Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Tiết: Nhàn tác giả Nguyễn Bỉnh Khiêm

NhànNguyễn Bỉnh KhiêmI .TIEÅU DAÃN:	 1- Tác giảNguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585)Quê ở làng Trung An- Lí Học –Vĩnh Bảo –HảI Phòngông đỗ trạng nguyên năm1535, làm quan dưới triều Mạc. ông đã dâng sớ vạch tội và chém đầu 18 lộng thần. Vua không nghe ông đành cáo quan về quê ở ẩn, lập quán Trung Tân, dựng am Bạch Vân, lấy hiệu là Bạch Vân cư sĩÔng dạy học, học trò có nhiều người nổi tiếng nên ông được người đời suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử( người thầy sông Tuyết)Ông là người có học vấn uyên thâm nên được Vua Mạc và các chúa Trịnh Nguyễn khi có việc hệ trọng đều đến hỏi ý kiến.Ông được phong tước Trình Tuyết hầu, Trình Quốc Công nên có tên gọi là Trạng TrìnhÔng để lại tập thơ chữ Hán “ Bạch Vân Am thi tập” ( khoảng 700 bài) và tập thơ chữ Nôm “Bạch Vân quốc ngữ thi” ( khoảng trên 170 bài).Thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm mang đậm chất triết lý, giáo huấn, ca ngợi chí khí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn,đồng thời phê phán những điều xấu xa trong xã hội.Nguyen Binh khiemam Bach Võn2/ Taực phaồm	a/Xuất xứ: “ Nhàn” là bài thơ Nôm trong “ Bạch Vân quốc ngữ thi”. Nhan đề bài thơ do người đời sau đặt. b/ Theồ loaùi:thụ Thaỏt ngoõn baựt cuự ẹửụứng luaọt, chửừ Noõm.	 c/ Boỏ cuùc: 2 noọi dung: + Veỷ ủeùp cuoọc soỏng + Veỷ ủeùp nhaõn caựch Nguyeón Bổnh Khieõm. 	II- Tìm hiểu nội dung vaờn baỷn	 1.Hai câu đề	Một mai một cuốc một cần câu	Thơ thẩn dầu ai vui thú nào. 	- Số đếm,ủieọp tửứ: một, một, mộtthể hiện những dụng cụ của nghề nông lúc nào cũng sẵn sàng cho cuộc sông của một lão nông tri điền. Cuoọc soõng ủaùm baùc, nguyeõn sụ, taõm hoàn saỷng khoaựi – ngoõng ngaùo trửụực thoựi ủụứi, khoõng maứng ủeỏn theỏ sửù .	- Thơ thẩn: là trạng thái thảnh thơi nhàn hạ, trong lòng không vướng bận toan tính.	- Dầu ai vui thú nào: ý thức kiên định với lối sống đã lựa chọn,soỏng thanh cao.	- Nhịp điệu câu thơ: 2/2/3 diễn đạt vẻ ung dung tự tại,thanh thaỷn.	2.Hai câu thực	Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ	Người khôn người đến chốn lao xaoVaộng veỷ : +nụi túnh taùi cuỷa thieõn nhieõn + nụi thaỷnh thụi cuỷa taõm hoàn.- Lao xao: nụi con ngửụứi ủua chen vỡ danh,vỡ lụùi, saựt phaùt laón nhau.-ngheọ thuaọt ủoỏi trong 2 caõu 3 vaứ 4: ta > caựi khoõn cuỷa ngửụứi thanh cao laứ quay lửng laùi vụựi danh lụùi, tỡm sửù ung dung cho taõm hoàn thử thaựi hoaứ nhaọp vụựi thieõn nhieõn.Tác giả đã mượn điển tích xưa để thể hiện lối sống riêng của mình, đó là lối sống coi thường phú quí, hoà mình với thiên nhiên. Đây là triết lý sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm.III-Kết luậnThể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.Hình ảnh thơ giản dị, gần gũi với cuôc sống đời thường.Bài thơ như lời tâm sự thâm trầm, sâu sắc, khẳng định quan niêm sống Nhàn, là hoà hợp với tự nhiên, giữ cốt cách thanh cao, vượt lên danh lợi.IV- Luyện tập củng cố	1- Em hiểu thế nào là quan niệm “dại” và “khôn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm?	2- Cách sống lánh đời của Nguyễn Bỉnh Khiêm có phải là quan niệm sống phổ biến của các nhà Nho ở thời Trung Đại không? vì sao?Đờn thơ Nguyờn Binh Khiờmẹeàn Thụứ Nguyeón Bổnh khieõmỳc