Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết dạy: Đàn ghi ta của Lor - Ca

NhiÖt liÖt chµo mõngQUÝ thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh tham dù tiÕt HäC ! Hãy nghe ca khúc:Nếu tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta Nhạc: Thanh TùngThơ: Huỳnh Phước LiênThể hiện: Việt HoànBài hát trên nói về điều gì?Mặt trời hồng trên cát nóng Es-pa-nha Là tiếng đàn ghi ta của Lorca Giọt lệ nào ướt đẫm áo choàng đỏ thắm Es-pa-nha Hay giọt buồn ghi ta của Lorca Tìm lại vần thơ tranh đấu Es-pa-nha Nhặt tiếng đàn ghi ta của Lorca Dăm đường dài với những nỗi buồn người vũ nữ di gan hát lên bài ca tranh đấu của Lorca Bay đi xa đi xa Tiếng đàn ghi ta của Lorca Bay đi xa đi xa Lời thơ tranh đấu Es-pa-nha Vang vang trong tim ta Tiếng đàn ghi ta của Lorca Vang vang trong tim ta Lời thơ tranh đấu Es-pa-nha Lorca Gascia Anh đã chết với cây đàn ghi ta Lorca Gascia Lời anh vang mãi trong tâm hồn chúng ta Trong trái tim của những người yêu nước Và trong mắt xanh của bao niềm mơ ước trong bước chân người vũ nữ và trong tiếng ca người nghệ sĩ giang hồ Lorca Gascia Anh sống mãi với cây đàn ghi ta Lorca Gascia Lời anh vang mãi trong tâm hồn chúng ta Nếu tôi chết, Hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta!Ñaøn ghi-ta cuûa Lor-ca(Thanh Thaûo)Bài thơ của Lorca : GHI NHỚ (Người dịch : Hàm Đan)Bao giờ tôi tôi chết, hãy chôn tôi với cây đàn ghi tatrong cát.Bao giờ tôi chết, giữa những hàng camvà đám bạc hà.Bao giờ tôi chết,xin hãy chôn tôitrong chiếc chong chóng gió. Bao giờ tôi chết!Vài nét về Gar-xi-a Lor-ca (1898 – 1936): Một thiên tài: nhà thơ, nhạc sĩ, nhà viết kịch, nhà hoạt động sân khấu người Tây Ban Nha - đại diện cho tinh thần tự do dân chủ ,và khát vọng cách tân nghệ thuật của thế kỷ XX. Một nhân cách cao đẹp: nhà thơ hiện đại yêu nhạc dân gian, dùng tiếng đàn ghi ta để giãi bày nỗi đau buồn và khát vọng yêu thương của nhân dân, dám dũng cảm đấu tranh với một nền chính trị độc tài, nền nghệ thuật già nua, bảo thủ. Một số phận đầy oan khuất: kẻ thù tàn nhẫn lén thủ tiêu ông, nhiều người không hiểu hết sự hy sinh cao cả của ông. Lor ca là một hịên tượng xuất chúng có sức ảnh hưởng to lớn tới nghệ thuật và chính trị của Tây Ban Nha lúc bấy giờNhà thơ Thanh Thảo và quê hương Quảng NgãiEm hãy nêu những hiểu biết của em về nhà thơ Thanh Thảo?I. Tìm hiểu chung:1. Tác giả: Tên thật Hồ Thành Công,quê ở Quãng Ngãi, từng công tác ở chiến trường Miền nam* Tác phẩm tiêu biểu: Dấu chân qua trảng cỏ(1978), Khối vuông ru-bích(1985) Từ một đến một trăm(1988)* Đề tài: con người nghĩa khí, nhân cách ngời sáng * Đặc điểm thơ: Giàu suy tư mãnh liệt, phóng túng trong cảm xúc, ít nhiều nhuốm màu sắc tượng trưng, siêu thực, luôn theo đuổi khát vọng cách tân cấu trúc thơ.Khối vuông rubic là một gợi