ là thiếu tinh thần đoàn kết .3 _ Bọn giặc đã ngoan cố chống trả quyết liệt .4 _ Bộ đội ta đã ngoan cường chiến đấu suốt một ngày đêm .5 _ Tiếng Việt rất giàu âm thanh và hình ảnh , cho nên có thể nói đó là thứ tiếng rất linh động , phong phú .2_Về từ ngữ điểm yếusinh động Về từ ngữ , cần dùng từ: đúng với hình thức và cấu tạo,đúng với ý nghĩa, đúng với đặc điểm ngữ pháp của chúng trong tiếng Việt .Ghi nhớ 2 : Cách sửa+C1: Bỏ từ “ qua ’’ đầu câu: Tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố/đã cho ta thấy hình ảnh CN VNcủa người phụ nữ trong chế độ cũ.+C2: Bỏ từ ‘‘của’’ và thay vào đó bằng dấu phẩy: Qua tác phẩm Tắt đèn /, Ngô Tất Tố /đã cho ta thấy... TN CN VN+C3: Bỏ các từ “đã cho ’’ và thay vào đó dấu phẩy: Qua tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố/, ta /thấy hình ảnh ... TN CN VNVí dụ 1: Hãy phát hiện và sửa lỗi về ngữ pháp trong các câu sau :1 _ Qua tác phẩm “ Tắt đèn ’’ của Ngô Tất Tố đã cho ta thấy hình ảnh của người phụ nữ trong chế độ cũ .3 – Về ngữ pháp Ví dụ 1: 2 -Hãy phát hiện và sửa lỗi về ngữ pháp trong câu sau: Lòng tin tưởng sâu sắc của những thế hệ cha anh vào lực lượng măng non và xung kích sẽ tiếp bước mình.3 – Về ngữ pháp +C1 : Đó là lòng tin tưởng sâu sắc của thế hệ cha anh vào lực lượng 	 TN măng non và xung kích, những lớp người/ sẽ tiếp bước họ. CN VN+C2 :Lòng tin tưởng sâu sắc của những thế hệ cha anh vào lực lượng 	CNmăng non và xung kích,/ những lớp người sẽ tiếp bước họ, đã được 	biểu hiện trong tác phẩm. 	 VNVí dụ 2 : Lựa chọn những câu văn đúng trong các câu sau:1 _ Có được ngôi nhà/ đã làm cho bà sống hạnh phúc hơn.2 _ Ngôi nhà đã làm cho bà sống hạnh phúc hơn.3 _ Có được ngôi nhà, bà đã sống hạnh phúc hơn.4 _ Ngôi nhà đã mang lại niềm hạnh phúc cho cuộc sống của bà.Đáp án: - Câu (1) sai vì không phân định rõ thành phần phụ đầu câu với chủ ngữ. Các câu còn lại đúng.3 – Về ngữ pháp Ví dụ 3: Phân tích và chữa lỗi cho đoạn văn sau : (1) Thúy Kiều và Thúy Vân đều là con gái của ông bà Vương viên ngoại .(2) Nàng là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn , sống hòa thuận hạnh phúc với cha mẹ .(3) Họ sống êm ấm dưới một mái nhà , cùng có những nét xinh đẹp tuyệt vời .(4) Vẻ đẹp của Kiều hoa cũng phải ghen , liễu cũng phải hờn .(5) Còn Vân có nét đẹp đon trang thùy mị .(6) Còn về tài thi nàng hơn hẳn Thúy Vân .(7) Thế nhưng nàng đâu có được hưởng cuộc sống hạnh phúc . 3 – Về ngữ pháp Đáp án: Thúy Kiều và Thúy Vân đều là con gái của ông bà Vương viên ngoại. Họ sống êm ấm dưới một mái nhà, hòa thuận hạnh phúc với cha mẹ. Họ đều có những nét xinh đẹp tuyệt vời.Thúy Kiều là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn.Vẻ đẹp của nàng hoa cũng phải ghen, liễu cũng phải hờn. Còn Thúy Vân có vẻ đẹp đoan trang thùy mị. Về tài thì Thúy Kiều hơn hẳn Thúy Vân. Thế nhưng nàng đâu có được hưởng cuộc sống hạnh phúc. Về ngữ pháp, cần cấu tạo câu theo đúng quy tắc ngữ pháp tiếng Việt diễn đạt đúng các quan hệ ý nghĩa và sử dụng dấu câu thích hợp. Hơn nữa các câu trong đoạn văn và văn bản cần được liên kết chặt chẽ, tạo nên một văn bản mạch lạc, thống nhất.Ghi nhớ 3 Ví dụ 1: Hãy phân tích và chữa lại những từ dùng không hợp với phong cách ngôn ngữ :A- Trong một biên bản về một vụ tai nạn giao thông : Hoàng hôn ngày 25-10 , lúc 17h 30 , tại Km 19 quốc lộ 1A đã xảy ra một vụ tai nạn giao thông .B – Trong một bài văn nghị luận : “ Truyện Kiều ’’của Nguyễn Du đã nêu cao một tư tưởng nhân đạo hết sức là cao đẹp .4 – Về phong cách ngôn ngữ :Buổi chiềuvô cùng4 – Về phong cách ngôn ngữ :Ví dụ 2 : Hãy nhận xét về các từ ngữ thuộc ngôn ngữ nói trong phong cách ngôn ngữ sinh hoạt ở đoạn sau đây:Bẩm cụ , từ ngày cụ bắt con đi ở tù , con lại sinh ra thích đi ở tù ; bẩm có thế , con có dám nói gian thì trời tru đất diệt , bẩm quả đi ở tù sướng quá . Đi ở tù còn có cơm để mà ăn , bây giờ về làng về nước một thước cắm dùi không có , chả làm gì nên ăn. Bẩm cụ, con lại đến kêu cụ, cụ, lại cho con đi ở tù.Nhận xét :- Cách xưng hô : bẩm, cụ,con -Thành ngữ : trời tru đất diệt, một thước cắm dùi không có. -Khẩu ngữ : sinh ra, có dám nói gian, quả, về làng về nước, chả làm gì nên ăn Không thể dùng trong một lá đơn đề nghị Ghi nhớ 4 : Về phong cách ngôn ngữ , cần nói và viết phù hợp với cấc đặc trưng và chuẩn mực trong từng phong cách chức năng ngôn ngữ . Bưng cơm ăn nỏ đượcBưng nỏc uống nỏ trụiCha tui mới hỏi: mần răng rứa con ơi?Chứ mẹ tui mới hỏi: mần răng rứa con ơi?Tui mới lẳng lặng tui trả lờiVỡ tui thương anh vụ kểVỡ tụi nhớ chàng vụ kể.Thư giónĐọc và xỏc định cỏc từ địa phương ,tỡm cỏc từ toàn dõn tương ứngKhụng nỏnướcnỏctụituiLàm sao thếMần răng rứaChỳc cỏc em sử dụng tiếng Việt hay và hiệu quả !