Bài giảng Ngữ văn 10 - Cảm xúc mùa thu tác giả Đỗ Phủ

CẢM XÚC MÙA THUĐỗ PhủPhạm Thị Thúy NhàiI. Đọc - hiểu văn bản 1. Tác giả: ( 712 – 770)- Tự là Tử Mĩ, quê ở huyện Củng – Hà Nam- Xuất thân trong một gia đình có truyền thống nho học và thơ ca.- Sống trong nghèo khổ, chết trong bệnh tật- Thơ ông hiện còn 1500 bài, được xem là “ thi sử”- Người TQ gọi ông là “ Thi thánh”- Giọng thơ: Trầm uất, nghẹn ngào.- Là nhà thơ hiện thực vĩ đại của TQPhạm Thị Thúy Nhài2. Tác phẩm- Là bài thơ đầu tiên trong chùm thơ “Thu hứng” gồm 8 bài.- Được sáng tác năm 766 khi Đỗ Phủ đang ngụ cư ở Quỳ Châu .- Bố cục: 2 phầnPhạm Thị Thúy NhàiPhạm Thị Thúy NhàiII. Khám phá văn bản 1. Cảnh thu nơi đất khách (4 câu đầu).- Rừng phong bao phủ bởi sương móc trắng xóa -> tiêu điều, lạnh lẽo - Vu sơn, Vu giáp : bao phủ hơi thu hiu hắt.-> Cảnh sắc đẫm màu bi thương, tàn tạ.- Lòng sông sóng vọt tâïn lưng trời > Đối lập : cảnh sắc hùng vĩ, dữ dội=> Hai cặp câu bổ sung cho nhau lột tả cảnh thu nơi đất khách vừa âm u, hùng vĩ -> p/c thơ Đỗ Phủ gđ cuối đời : trầm uất, bi trángPhạm Thị Thúy Nhài2.Nỗi lòng của tác giả (4 câu cuối):- Lưỡng khai : + Nở hoa 2 lần + Hai lần nhìn cúc nở hoa như xòe ra những cánh hoa bằng nước mắt-> Lệ của hoa + lệ của người ?- Cô Chu: + Con thuyền lẻ loi + Thân phận lẻ loi, trôi nổi của tác giả + Phương tiện gửi gắm ước vọng hồi hương- Hệ - Cố viên tâm Buộc - tấm lòng nhớ quê hươngBuộc thuyền Thắt longf, gói trọn nỗi lòng thương nhớ quê- Âm thanh cuộc sống sinh hoạt : + Tiếng dao thước + Tiếng chày đập vải may áo rét=> Nỗi buồn nhớ quê hương, nhớ người thân khi mùa thu về nơi đất kháchÂm thanh quen thuộc đặc trưng của mùa thuPhạm Thị Thúy NhàiIII/ Tổng kết :* Với kết cấu chặt chẽ, cô đọng, hàm súc. Bài thơ thể hiện sâu sắc nỗi lòng yêu nước thương đời của Đỗ Phủ trước cảnh một chiều thu u ám nơi đất kháchPhạm Thị Thúy NhàiÂm thanh quen thuộc đặc trưng của mùa thuPhạm Thị Thúy NhàiPhạm Thị Thúy Nhài Khóm cúc, con thuyền: tiêu biểu cho mùa thu, hàm chứa ý nghĩa ẩn dụ tượng trưng sâu sắc: + Cúc: hoa mùa thu. + Con thuyền: cuộc đời, con người nổi trôi lưu lạc; con thuyền mang chở tâm tình con người.Phạm Thị Thúy NhàiPhạm Thị Thúy NhàiPhạm Thị Thúy Nhài Các động từ: khai (nở), hệ (buộc) kết hợp với các bổ ngữ _ tha nhật lệ: nước mắt tuôn rơi. _ Cố viên tâm: nỗi lòng nhớ vườn cũ (quê nhà) Từ lưỡng: nở rồi lại nở, lần nào cũng nở ra nước mắt. Lệ của hoa hay người, không phân biệt được  vì là nước mắt.Phạm Thị Thúy NhàiTừ nhất : duy nhất chỉ có con thuyền buộc mãi vào trái tim trĩu nặng nhớ quê hương. Cảnh đã nhập vào tâm.Phạm Thị Thúy Nhài* Hai câu cuối: Đột ngột dồn dập âm thanh mùa thu ( tiếng thước đo vải, tiếng dao cắt vải, tiếng chày đập vải để may áo rét cho người thân nơi biên ải)  âm thanh đặc thù của mùa thu TQ xưa khơi gợi nỗi nhớ quê, nhớ nhà, nhớ người thân da diết ( Lời hết mà ý không hết).Phạm Thị Thúy NhàiPhạm Thị Thúy NhàiIII. Ghi nhớ: SGK * Củng cố: Thực chất Thu hứng là nỗi lòng nhớ quê hương, nhớ người thân khi mùa thu về nơi đất khách.* Dặn dò:- Học thuộc lòng bài thơ.Phạm Thị Thúy Nhài