ý cho thơ của Thanh Thảo2.1/ Nhan đề:2. Vài nét về tác phẩm:Nhan đề đã hé mở hình tượng trung tâm của bài thơ: Lor-ca. Và gắn liền với hình tượng ấy là biểu tượng nghệ thuật mang tính cách tân của Lor-ca: đàn ghi taKhi t«i chÕt h·y ch«n t«i víi c©y ®µn Lêi th¬ kh¬i nguån, dÉn d¾t dßng c¶m xóc m·nh liÖt cña Thanh Th¶o vÒ c¸i chÕtcña Lor-ca.Lµ mét lêidi chóc sím t×nh yªu cña Lor-ca víi nghÖ thuËt, víi xø së T©y Ban Nha2.2/ Lời đề từ: Đọc - nhận biếtNhững tiếng đàn bọt nướcTây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mònTây-Ban-Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏLorca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi-ta nâubầu trời cô gái ấytiếng ghi-ta lá xanh biết mấytiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghi-ta ròng ròngmáu chảy không ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trănglong lanh trong đáy giếngđường chỉ tay đã đứtdòng sông rộng vô cùngLorca bơi sang ngangtrên chiếc ghi-ta màu bạcchàng ném lá bùa cô gái di-gan vào xoáy nướcchàng ném trái tim mìnhvào lặng yên bất chợtli-la li-la li-la 2.3/ Bố cục bài thơ: Có thể chia làm 4 đoạn Đoạn 1 (6 dòng đầu): hình ảnh Lor-ca và đất nước mình.  Đoạn 2 (12 dòng kế): cái chết đầy bi phẫn của Lor-ca, khát vọng cách tân nghệ thuật đành dang dở. Đoạn 3 (4 dòng tiếp): Xót thương Lorca và những cách tân nghệ thuật Đoạn 4 (9 dòng cuối): Suy tư về cuộc giải thoát và cách giã từ của Lorca.Thánh đường Sagrada Familia Vài hình ảnh về TBN( biểu tượng của đất nước Tây Ban Nha)Vũ nữ Di-ganHoa Lila được trồng nhiều ở Tây Ban NhaÂm thanhHình ảnh- ẩn dụ chuyển đổi cảm giác – tiếng đàn trong trẻo, quyến rũ nhưng mong manh- hoán dụ: người nghệ sĩ Lor-caII. T×m hiÓu bµi th¬:1. Lorca vµ ®Êt n­íc m×nh ( 6 dßng ®Çu )“bọt nước”  “những tiếng đàn”áo choàng đỏ gắtNgười nghệ sĩ Lor-ca: được giới thiệu bằng những hình ảnh thơ chịu ảnh hưởng của trường phái tượng trưng Hình ảnh của Lor-ca: lang thang , miền đơn độcvầng trăng chếnh choángyên ngựa mỏi mòn - Người nghệ sĩ lãng du, tài hoaMang những khát vọng mãnh liệt - Cô đơn trên hành trình đi tới lý tưởng. Hình ảnh của đất nước Tây Ban Nha: - áo choàng đỏ gắtGợi lên những đấu trường bò tót truyền thống của Tây Ban NhaGợi hình dung về đấu trường xã hội - Khát vọng dân chủ- Nền chính trị độc tài- Nền nghệ thuật già nua- li-la li-la li-laTiếng đàn ghi ta Tây Ban NhaNhững bông hoa Li-la (Hoa Tử Đinh Hương) mọc trên khắp Tây Ban Nha- Khát vọng cách tân nghệ thuật  Hình ảnh Lor-Ca hiện lên trên phông nền văn hoá dân tộc mình  Thanh Thảo đã thành công khi lựa chọn được những hình ảnh thơ có sức biểu đạt lớnVẻ dẹp hào hùng của người công dân không ngừng tranh đấu cho quyền sống chinh đáng của nhân dân.Nghệ sĩ Lor-ca bay bổng với những giai điệu mới, với khát vọng cách tân nghệ thuật2. Phút giây bi phẫn ( 12 dßng tiÕp )bçng kinh hoµngchµng ®i nh­ ng­êi méng du  H×nh ¶nh thùc Hoán dụTiếng đànÁo choàng bê bết máuCuộc đời Lor-caCái chết  Ẩn dụGhi ta nâuGhi ta lá xanhGhi ta tròn- Tượng trưngbầu trời, cô gáibọt nước vỡ tan- Nhân hoáròng ròng máu chảy Ẩn dụ chuyển đổi cảm giácMàu sắc tượng trưng siêu thực- Tiếng đàn rạo rực tình yêu, cháy bỏng khát vọng tự do, trong trẻo và mãnh liệt một sức sống căng đầy trước đau đớn sóng gió.- Tiếng đàn nên hình thành sắc, vỡ ra thành thân phận con người3. NiÒm xãt th­¬ng Lorca vµ tiÕc nuèi nh÷ng c¸ch t©n nghÖ thuËt:(4 dßng tiÕp) - biện pháp so sánh : + mất mát, tổn thất - nghệ thuật thiếu vắng kẻ dẫn đường + sức sống mãnh liệt của nghệ thuật và những khát vọng của Lor-ca.Không ai chôn cất tiếng đànTiếng đàn như cỏ mọc hoangGiọt nước mắt vầng trăngLong lanh trong đáy giếng Hình ảnh tượng trưng, cấu trúc gián cách  ý nghĩa hàm súc: nối giọt nước mắt - vầng trăng(nối vũ trụ - giếng nước sâu) buồn - đẹp - bất tử. Nçi đau xãt tiếc thưong cho hµnh tr×nh c¸ch t©n nghÖ thuËt dang dë cña ng­êi nghÖ sÜ NiÒm tin vµo sù bÊt tö cña nghÖ thuËt mµ Lor-ca s¸ng t¹o nªn4. Suy t­ vÒ cuéc gi¶i tho¸t vµ c¸ch gi· tõ cña Lorca ( 9 dßng cuèi ) Màu của sự trong sạch, tinh khiết, phản chiếu lung linh.Lấp lánh ánh sáng của tình yêu đối với người con gái, đối với nghệ thuật, với nhân dân, đất nước Tây Ban Nha.Chiếc ghi ta màu bạcTrên chiếc ghi-ta màu bạc§­êng chØ tay ®· ®øtHữu hạnđường chỉDòng s«ng réng v« cïng><Vô hạn Sự siêu thoátLor-ca bơi sang ngangtay đã đứt- Lila ngân vang:+ Những đoá hoa lila tím ngát thầm tiễn biệt linh hồn LORCA + Nốt nhạc xao xuyến mãi ngân vang tronglòng người tưởng nhớ đến người nghệ sĩVới hình ảnh đầy chất mộng,chất thơ, tác giả tưởng tượng sự giã từ của Lor-ca : thanh thản, đậm chất nghệ sĩ .Câm lặng, tự nguyện chôn vùi, hi sinh vì nghệ thuật- lá bùa cô gái Digan: Số phận tình yêu- trái tim: mang khát vọng tự do và cách tân nghệ thuật- ném: hành động dứt khoátTiếng đànLor ca Bọt nướcSự sốngTiếng ghi ta nâu, xanh...bọt nước vỡ tanCái chếtLi-la li-la li-laSự bất tửTrữ tìnhTự sựIII. TỔNG KẾT Vẻ đẹp nhân văn: - tâm hồn, nhân cách, số phận của Lor-ca - sự đồng cảm của Thanh Thảo 2. Nghệ thuật: - Bài thơ có sự kết hợp hài hoà giữa hai yếu tố thơ và nhạc, cấu tứ tự sự và trữ tình. - Bài thơ đã toát lên vẻ đẹp thơ Thanh Thảo, hiện đại theo cách tượng trưng, siêu thực.1.Nội dung: 2. Nghệ thuật: - Bài thơ có sự kết hợp hài hoà giữa hai yếu tố thơ và nhạc, cấu tứ tự sự và trữ tình. 1.Nội dung: Vẻ đẹp nhân văn: - tâm hồn, nhân cách, số phận của Lor-ca - sự đồng cảm của Thanh Thảo - Bài thơ đã toát lên vẻ đẹp thơ Thanh Thảo, hiện đại theo cách tượng trưng, siêu thực. 2. Nghệ thuật: - Bài thơ có sự kết hợp hài hoà giữa hai yếu tố thơ và nhạc, cấu tứ tự sự và trữ tình.